İşçi direnişinin kalesi: Uzel

Çocukluğumda köyümüzdeki traktörlerin tamamı Massey Ferguson markaydı. Traktörlerin çoğu dediysek köyde hepi topu iki traktör vardı. Harman zamanı tarlayı biçmek, ekini tarladan harmana çekmek ve harmanda buğdayı samandan ayırmak gibi üç aşamada traktör kullanıldığı için köylüler traktör sahiplerinden sıra almak için yalvar yakar olurlardı. Traktör sahipleri de bakalların veresiye defteri gibi bir deftere köylülerin isimlerini ve randevu günlerini kaydeder, sırayı öne almak için kendilerini naza çekerlerdi. Biçer döver icadı traktörlerin saltanatını salladı.

Sektörün tekeli

O yıllar Türkiye’de Massey Ferguson traktörlerini üreten Uzel Makina, sektörde tekel konumundaydı. Sonraki yıllarda Ford, Fıat ve TZDK’nin ürettiği traktörler de sektöre girdi ama Uzel’in pazar payını çok da aşağı çekemediler. Çocukluktan ergenlik çağımıza geldiğimizde bir kez daha yolumuz kesişti Massey Ferguson traktörleriyle. Bu kez de evden okuduğum okula giderken mecburi güzergâhımın üzerindeydi bu traktörlerin üretildiği fabrika. Kocaman bir bahçede sayamayacağım kadar çok traktör vardı. O bahçenin içinde çok katlı olmayan yatay ve uzun bir fabrika ve o fabrikanın tepesinde de kocaman bir Uzel yazısı.

Kitlesel eylemler

İşçi eylemlerinin zirvede olduğu 70’li yıllarda Uzel’de çok uzun grevler oldu. Aynı güzergâhta bir de Berec Pil Fabrikası vardı. Uzel ve Berec Fabrikalarındaki grevler ne uzun sürmüştü öyle. Haftalarca, aylarca...

Uzel işçileri, Türkiye işçi sınıfının her eyleminin, her direnişinin lokomotifiydi. Eyüp’teki Türk Demir Döküm, Kavel Kablo, Sungurlar Kazan, Man ve Gislaved işçileri ile birlikte 15-16 Haziran eylemlerinden başlayarak DGM direnişi, Maden-İş grevleri ve 1 Mayıs işçe bayramlarında en kitlesel katılım sağlayan işyerlerinin başında geliyordu Uzel.

İşçilere ateş açıldı

1 Mayıs 1977’de en çok şehit veren işyeri oldu. Uzel işçilerinden Kahraman Alsancak, Ziya Baki ve Hasan Yıldırım Sular İdaresi’nin tepesinden ateş açıldıktan sonra panik yaşayarak kaçışan kitlenin ayakları altında kaldılar. Otopsi raporunda “ezilme sonucu ölüm” yazıyordu. Uzel’de çevredeki birçok fabrikada olduğu gibi DİSK’e bağlı Maden-İş örgütlüydü. O nedenle ülkücü katillerin hedeflerinden biriydi. 1979’da Ülkücü Ali Aslan, akşam iş çıkışında işçilerin üzerine ateş açtı. İşçilerden Hamit Gün yaralandı. Ölüm bu kez teğet geçti Uzel işçilerini. Ama bir başka saldırıda Uzel işçisi Şakir Çetinbaş, faşist kurşunların hedefi oluyor ve bir şehit daha veriliyor

Faytondan traktöre

Türkiye’nin en büyük traktör fabrikası olan Uzel’in kurucusu baba İbrahim Uzel, 1930’larda Bursa’da fayton üretimi ile iş yaşamına atılmış. Faytonun parçalarını ayrı ayrı atölyelerde üretip montajlayarak faytonda ilk kez seri üretim bandını yaşama geçiren kişi olarak tanınıyor. II. Dünya Savaşı’ndan sonra Uzel Makina Ltd Şti, otomotiv yan sanayi için yaprak yay üretimine geçer.  

Cüneyd Zapsu’nun annesi

Uzel’de artık işin başında oğul Ahmet Uzel vardı. İbrahim Uzel’in kızı Gaye, Zapsu ailesine gelin gider. Gaye Uzel, evlenip Zapsu soyadını aldıktan sonra iki erkek çocuk dünyaya getirir. Bunlardan küçüğü olan Cüneyd Zapsu’yu AKP iktidarından sonra Recep Tayyip Erdoğan’ın danışmanı olarak tanıyacağız. 1961’de Massey Ferguson ile lisans anlaşması yapılarak traktör üretimine geçilir. 1962’de babası İbrahim Uzel’in  ölümüyle şirketin başına Ahmet Uzel geçer. Uzel, hızla büyüyerek ihracat yapan Türk sanayi devleri arasına girdi.

