Gündüz avukat gece DJ

Sıdıka Baysal, Hazine Müsteşarlığı’ndan Bireysel Katılım Yatırımcısı lisansı alan ilk kadınlardan… Şimdiye dek pek çok ülkede, şirketler kurdu ve uluslararası sözleşme müzakerelerine katıldı.

Sıdıka Baysal, 20 yıllık avukat. İki çocuk annesi. Mesleğini ilk günkü heyecanıyla sürdürüyor. Uluslararası sözleşmeler, şirketler hukuku uzmanı. Yeniliklere ve dünyaya açık. Müziksiz yapamayanlardan. Son iki yıldır DJ’lik de yapıyor. Ofisinde pioneeri var. Müzisyen avukatların yardım organizasyonu olan Law Rocks’un jürisinde. Uzun yıllardır Uluslararası Barolar Birliği (IBA) üyesiydi. Ocak başında, birliğin Avrupa Bölgesi Forumu Eşbaşkanı ve İnsan Hakları Temsilcisi seçildi. İki yıl Türkiye’yi temsil edecek. Üniversiteye hazırlanırken diplomat olmayı istiyormuş. Şimdi bir diplomattan daha çok seyahat ediyor. “Seminerlerde, etkinliklerde gençlerle buluşuyorum. Onlara ‘önce hayal edeceksiniz’ diyorum. Genç meslektaşlarımın yeni yollar denemesini çok istiyorum” diyor. IBA Avrupa Bölgesi Forumu’nu, 4-7 Nisan’da İstanbul’da ağırlamaya hazırlanan Baysal’la, yeni görevi vesilesiyle buluştuk.

Çağlar’ın peşinde

Ankara hukuk mezunu Baysal. Mesleğine adım atar atmaz uluslararası hukuk alanında çalışmaya başlamış. 23 yaşında, Cavit Çağlar’a yönelik TMSF operasyonunda görev almış. Interbank’a el konulunca, TMSF adına o sırada çalıştığı hukuk bürosu atanmış: “500 dolarlık sermayeyle şirketler kurulmuş, 5 milyon dolar, 10 milyon dolar krediler verilmiş... Çağlar’ın ve paraların peşinden tek başıma Karayip’lere gittim. Annem ‘gitme’ diyor ama gözü karaydım ben. Evrakları alıp Bahamalar’a, Virgin Adaları’na, Panama’ya da gittim. Bütçemiz kısıtlı. Karayipler’den kalktık, uçak deniz uçağı gibi, her adada iniyor. Dolmuş gibi. Horozuyla binenler var. İngilizcelerinden bir şey anlamıyorum. Virgin’den Barbados’a oradan İngiltere’ye oradan İstanbul’a sonra da Ankara’ya uçacağım. Adanın birinde indim Barbados diye. Saint Lucia’da inmişim. Param yok, kredi kartlarım dolu. ‘Ağlayayım bari’ dedim. Sonraki uçağa ücret ödemeden binip zar zor da olsa diğer uçuşlarıma yetiştim. Bütün paraların, onlarca offshore şirketine transfer edildikten 5 dakika sonra İsviçre’de başka bir hesapta toplandığını, hesap numarasına kadar öğrendik. O sırada Cavit Çağlar New York’ta yakalanmıştı.”

Çoktan işsiz kalmıştım

Baysal, avukatlığa büyük bir şevkle başlamış ama hukuk, yedinci tercihiymiş. İlk sıralarda uluslararası ilişkiler ve kamu yönetimi varmış. “Diplomat olmak istiyordum ama diplomatik bir kişiliğim de yok çoktan işsiz kalmıştım diplomat olsam. Dünyaya bir daha gelsem yine avukat olmak, avukatlığı da böyle yapmak isterim. İşimi çok seviyorum” diyor. Üç yıllık avukatken Tunalı’da kendi ofisini açmış Baysal. Kredi kartı borçlarını ödeyemediği için kara listeye de girmiş. Bir valizle Haydarpaşa Garı’na adım attığı günü hiç unutmuyor. İstanbul’da sıfırdan başlamış: “Ankara’da ilk işe başladığım büronun sahibi Selim Bey bana bir takım elbise hediye etmişti, dolabımda durur hâlâ. Selim Bey’in yanından rahata alışmayayım diye ayrıldım ama ne sıkıntılar çektim... İnsan ne kadar genç yaşarsa o sıkıntıları daha güçlü bir şekilde hayata devam ediyor. Filmlerde olur bir valizle trene atladım, dayımın yanına geldim...”

Yurtdışında önüme gelen konuların başında, 5 binden fazla hakim savcı ihracı geliyor. Bunu onlara anlatmam çok zor. “Madem öyle bir yapıya üyeler, nasıl hakim olmuşlar” diye sorguluyorlar. İnsan çok üzülüyor.

IBA neler yapıyor?

1947’de kurulan IBA’nın önceliği, üyeleri arasında işbirliğini sağlamak, mesleğin geleceğine yön vermek. Merkezi Londra’da. 170 ülkeden 190’ı aşkın baro birliği, 80 bini aşkın avukat üyesi, çok büyük bir İnsan Hakları Enstitüsü var. Hukuk bürosu yönetimi, şirketler hukuku, uzay hukuku gibi çeşitli uzmanlık alanlarında faaliyetleri, her yıl, beş günlük geniş katılımlı konferansı oluyor. Baysal, “Avukat olarak mesleğime aşık olduğum bir hafta oluyor. O kadar güzel konular, o kadar güzel konuşmacılar oluyor ki... Hukukla yatıp hukukla kalkıyorsunuz. Ben 11 yıl önce ilk Singapur’daki konferansa katılmıştım. Son 9 yıldır mutlaka bir sunum yapıyorum. Geçen yıl Roma’daki konferansta yapay zekânın mesleğimizin geleceğine etkileri üzerine konuştum. Başka konferanslar da oluyor. Katılmak pahalı olabilir ama birliğin 30’dan fazla komitesi var hepsi gençlere burs veriyor. Tek yapmanız gereken bir saatinizi ayırıp, ilgilendiğiniz konuda bir makale yazıp başvurmak” diyor.

