CHP'deki ilk "Dersim krizi" WikiLeaks yazışmasına konu olmuş

CHP'de iki yıl önce patlak veren ilk "Dersim krizi" ABD İstanbul Konsolosluğu'nun ABD Dışişleri Bakanlığı'na çektiği kriptolarda "Dersim ve CHP'ye Maliyeti" başlığıyla yer aldı. Kriptoda Tunceli'de büyük oranda Alevi, Kürt, Ermeni bulunduğu belirtilirken, "Tunceli geleneksel olarak ulusal trendlere itaatsizlik eder" denildi.

ABD İstanbul Konsolosu Sarah Wiener tarafından 14 Aralık 2009'da Türkiye'de Alevilerin durumu konusunda bir kripto çekildi. Kriptoda, dönemin CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen'in TBMM Genel Kurulu'nda "Dersim" ile ilgili yaptığı bir konuşma sonrasında ortaya çıkan tepkiler değerlendirildi. Öymen Meclis'te yoğun terör saldırıları ve şehit verilen bir dönem sonrasında terörle mücadele konusunda yaptığı konuşmasının bir bölümünde şöyle demişti:
"Maalesef bu ülkenin anaları çok ağladı. Tarihimiz boyunca çok şehit verdik. Çanakkale Savaşı'nda 200 bin şehidimiz vardı, hepsinin anası ağladı. Kimse çıkıp 'bu savaşı bitirelim' demedi. Kurtuluş Savaşı'nda, Şeyh Sait isyanında, Dersim isyanında, Kıbrıs'ta analar ağlamadı mı? Kimse 'analar ağlamasın, mücadeleyi durduralım' dedi mi? İlk siz diyorsunuz. Çünkü sizin terörle mücadele cesaretiniz yok."
 

Ulusal trendlere itaatsizlik eder

ABD İstanbul Konsolosluğu'nun kriptosunda "Dersim ve CHP'ye Maliyeti" başlığıyla şöyle denildi:
"CHP'nin giderek artan sayıda Alevi üyesi Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen'in 1938'deki Dersim katliamını PKK'ya karşı mücadeleyle kıyaslaması ardından partiden ayrıldı. Ayrılmalar en çok -aralarında Pülümür, Namiye ve Ovacık ilçelerinin belediye başkanlarının da bulunduğu- 300 CHP'linin kitlesel bir gösterinin parçası olarak istifa ettiği (önceleri Dersim adıyla bilinen) Tunceli ilinde dikkati çekti. Tunceli Türkiye'nin en az nüfusa sahip ili olsa da, halkı önemli bir Alevi, Kürt ve Ermeni nüfus içerir. Geleneksel olarak önde gelen makamlara nadiren görülen oranlarda fazla bağımsızı ya da solcuyu seçip ulusal trendlere itaatsizlik eder."

ABD İstanbul Konsolosu Wiener, birçok gazetenin CHP'nin Öymen'in açıklamalarını sahiplenmemedeki gönülsüzlüğünün 2011 seçimlerinde Alevi oylarına malolabileceği "spekülasyonu" yaptıklarını da kaydetti.

"AKP'li Bakan Tunceli'nin adının değiştirilmesine bölücülük dedi"

Bu arada 13 Şubat 2009 tarihinde ABD Ankara Büyükelçiliği'nden ABD Dışişleri Bakanlığı'na gönderilen bir başka kriptoda ise Tunceli'nin adının "dersim" olarak değiştirilmesi için DTP'nin yasa önerisi verme girişimine değinildi. ABD Ankara Büyükelçisi James Jeffrey'in gönderdiği kriptoda şöyle denildi:
"-Gazeteler Kürt Partisi milletvekili, doğu ili Tunceli'den Kürt yanlısı bir hukukçu olan Şerafettin Halis'in 'Tunceli'nin adının 'dersim' olarak değişmesi için yasa önerisi vermek istediğini yazdı. Halis Tunceli adının bölgedeki bir asimilasyonun sembolü olduğunu söyledi, "1937-1938'deki zorunlu göçün yarattığı travma devam ediyor, orjinal isim Dersim'e dönülmesi bu travmayı hafifletir" dedi. Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin ise dün Tunceli'nin adının değiştirilmesinin Türkiye'nin bütünlüğünü yıkma girişimi olduğunu söyleyerek Halis'in önerisini 'bölücü hareket' olarak adlandırdı. Dersim ili Tanzimat döneminde Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşü sırasında kuruldu. 1935'te adı yerel adların 'Türkçeleştirilmesi' çabalarının bir parçası olarak adı 'Tunceli' olarak değiştirildi."