İdlib için düğmeye basıldı

Rusya-Türkiye-İran’ın inisiyatifiyle gerçekleşen Astana süreciyle birlikte Suriye’de “çatışmasızlık bölgeleri” kapsamına alınan, bu çerçevede Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) bölgeye konuşlanması planlarının konuşulduğu İdlib’e yönelik harekât başladı. TSK’nın desteklediği muhalif Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO), Nusra’nın etkin olduğu İdlib’te kontrolü ele geçirmek hedefiyle geniş çaplı operasyonlar için harekete geçtiği açıklandı. Türkiye sınırı yakınındaki, Nusra’nın liderliğinde cihatçı yapılanma Tahrir el Şam’ın etkin olduğu İdlib bölgesine yönelik planlamalar çerçevesinde bir süredir sınıra birlik sevkiyatı yapan TSK’nın Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde Cilvegözü Sınır Kapısı’nda hazırlıklarını tamamladığı önceki gün basına yansımıştı. Gözler TSK’nın sınırı geçip geçmediğine çevriliyken dün Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, AKP’nin Afyon kampında konuya ilişkin açıklamalarda bulundu. “İdlib’te ciddi bir harekât var ve devam ediyor. Halep’ten kaçmak suretiyle İdlib’e gelen kardeşlerimize ister ölün ister kalın diyemeyiz. Onlara elimizi uzatmak zorundayız, bu adım atıldı devam ediyor. Suriye sınırlarımız boyunca terör koridoru oluşturulmasına da asla izin vermeyeceğiz. İdlib operasyonunun ardından yeni inisiyatifler elde etme imkanımız olacak” dedi.

Afrin tartışması

Bu ifadeleri, TSK’nın ilerde Afrin’e doğru, YPG/PYD kontrolündeki bölgelere ilişkin bir hamleye girişip girişmeyeceğine yönelik tartışmaları da alevlendirdi. Türkiye’nin İdlib içerisinde oluşturacağı hatla, Afrin’deki YPG varlığına duvar örme amacı taşıdığı yorumları yapılıyor. İdlib harekatını şu anda ÖSO’nun yürüttüğünü belirten Erdoğan, “Henüz askerimiz orada değil. İdlib’deki insanların güvenliği noktasında Türkiye ve Rusya birlikte hareket ediyor. İdlib’in içi Türkiye tarafından, dış tarafı ve sınırının korunması ise Rusya tarafından sağlanacak. (Fırat Kalkanı Harekatı’nda olduğu gibi bir yöntem mi kullanılacak sorusu üzerine) Boksa girildiği zaman yumruğun sayısı sayılmaz” ifadelerini kullandı.

Rusya ile koordineli

Erdoğan, Rusya’nın havadan, TSK’nın da Türkiye sınırı içinden şu anda harekâta destek verdiğini belirtti. Reuters ajansına konuşan ÖSO bünyesindeki Liva el Mutasım’dan bir yetkili ise Rus jetlerinin kendilerine destek vermeyeceğini, bunların görevlerinin sadece “Şam yönetimi güçlerinin bulunduğu alanlarla sınırlı olduğunu” savundu.

800 kişilik güç girdi

İHA’nın haberine göre, İdlib’e 15 gruptan toplam 800 ÖSO mensubunun girdiği, ilk etaba ÖSO tarafından başlanıldığı, ikinci aşamada TSK’nın da destek vereceği kaydedildi. ÖSO’ya bağlı Hamza Bölüğü de, İdlib’de askeri operasyon başlattıklarını duyurdu. Öte yandan Şam yönetimine yakın El Masdar’ın haberinde, Türkiye sınırı yakınındaki Hadad köyünde TSK ile Tahrir el Şam arasında çatışmalar yaşandığı iddiası yer aldı.

Putin ziyareti sonrası

İdlib adımı, Şam yönetiminin yakın müttefiki Rusya’nın Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yaklaşık bir hafta önce gerçekleştirdiği Ankara ziyaretinin ardından geldi. Öte yandan dün Cilvegözü’nün kuzeyinde, İdlib bölgesinde yer alan sınır duvarlarının bir bölümünün olası operasyon öncesi sabah saatlerinde kaldırıldığı haberleri de gündeme yansıdı. Son bir aydır Reyhanlı’ya zırhlı askeri araçlar ve personel sevkiyatı sürüyordü. DHA’nın haberine göre, geçen hafta çok sayıda askeri araç, Cilvegözü Gümrük Kapısı’ndan geçti, Cilvegözü ile karşısında bulunan Suriye’nin Bab-el Hava Sınır Kapıları arasındaki 5 kilometrelik tampon bölgeye yerleşti.

Stratejik önemde

Suriye’de yaklaşık altı yıldır süren savaşta Ankara’nın “terör örgütü” gördüğü, ABD’nin desteklediği YPG’nin ana bileşeni Suriye Demokratik Güçleri’nin IŞİD’e yönelik Rakka operasyonu sürerken gözler diğer yandan da Şam’ın yakın müttefikleri Moskova-Tahran cephesinin Ankara’yla işbirliğiyle masaya getirdiği Astana süreciyle varılan “çatışmasızlık bölgeleri” adımında. Astana uzlaşıyla birlikte Suriye’de 4 noktada “çatışmasızlık/ gerilimi azaltma bölgesi” ilan edilmişti. Bunlar İdlib’in yanı sıra Dera ve Kuneytra, Rastan ve Talbise ile Doğu Guta.

Cihatçı rotası...

Astana süreci çerçevesinde garantörler Türkiye-Rusya’dan 500’e gözlemci askerin İdlib’de görev almasının planlandığı, bu sayının destek birliklerle artabileceği yorumları basına yansımıştı. Suriye ordusu Rusyaİran’ın desteğiyle sahada ilerlerken son dönemde muhaliflerle yapılan tahliye anlaşmaları çerçevesinde cihatçı militanlar ve ailelelerinin adresi İdlib olarak öne çıkmıştı. Kimi ÖSO unsuruna karşı Nusra’nın hâkimiyet sağlamasıyle halihazırda YPG konusunda gerilimin sürdüğü ABD’den Ankara’ya sert İdlib çıkışları yükselmişti. İdlib’de yaklaşık 2 milyon kişi yaşıyor. İdlib, Türkiye sınırına 45 km. uzaklıkta, kuzeyde Afrin, doğuda Halep ve batıda Akdeniz sahilindeki Şam kontrolündeki Lazkiye ile çevrili olan stratejik bölgede. Suriye’de iç savaşın başlama noktası ve kördüğümü olarak nitelendiriliyor. TSK ve destek verdiği ÖSO, 24 Ağustos 2016’da başlattığı “Fırat Kalkanı” çerçevesinde de IŞİD kontrolündeki El Bab’a harekât düzenlemiş, geçen martta bölgede kontrolün tümüyle ele alındığı açıklanmıştı.

'180 miltanı öldürdük'

Muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, İdlib bölgesine yönelik hava saldırılarının önceki gece ve dün de sürdüğünü, en az 13 sivilin öldüğünü duyurdu. Bombardımanların arkasında Suriye jetlerinin olduğu savunuldu. Rusya Savunma Bakanlığı ise dün yaptığı açıklamada, Suriye genelinde son bir günde gerçekleştirilen hava saldırılarında “120 IŞİD’li terörist ve 60 yabancı paralı askerin öldürüldüğünü” duyurdu. Bombardımanın Suriye ordusunun, önceki gün itibarıyla IŞİD’den geri aldığı belirtilen Mayadin’i yoğunlukla hedef aldığı kaydedildi.