Göz kapaklarında bulunan ufak delik ne işe yarar, ağladığımızda neden burnumuz akar?

Aynanın karşısına geçin ve (tercihen alt) göz kapağınızı esnetin. Göz pınarınıza civarında ufak bir açıklık göreceksiniz. Korkmayın, gözünüz normal olmayan bir şekilde delinmiş veya hasar görmüş değil! O, lakrimal açıklık (Lat.: "lacrimal puncture") olarak bilinen bir anatomik yapı! Lakrimal, göz yaşı ile ilişkili anlamına gelen bir sözcüktür. Bu bilgi, söz konusu yapının işleviyle ilgili olarak bize ilk ipucunu vermektedir.

Lakrimal açıklık, gözümüzde bulunan lakrimal papilla olarak bilinen doku çıkıntısının içinde bulunan bir kanaldır. Bu kanal, hem alt hem de üst göz kapağı sınırının, lakrimal ve silli kısımlarının tam kesişiminde bulunur. Bu kapaklar, göz yuvarınıza doğru dönüktür; dolayısıyla göz kapağınızı esnetmeden görmeniz mümkün değildir. Lakrimal açıklık, lakrimal kanal adı verilen bir kanala bağlanır.

LAKRİMAL AÇIKLIK, GÖZYAŞI SALGISIYLA İLGİLİ DEĞİLDİR

İnternetteki birçok kaynak, bu açıklığın görevinin "gözyaşı salgılamak" olduğunu iddia etse de, bu hatalıdır. Lakrimal açıklık, gözyaşı salgısıyla ilgili değildir; bunu yapan yapıya gözyaşı arnası/pınarı adı verilir ve bu yapı, gözünüzün burnunuza daha yakın olan iç kısmında bulunur. 

Lakrimal açıklık ve lakrimal kanallar; salgılanan gözyaşlarının geri emilmesinde görev alırlar. Lakrimal kanallar, lakrimal kese olarak bilinen bir keseye açılırlar. Bu kanalın ve kesenin duvarları elastik dokudan oluşur ve Horner kası olarak da bilinen orbicularis kaslarının lakrimal kısımlarını oluşturan fiberlerle sarılıdır.

Lakrimal kanalların ilk kısmı 2 milimetre uzunluğundadır, sonrasında ampulla adı verilen, biraz daha geniş bir kısım gelir. Ampulla, lakrimal kanalların en dibinde yer alır. Sonrasında kanallar, yatay bir şekilde yaklaşık 8 milimetre daha devam ederler ve alt göz kapağının kanalı ile üst göz kapağının kanalı birbiriyle birleşerek tek bir kanala dönüşürler. Bu tekil kanal, lakrimal keseyi saran periorbita yapısını deler ve kesenin lateral kısmından giriş yapar. Bu kanalın keseye giriş yapma açısı, fizyolojik bir valf kapağı görevi görür ve göz yaşlarının geri akmasına engel olur. Tüm bunlar, aşağıdaki görselde gösterilmektedir:

Göz yaşlarının geri emilimini (direnajını) sağlayan kanalların anatomisi

Orbikülaris kaslarının hareketine bağlı olarak lakrimal açıklık esner veya kasılır. Ağlama sırasında veya normal göz faaliyeti sırasında üretilen göz yaşları, kütleçekiminin de yardımıyla bu açıklığa aktarılır. Ayrıca kasların hareketine bağlı olarak gerilen lakrimal kanallar, negatif basınç yaratarak göz yüzeyinde bir emme kuvvetine de sebep olur. Böylece göz yaşları, kanalın içine doğru emilir.

Yukarıdaki görselden de görebileceğiniz gibi, üretilen göz yaşları nihayetinde Hasner Valfinden geçerek burun boşluğuna gönderilir. İşte ağladığınızda burnunuzun akmasının temel nedeni de budur!

Kaynak: Evrimağacı