Yapay zekâ ama nasıl?

Baysal, İngiltere ve Amerika’da kısa süre içinde çok sayıda avukatın yapay zekâ yüzünden işsiz kalacağının konuşulduğunu söylüyor: “Yapay zekâ da insan ürünü. Neye göre karar verecek? Daha önce verilmiş kararlara göre... O veriler sunulacak yapay zekâya. Amerika’da bir sosyolog araştırma yapmış. Bir ay boyunca bir hâkimin yanında bulunmuş. Hâkimin, sabah, öğleden önce açken, öğle yemeğinden sonra farklı, yani tokken pozitif kararlar verebildiğini tespit etmiş. Hâkim, açken bir karar veriyor ve o insanın hayatı sonuna kadar değişiyor. Kişinin rengine, dinine göre bazen önyargılı verilen kararlar var. Yapay zekâ bazı alanlara kesinlikle transfer edilmemeli. Bir ceza davasının yapay zekâya bırakıldığını düşünemiyorum. Dosyayı duygu süzgecinden de geçirmeniz gerekebiliyor...” Baysal, hukuk öğrencilerine, genç avukatlara “Yeniliklerin peşinden koşun. Yabancı dil mutlaka. Enerji hukuku, fikri mülkiyet hakkı gibi farklı konulara eğilin. Biz ofisimizde eğlence hukukunu, (entertainment law) Amerika’daki sistemiyle oturtmaya çalışıyoruz şimdi...” diyor.

Law Rocks...

Baysal, DJ’lik de yapıyor. Taksim’deki 45'lik’te ayda bir Ajda Pekkan şarkıları çalıyor. Law Rocks’un jürisinde. Hukuk büroları müzik grubu kuruyorlar ve yarışma düzenliyorlar. Her grup, bir yardım kuruluşunu destekliyor. Kazananın desteklediği grup bütün paraları topluyor. Bu konserlerin ilki 2009’da Londra’da yapılmış. Baysal’ın hayali Law Rocks’ı Türkiye’ye getirmek: “Low Rocks’ta hem dayanışma var hem de eğlence. Çok hazırlandım. Müzik aleti çalabilen avukat bulmak işin en zor kısmıydı ama darbe girişimi ve OHAL olunca kaldı. Ama yapacağım. Eğlence de olsun hukuk da... Müziği hep çok sevdim. Üniversitede müzikle ders çalışırdım. Kardeşim, kuzenim ve ben Alaçatı’da mekân açtık. Çocukluk hayalimizdi. Bu yaz Ağustos’ta, Alaçatı Hacımemiş Meydanı’nda altı mekana müzik yaptım.”

EN KÖTÜ ANI Bir sabah altı buçukta telefonum çaldı. Kardeşim ‘eve baskın yapıldı’ diyor. Annem FETÖ’den alınmış, telefonunda Bylock var diye. Hemen İzmir’e gittim. Annem emekli ana okulu öğretmeni. Kırmızı saçlı, ÇYDD, ADD aktivisti bir kadın. Tam laikçi teyze. Sonra anlaşıldı ki annemin üzerine bir hat alınmış. Patates hat denilen. Bir gece gözaltında kaldı. Sonra savcının kapısını çok aşındırdı. “Ben ‘siz hoca efendi’ derken FETÖ diyordum” diye diye... Uğraştı didindi. Bir gün elime bir karar tutuşturdu. “Bir nüshasını da avukatına ver dediler” diye... Hayatımdaki en büyük aşağılanmaydı :) Tabii sevindim de. Takipsizlik kararıymış.

GÜVENLE OLUYOR IBA’ya katıldığımda “burası maraton gibidir” demişlerdi. İnsanlar size güveniyor ve o güvenle bir yere geliyorsunuz. Türkiye’de konferanslar düzenledik, genç avukatlar için eğitimler yaptık. İki yıl boyunca gençler ve kadınlar yine önceliğimiz olacak. TBB Başkanı Metin Feyzioğlu hocamdır. En büyük destekçim. Ben küçük yerlerde yetiştim. Kırşehir ve Denizli’de liseyi okudum. IBA’yı yeni mezunken duymuştum. Yanında staj yaptığım avukat üyesiydi. O benim şansımdı, hala duymamış olanlar var. Anlatmak istiyorum.

ÇOCUK YAŞTA EVLİLİK Daha önce de Meclis’e getirdiler. Nasıl geri çektirdik? Bir de baktık ki bir kişiyle alakalıymış... Bunu da geri çektireceğiz. Böyle bir şey olabilir mi? Çocuk onlar. Kazıdığınızda ülkemizde ne kadar derin yaralar var, görüyorsunuz. Mücadele etmek gerekiyor. Mücadele edildiğinde, ki kadın örgütleri bunu çok güzel yapıyorlar, kazanım oluyor...

(Fotoğraflar: Kurtuluş Arı)