Erdoğan’ın ‘milli’ üniversitesi

Son 10 yılda kurulan 100’ün üzerinde üniversitede bir türlü istediği kadro potansiyelini yakalayamayan AKP, KHK’lerle ihraç edilen binlerce akademisyenin ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla akademi camiasındaki kadro yapısını değiştirmeye hazırlanıyor. 12 Eylül darbesinin ardından YÖK’ün kurulmasıyla üniversitelere idari bir kadro olarak, doktorasını tamamlamış olanların ders verebilmesini sağlamak için getirilen yardımcı doçentlik kaldırılıyor. Erdoğan’ın talimatıyla harekete geçen YÖK, hazırladığı yasal düzenleme taslağını önce Saray’a sonra da Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) sundu.

Tepkiler törpülenecek

Üniversitelerde kadro yapısını neredeyse kökünden değiştirecek taslağın önümüzdeki hafta TBMM’ye sunulması bekleniyor. YÖK tarafından geçen hafta MEB’e sunulan ve üniversitelerin akademik yapısını şekillendirecek düzenlemenin, Erdoğan’ın hızla tamamlanmasını istediği için ilk olarak KHK ile bir anda tamamlanmasının teklif edildiği öğrenildi. Ancak edinilen bilgiye göre, düzenleme bir anda yasalaştırılmak yerine, Meclis’te ilgili komisyona sevk edilerek konuya muhalif olabilecek vekillere anlatılarak tepkinin düşürülmesi ve genel kurulda görüşülerek oylanması ile sürecin tamamlanması planlandı.

Yeni sıfat geliyor

Tasarıya göre yardımcı doçentlik kadrosu yerine “Doktor Öğretim Görevlisi” kadrosu getirilecek. Bu kapsamda doktorasını bitirenlerin doğrudan doçentliğe geçişi kolaylaştırılacak. Mevcut sistemde bulunan 36 bin yardımcı doçent, yeni düzenlemenin ardından herhangi bir işlem ve şarta gerek duymaksızın geçirilecekler. YÖK’ten edinilen bilgiye göre, yardımcı doçentlerin yeni kadrolarındaki maaşları daha yüksek tutulacak.

Basamak olacak

YÖK’ün yeni sistemindeki en dikkat çeken özellik ise “Doktor Öğretim Görevlisi” kadrosunun “öğretim üyesi” statüsünde planlanması oldu. Mevcut sistemde öğretim görevlisi kadrosu üniversitelerdeki ders yükünü azaltmak ve zorunlu temel derslere girmek için kadroya alınırken, “Doktor Öğretim Görevlisi” kadrosu adı öğretim görevlisi olsa da araştırma görevliliği ile başlayan akademik kariyer sisteminde Doçent, Profesör olarak tamamlanan öğretim üyeliği sisteminin bir parçası olacak.

Yabancı dil de ‘yok’

Mevcut sistemde doçentlik başvuruları yabancı dil barajı, eser inceleme ve sözlü sınav olarak üç aşamada gerçekleştirilirken, önerilen sistemde sözlü sınavın kaldırılması, yabancı dil şartlarının düşürülmesi ve üniversitelerin kadro konusundaki yetkilerinin artırılması planlanıyor. Bu kapsamda kanunda yer alan yabancı dilde asgari 65 puan ön şartı ve sözlü sınav zorunluluğu kaldırılacak. Üniversitelerarası Kurul tarafından sadece eser incelemesi süreci gerçekleştirilecek ve başarılı olan adaylara “Doçentlik Yeterlik Belgesi” verilecek. Bu belgeye sahip adayların doçent kadrosuna atanması süreçleri ise üniversiteler tarafından yönetilecek.

Doktorlar ders verebilecek

MEB’e önerilen ve önümüzdeki hafta TBMM gündemine getirilmesi planlanan değişiklik teklifinde ayrıca doktor unvanına sahip araştırma görevlisi ve uzmanların da ders verebilmesi, üniversitelerden ayrılan öğretim üyelerinin yükseköğretim kurumlarına geri dönebilmesi sürecinin YÖK’ten uygunluk alınmadan doğrudan yürütülmesi, Üniversitelerarası Kurul için “ÜAK Yönetim Kurulu” yapısı eklenmesi, tezsiz yüksek lisans ücretlerinin belirlenmesinde YÖK onayının kalkması gibi değişikler yer alacak