Doğu ile Batı arasında

“İnsanların birbirlerinden ne denli farklı olduklarını aynı zamanda ne denli birbirlerine benzediklerini göstermek istedim. Sevdiğiniz birine nasıl veda edersiniz ? “ diyor Amerikalı Çinli yönetmen Lulu Wang. 2019 Sundance Film Festivali’nin gözde filmlerinden The Farewell’de (Elveda) ninesi Nai Nai’ye nasıl veda ettiğini gerçek yaşam öyküsünden yola çıkarak anlatıyor. 

Nai Nai’nin (Zhao Shuzen) oğlu Haiyan (Tzi Ma) 25 yıl önce Amerika’ya gittiğinde kızı Billi (Awkwafina) henüz altı yaşındadır. Nineyle torun yirmi yıldır birbirlerini görmemişlerdir. . Nai Nai’yi çok seven Billi bir gün onun dördüncü evre akciğer kanseri olduğunu öğrenir. Nai Nai’nin üç aylık ömrü kalmıştır. Haiyan’la karısı (Diana Lin) New York’tan Changchun’a giderler, Billi’yi yanlarına almazlar. Billi bir Amerikalı gibi büyüdüğü için duygularını içine atamaz, yalan söyleyemez. Tüm aile bireyleri Nai Nai’ye Billi’nin kuzeni, ailenin tek erkek torunu Hao Hao’yu evlendirmek için Changchun’a geldiklerini söylerler. Bu beyaz, tatlı bir yalandır, çünkü Çin’de bir atasözü vardır, insanlar kanser olduklarında ölürler, onları kanser değil korku öldürür.

Annesiyle babası Çin’e gittikten sonra apar topar Changchun’a gelen torunu Balli’yi gören Nai Nai çok mutlu olur. Haiyan annesinden bunca yıldır yanında olamadığı için özür diler, Balli eğitim bursunu kazanamadığını söyler. Nai Nai’ye göre hayat ne yaptığınla ilgili değil daha çok nasıl yaptığınla ilgilidir. Sahte düğün hazırlıkları, yemek sahneleri, mezarlıktaki sahte ağlayıcılar, nineyle torunun egzersiz sahneleri filmin kilit sahneleri. Yemek sahnesi çok önemli bir sahne, yemek sevgiyi betimliyor. Çin’de yemek yememek hakaret anlamına geliyor.

Senaryoyu da yazan yönetmen Lulu Wang insan doğasının mutlu aynı zamanda hüzünlü anlarını anlatırken “Hepimiz çok komiğiz, çünkü kimliklerimize bağlıyız ve onları çok ciddiye alıyoruz. Ben iki kültürlüyüm. Bu iki kültürü dengede tutmak için kendi deneyimimi ve mücadelelerimi yazdım. Amerika’da film yönetmeni olarak çalışıyorum, Çin’de ise büyüklerim ve ailem var. Hepimiz farklı kimlikleriz, farklı yaşamlar sürüyoruz, farklı dönemler geçiriyoruz. Gençler gitgide küreselleştiler, aynı düşünceleri paylaşıyorlar. Bu hem harika hem de tehlikeli bir durum” diyor.

Günümüzde eski kuşakla yeni kuşak arasındaki boşluk, iletişimsizlik gittikçe artıyor. İkinci nesil göçmenlerin üçüncü kültürde yetişen çocukları ortaya çıkıyor. Wang, bilinçli olarak çok ince bir denge kurmuş. Elveda, yer yer komik, eğlenceli, yer yer hüzünlü ve duygusal. Mizahla duyarlılık iç içe, gülerken ağlıyor, ağlarken gülüyorsunuz. Film süresince dramatik bir şey olmuyormuş gibi görünüyor, oysa dramı içten içe duyumsuyorsunuz.  . İki kültür arasındaki değer yargıları çelişiyor.

Ocean’s 8, Crazy Rich Asians’da oynayan Awkwafina, Billi rolüyle Altın Küre en iyi kadın oyuncu ödülünü aldı. Nai Nai’yi Çin’in en ünlü pembe dizi yıldızı 75 yaşındaki Zheo Shuzen yorumluyor. Nai Nai’nin kızkardeşini Lulu Wang’ın gerçek teyzesi Hong Lu oynuyor. Lulu Wang, Children of the New World adlı yeni bilimkurgu projesini hazırlıyor. Sanal gerçeklikle ilgili olan film modern dünyada aileyi, ilişkileri sorgulayacak.

Lulu Wang’ın senaryosunu yazıp yönettiği, Awkwafina, Zheo Shuzen, Tzi Ma, Diana Liu, Lu Hing, Jian Yingho, Chen Han, Hong Lu’nun oynadığı, sevgi, yaşam, ölüm, göçmenlik, kültür farkı, aile dinamikleri, saygı, şefkat, merhamet, kültürel miras, iletişimsizlik, temalarını sorgulayan The Farewell (Elveda/ 2019) bugün gösterime girdi.