Bot hesaplarla siyasi operasyonlar

Dünyada son döneme damgasını vuran bot hesaplar sosyal medya üzerinden geniş çaplı operasyonlar gerçekleştiriyor. Özellikle siyasilerin yoğun kullanımı içerisinde olan bot hesaplarla algı oluşturmak çok kolay hale geldi. Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi Akın Ünver bot hesapların sosyal medyadaki işleyişlerinden bahsetti.

Bot hesapların tanısının hala gelişmekte olduğunu anlatan Öğretim Üyesi Akın Ünver, “Mevcut bilimsel çalışmalarda bir arada kullanılan dört yöntem vardır;

• Hesabın açılış tarihi,

• Hesabın 1 saatlik dilim içerisinde paylaştığı içerik sayısı veya tweet sayısı,

• Kelime içerik benzerliği,

• İçerik paylaşım zirve noktalarındaki frekansın, hesabın averaj içerik üretimine oranı” dedi.

Bir hesabın bot olup olmadığını nasıl anlaşılabileceğini anlatan Ünver, “Kritik bir seçim, protesto, siyasi çekişme gibi dönemlerinin 1-2 gün öncesinde açılan hesaplardan 1 saatlik dilim içerisinde çok yüklü miktarda tweet paylaşan veya paylaşım içeriklerinin kelime kombinasyonları birbirine benzeyen hesaplar içerisinden ön bir örneklem oluşturup, bu örneklem içerisinde gece/gündüz saatleri arasındaki değişikliğe bakılarak bot hesaplar bulunabilir. Bot hesaplar sayıca ve içerik olarak çok büyük hacimli kümeler olduğu için genellikle belli bir matematiksel fonksiyon üzerinden karşı bilgisayar programı yazarak bu hesapları bulmak da mümkün” diye konuştu.

YÜKSEK BÜTÇELİ BOT OPERASYONLARI

Kişisel hesaplardan bot hesapları ayıklamanın genellikle mümkün olduğunu söyleyen Ünver, “Bot hesaplar belli bir algoritmaya göre içerik ürettiği için, birbirlerine içerik olarak tamamen benzeyen kümeler oluşturuyorlar. Yukarıda bahsettiğim hesaba göre bu profillerin büyük bölümünü ayıklamak mümkün. Çok nadiren, yüksek bütçeli ve çok iyi programcılar tarafından tasarlanan bot operasyonları düzenlenebiliyor. Bu tip 'sofistike' dijital kampanyalarda bot hesapları ayıklamak biraz daha zorlaşıyor” ifadelerini kullandı.

MARKALAR BOT KAMPANYALARI YARATIYOR

Bot hesap yapmanın ve yüksek hacimli enformasyon operasyonları düzenlemenin artık çok kolay olduğunu belirten Ünver, “Bot hesapları kurmak için şirketlere gerek yok. 2-3 tane iyi mühendislik öğrencisinin bile görece kolaylıkla yapabileceği tipte uygulamalar haline geldi botlar. Bugün neredeyse bütün dijital iletişim, marka yönetimi, reklamcılık gibi şirketler mühendis işe alıp bot kampanyalar yaratabiliyor. İş aslında bot hesapların yönetilmesinden ziyade bot olduğu anlaşılmayacak veya çok zor anlaşılacak hesaplar üretip 'organik' iletişime yakın operasyonlar yapabilen şirketler arasındaki rekabete dönüştü” dedi.

‘BOT HESAP YARATMANIN MALİ BEDELİ YOK’

Bot hesaplarla sürdürülen kampanyalara bir ödenek gerektirmediğini anlatan Ünver, “Bot hesapları yaratmanın mali bedeli yok.Önemli olan iyi mühendis ve dijital iletişimci işe almak. Bir çok siyasal parti, siyasetçi, aday, gibi siyasal aktörler, marka ve şirketlerin yaptığı gibi dijital iletişim ajansları ile anlaşarak belli bir ücret karşılığında bot-temelli kampanyalar fonlayabiliyor. Fon kaynağı her zaman botlara ihtiyaç duyan ve belli bir gündemi veya görüşü dijital iletişim araçlarında daha görülür hale getirmek isteyen her aktör tarafından sağlanabilir. İş çok komplike iken kısa sürede basitleştiği ve daha çok kişinin yapabilir hale geldiği bir operasyon olduğu için çok büyük finansmanlara artık pek ihtiyaç yok” diye konuştu.

