İktidarın futbol borcu oyunu

Çiftçilere bile zorlukla kredi ödeyen Ziraat Bankası’nın futbol batağına aktaracağı para, kayyım endişesini beraberinde getirdi

Borç işi dipsiz kuyu!

Kulüplerin mali krizden kurtulması için, borçları üstleneceklerini açıklayan Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) ile Türkiye Bankalar Birliği (TBB) arasındaki anlaşmanın ayrıntıları belli olmaya başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın da desteklediği borçların yeniden yapılandırılmasıyla ilgili projede, kuruluş senedinde, “Tarım ve özellikle de endüstriyel tarımın geliştirilmesi” yazan devlete ait Ziraat Bankası’nın alacaklı taraf olarak tercih edilmesi kafalarda soru işareti yarattı.

Kamuoyuna yansıdığı kadarı ile Ziraat Bankası, TFF-TBB denetiminde olmak şartıyla borcu olan ve talep açan kulüplere en az 5 yıl süre ile borç verecek. Bu para ile kulüpler kötü yönetimlerden kaynaklanan borçlarını kapayacak, ancak TFF, UEFA’nın kulüplere getirdiği ‘Kazandığın kadar harca’ türü bir denetim ile mali disiplin sağlayacak.

Ne var ki yaklaşık 14.5 milyar TL’nin (yaklaşık 2.7 milyar dolar), çiftçilere ödeme zorluğu yaşayan Ziraat Bankası’nca hangi kaynaktan karşılanacağı, kulüplerin almak zorunda kalacakları borca ilişkin ne tür teminatlar vereceği, geri ödemelerde sıkıntı yaşanması halinde (küme düşme vb.) Ziraat Bankası’nın devlet bankası olması nedeniyle oluşacak kamu zararının nasıl telafi edileceği bilinmiyor. En büyük sıkıntı ise borçlar nedeniyle uzun vadede kulüp yönetimlerine ‘iktidar merkezli’ atama yapılması.

Galatasaray ayağa kalktı!

Kulüp yönetimlerinin neredeyse tamamı, TFF tarafından getirilen bu ‘borç havuzu’ önerisine onay verirken, Galatasaray üye ve eski yöneticileri konuya çekinceyle yaklaştı. Galatasaray’da genel kurullarda Divan Başkanlığı yapan hukukçu Metin Ünlü, konuyu sosyal medyada, “Maalesef kimse kimseye bedava para vermiyor. Galatasaray bugüne kadar maddi manevi ülkeye en çok değer kazandıran kulüp. Anlaşma şartlarının çok çok iyi araştırılması, kulüp menfaatinin maksimum seviyede garanti altına alınması hayati önem taşıyor” diye değerlendirdi. Galatasaray Düşünce Platformu Başkanı Prof. Dr. Teoman Kadıoğlu da Ziraat Bankası’ndan alınacak borç için genel kurul kararı gerektiğine dikkat çekti.

‘Genel kurul karar versin’

Galatasaray başkan adayı Ozan Korkut; konuyla ilgili, “TFF’nin kulüp banka borçlarını yeniden yapılandırma girişimi, sorunun ana kaynağına inilmeden aynı hatalar tekrarlandıkça kalıcı bir çözüm olamaz. Süreci her zamanki gibi yakından takip ediyoruz. Tüm bilgiler ortaya net olarak çıktığında son kararı Galatasaray genel kurulumuz vermelidir. Altyapıdan yetiştirip, markamızın gücü ile değer yaratıp hem oynatmalı hem de satıp gelir elde edebilmeliyiz. Spor dışı, sponsorluk ve dijital medya gibi gelirlerimizi çeşitlendirip kalıcı hale getirmeliyiz. Medya içeriğimizi ve merchandising ürünlerimizi tüm dünyaya pazarlayabilmeli ve satış alanları yaratabilmeliyiz. Hepsinden önemlisi de bunları yapabilecek kapasiteye ve vizyona sahip liderler ve ekiplerle yönetebilmeliyiz. Başka bir çıkışımız yok maalesef” ifadelerini kullandı.

Kurtuluş mu intihar mı?

Ekonomistler, TFF Başkanı Yıldırım Demirören’in, ‘Türk futbolunun kurtuluşu’ diye sunduğu ve idari-mali denetimlerinin Futbol Federasyonu’nca gerçekleştirileceği proje şu çekinceleri dile getirdi:

- Ziraat Bankası, yaklaşık 14.5 milyar TL’lik borç için kaynağı nereden bulacak? Merkez Bankası kârının erkene çekilip, hazineye ait bu kaynağın kullanılması mı gündemde?

- Bu kredi hangi ticari faizle verilecek? Şu an piyasada TL bazında yüzde 25-30, döviz bazında yüzde 6-8 faiz uygulanıyor, bu oranlarla Türk futbolu iyice batağa sürüklenir mi?

- Kredi vadesi 5 yıl mı, 10 yıl mı olacak? G20’den düşmesi neredeyse kesinleşen Türk ekonomisi bu uzun vadeli ödemeyi nasıl karşılayacak?

- Ana muhalefet partisi milletvekili ve PM üyesi Gökan Zeybek’in, “Çiftçi zamanında alamadığı veya geç aldığı krediler nedeniyle kan ağlıyor” tespiti ortadayken, ana kuruluş amacı Türk tarımını desteklemek olan Ziraat Bankası, niçin futbolun borçlar havuzuna giriyor?

- Kulüplerden, bu borç için ne tür teminat istenecek? İpotek karşılığı mı borç verilecek, yoksa kulüplerin altın hisseleri mi Ziraat Bankası’nca teminat altına alınacak? Türk futbolu hâlâ ‘dernekler yasası’ denen ucube şekille yönetilir ve ‘ibra’ olayı mevcut yöneticileri borçtan kurtarırken, Ziraat Bankası, vade sonunda kimi muhatap alacak?

- Borç kredisinin ödenmesinde aksaklık yaşanması, kulübün isim hakkı, TV yayın hakkı gibi gelirlerinin herhangi bir nedenle azalması halinde Ziraat Bankası, haciz işlemini nasıl uygulayacak? Kulüplere ‘kayyım’ mı atanacak?

- Takımların zorlama kredi ile sırtına ek borç yükü getirilip tüm denetim TFF-TBB’ye geçtiğinde kulüp başkanları ve yönetimler bağımsızlıklarını koruyabilecekler mi?

- Muhalefete yakın kaynaklar ise TFF’nin TBB ile gündeme getirdiği “borçların uzun vadeli krediyle kapanması” projesinin seçim yatırımı olduğunu iddia ettiler. Yerel seçimler öncesi “Başakşehir Futbol Kulübü’nün kayırılması ile yıpranan AKP’nin, bu dipsiz kuyu görünümündeki borç projesi ile taraftara şirin gözükeceğini iddia ettiler.

Şiketokrasi mi?

‘Bir Ekonomik Tetikçinin itirafları’ kitabıyla anınan ABD’li ekonomist John Perkins’in Türk ekonomisi için söylediği “Büyük ticaret baronlarıyla yeni bir imparatorluk yaratılmak isteniyor. Biz buna ‘şiketokrasi’ diyoruz” ifadesi Türk futbolu için TFF-TBB aracılığıyla mı gerçek olacak?