Çocukluğumda köyümüzdeki traktörlerin tamamı Massey Ferguson markaydı. Traktörlerin çoğu dediysek köyde hepi topu iki traktör vardı. Harman zamanı tarlayı biçmek, ekini tarladan harmana çekmek ve harmanda buğdayı samandan ayırmak gibi üç aşamada traktör kullanıldığı için köylüler traktör sahiplerinden sıra almak için yalvar yakar olurlardı. Traktör sahipleri de bakalların veresiye defteri gibi bir deftere köylülerin isimlerini ve randevu günlerini kaydeder, sırayı öne almak için kendilerini naza çekerlerdi. Biçer döver icadı traktörlerin saltanatını salladı.
Sektörün tekeli
O yıllar Türkiye’de Massey Ferguson traktörlerini üreten Uzel Makina, sektörde tekel konumundaydı. Sonraki yıllarda Ford, Fıat ve TZDK’nin ürettiği traktörler de sektöre girdi ama Uzel’in pazar payını çok da aşağı çekemediler. Çocukluktan ergenlik çağımıza geldiğimizde bir kez daha yolumuz kesişti Massey Ferguson traktörleriyle. Bu kez de evden okuduğum okula giderken mecburi güzergâhımın üzerindeydi bu traktörlerin üretildiği fabrika. Kocaman bir bahçede sayamayacağım kadar çok traktör vardı. O bahçenin içinde çok katlı olmayan yatay ve uzun bir fabrika ve o fabrikanın tepesinde de kocaman bir Uzel yazısı.
Kitlesel eylemler
İşçi eylemlerinin zirvede olduğu 70’li yıllarda Uzel’de çok uzun grevler oldu. Aynı güzergâhta bir de Berec Pil Fabrikası vardı. Uzel ve Berec Fabrikalarındaki grevler ne uzun sürmüştü öyle. Haftalarca, aylarca...
Uzel işçileri, Türkiye işçi sınıfının her eyleminin, her direnişinin lokomotifiydi. Eyüp’teki Türk Demir Döküm, Kavel Kablo, Sungurlar Kazan, Man ve Gislaved işçileri ile birlikte 15-16 Haziran eylemlerinden başlayarak DGM direnişi, Maden-İş grevleri ve 1 Mayıs işçe bayramlarında en kitlesel katılım sağlayan işyerlerinin başında geliyordu Uzel.
İşçilere ateş açıldı
1 Mayıs 1977’de en çok şehit veren işyeri oldu. Uzel işçilerinden Kahraman Alsancak, Ziya Baki ve Hasan Yıldırım Sular İdaresi’nin tepesinden ateş açıldıktan sonra panik yaşayarak kaçışan kitlenin ayakları altında kaldılar. Otopsi raporunda “ezilme sonucu ölüm” yazıyordu. Uzel’de çevredeki birçok fabrikada olduğu gibi DİSK’e bağlı Maden-İş örgütlüydü. O nedenle ülkücü katillerin hedeflerinden biriydi. 1979’da Ülkücü Ali Aslan, akşam iş çıkışında işçilerin üzerine ateş açtı. İşçilerden Hamit Gün yaralandı. Ölüm bu kez teğet geçti Uzel işçilerini. Ama bir başka saldırıda Uzel işçisi Şakir Çetinbaş, faşist kurşunların hedefi oluyor ve bir şehit daha veriliyor
Faytondan traktöre
Türkiye’nin en büyük traktör fabrikası olan Uzel’in kurucusu baba İbrahim Uzel, 1930’larda Bursa’da fayton üretimi ile iş yaşamına atılmış. Faytonun parçalarını ayrı ayrı atölyelerde üretip montajlayarak faytonda ilk kez seri üretim bandını yaşama geçiren kişi olarak tanınıyor. II. Dünya Savaşı’ndan sonra Uzel Makina Ltd Şti, otomotiv yan sanayi için yaprak yay üretimine geçer.  
Cüneyd Zapsu’nun annesi
Uzel’de artık işin başında oğul Ahmet Uzel vardı. İbrahim Uzel’in kızı Gaye, Zapsu ailesine gelin gider. Gaye Uzel, evlenip Zapsu soyadını aldıktan sonra iki erkek çocuk dünyaya getirir. Bunlardan küçüğü olan Cüneyd Zapsu’yu AKP iktidarından sonra Recep Tayyip Erdoğan’ın danışmanı olarak tanıyacağız. 1961’de Massey Ferguson ile lisans anlaşması yapılarak traktör üretimine geçilir. 1962’de babası İbrahim Uzel’in  ölümüyle şirketin başına Ahmet Uzel geçer. Uzel, hızla büyüyerek ihracat yapan Türk sanayi devleri arasına girdi.