TERÖR ÖRGÜTLERİ DE BOT HESAP KULLANIYOR

Bot hesaplarla siyasi propaganların nasıl yapıldığını anlatan Ünver, “En sıradan ve artık kabul edilegelmiş yöntem; bir aday ile ilgili olumlu hashtag veya hazırlanmış cümleleri Twitter, Facebook veya Instagram gibi çok kullanılan mecralar üzerinden yaymak. Seçime 1-2 hafta kala başlayarak, rakip hesaplardan daha fazla içerik üretmeye ve adayı daha görünür kılmaya yönelik kampanyalar oluşturmak. Ancak bu konudaki rekabet kızıştıkça gerçek zamanlı olarak rakiplerin içeriklerini ve popülaritesini ölçerek daha yüksek oranda içerik üreten bot operasyonlarına rastlamak mümkün” ifadelerini kullandı.

Kriz, afet, protesto, terör saldırısı gibi durumlarda da bot kampanyalarının yapıldığını vurgulayan Ünver, “Ancak bu tip acil durumlarda botların kullanımına dönük deneysel araştırma ve bulgular henüz çok yetersiz. Daha ziyade IŞİD’in bot hesapları kullanarak ne şekilde militan devşirdiği konusunda elimizde veri var” dedi.

KORONAVİRÜSÜ ÜZERİNDEN DİJİTAL SAVAŞ

Ünver devamında; “Başka bir örnek olarak bu aralar Koronavirüsü ile ilgili bot kampanyalarını çok gözlemliyoruz; burada Çin hükümetini eleştiren, destekleyen, yardım isteyen ve yardım toplayan bütün çıkar gruplarının bot kampanyası başlattığını ve bir şekilde dijital alanda 'savaştığını' söylemek mümkün. Bu sene sonunda düzenlenecek ABD seçimlerinde de son derece çetin bir bot savaşı bekliyorum” ifadelerini kullandı.

‘BOT KULLANMAYAN SİYASİLER İYİ NİYETİN KURBANI OLUYOR’

Türkiye veya yurtdışındaki her partinin ve siyasilerin artık düzenli olarak bot kampanyası yürüttüğünden bahseden Ünver, “Bu bir anlamda siyasal iletişimin normu olmuş vaziyette. Bot kullanmayan partiler karşı tarafın bot kampanyası karşısında alan kaybediyor ve bir anlamda iyi niyetlerinin kurbanı oluyor” dedi.

Botların önüne geçme konusunda birinci sorumluluğun platformlarda olduğunu belirten Ünver, “Sosyal medya mecralarının öncelikle platformlardan bot hesapları temizliyor olması lazım. Twitter bu konuda çok yol katetti ancak Facebook hala bot-temelli kampanyaları temizleme konusunda çok isteksiz. Burada önemli değişkenlerden bir tanesi platformların 'işlem hacmi' ile reklam gelirleri arasındaki doğrudan bağlantı. Bir platformda ne kadar çok hesap ve içerik varsa, reklam yapmak isteyen büyük şirketler de genellikle bu platformları tercih ediyor. Bot gibi olumsuz hesapların temizlenmesi, platformların hem kullanıcı hacmi, hem de içerik sayısı konusunda kayıba uğramalarına ve reklam geliri kaybetmelerine sebep oluyor. Dolayısıyla seçim dönemleri sırasındaki bot kampanyalarının platformlar tarafından engellenmemesinin en önemli sebebi bu işlem hacminin platformlara büyük reklam gelirleri olarak geri dönmesi” diye konuştu.