Emeklilik için bekleyenlere kötü haber: Gecikme riski var

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALINAN SÜRELER İÇİN PRİM BORÇLANMASI YAPILABİLİR Mİ?

Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç, çalışma hayatı ve emeklilik hakkında pandemi dönemini mercek altına aldı. Okuyuculardan gelen soruları cevaplayan yazar, emeklilik tarihi yakın olup, primleri eksik olanların emekliliklerinin gecikmesi riski bulunduğunun altını çizdi. 

Kıvanç'ın yazısındaki ilgili soru ve cevap şöyle: 

Bir belediye şirketinde taşeron kapsamında çalışıyorum. 2019’da yönetim değişikliği oldu ve ücretlerimiz önemli ölçüde düşürüldü. Bizden herhangi bir onay alınmadı. Bu dönem ise Covid-19 nedeniyle -tam zamanlı çalıştığımız halde- 6 aydır primlerimiz kısa çalışma kapsamında eksik yatırıldı. Emeklilik bekleyen biri olarak hem emekli maaşım düşüyor, hem de emeklilik tarihim gecikiyor. Bu durumda, dava açarak primlerimi eski maaşıma göre geriye dönük yatırtabilir miyim? Kısa çalışma nedeniyle eksik bilidirilen primleri borçlanmayla tamamlayabilir miyim? (İsmi saklı)

Tam zamanlı çalışmakta olan işçinin kısa çalışma kapsamında gösterilmesi veya işçinin kısa çalışma kapsamında gösterildiği saatlerde iş yerinden veya evden çalıştırılmasının iki boyutu var. Birincisi, bu durum şikayet üzerine veya denetim sonucu tespit edildiğinde işçilere verilen ödenekler faiziyle işverenden alınır.

İkinci boyutu ise işçi ile işveren arasındaki hukuki duruma ilişkindir. Kısa çalışma kapsamındaki saatlerde işçinin çalıştırılması veya tam zamanlı çalıştığı halde kısa çalışma kapsamında gösterilmesi işçinin ücretinin ödenmediği, sosyal güvenlik primlerinin yatırılmadığı anlamına gelir. Ücreti ödenmeyen, sigorta primi yatırılmayan işçi bunu haklı fesih gerekçesi yaparak, kıdem tazminatı talep edebilir. Tam zamanlı çalıştığınız halde kısa çalışmada gösterildiğinizi kanıtlayabilirseniz, hizmet tespiti davası açtığınızda ödenmeyen sigorta primlerinizin yatırılmasını sağlayabilirsiniz.

Kısa çalışma döneminde primlerin yatırılamaması, emeklilik yaşını yakın tarihte dolduracak fakat prim günü eksik olanların emeklilik tarihini geciktirebilir. Yaklaşık 3.5 milyon kişi kısa çalışma kapsamında yer aldı. Halen de 1 milyonu aşkın kişi kısa çalışmaya devam ediyor.

Sosyal güvenlikte hangi durumda borçlanma yapılabileceği, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41. maddesinde düzenlenmiştir. Kısa çalışma süresi, borçlanma yapılabilecek süreler arasında yer almamaktadır. Dolayısıyla, kısa çalışma nedeniyle yatırılmayan primleri borçlanma imkanı bulunmamaktadır. Emeklilik tarihinde gecikme riski bulunan kişilerin mağduriyetinin önlenebilmesi için yasa değişikliği yapılması gerekir. Böylece, ihtiyacı olan kişilerin mağduriyeti önleri.