Kot taşlama iş yerlerine denetim yapılıyor

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı son yıllarda silikozis meslek hastalığında artış görülmesi üzerine kot imalatı, beyazlatma (kumlama-taşlama) ve boyama iş yerlerindeki denetim ve incelemelerini yoğunlaştırdı.

İş Teftiş İstanbul Grup Başkanlığı'nın kot imalat iş yerlerine ait denetim ve değerlendirme raporunda, kot beyazlatılmasında ve renklendirilmesinde kullanılan kimyasalların kullanımındaki tehlikelerin sanayicilerin bir kısmı tarafından idrak edilerek tedbirler alındığı, bazı imalatçı firmaların ise bu tehlikeleri idrak edemedikleri veya tehlikeleri göz ardı ettikleri vurgulandı.

Kayıt dışı iş yerlerinin dosya sicil numaraları bulunmadığı için denetim programına alınamadığına yer verilen raporda, ''Bu son derece tehlikeli şartlarda çalışan iş yerlerinin varlığı, ne yazık ki hastalanan işçilerimizin şikayetleri neticesinde ortaya çıkmaktadır. Bu şikayetlerin gelmesi üzerine iş yerlerinde en kısa zamanda denetimler ve incelemeler yapılmıştır'' denildi.

"Sık sık yer değiştiriyorlar"

Raporda, kayıtlı iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği bakımından defalarca denetim yapılmasına rağmen son derece tehlikeli ortamları barındıran iptidai çalışan ve kayıtları bulunmayan iş yerlerinin sık sık yer değiştirmeleri nedeniyle sağlıklı bir şekilde ulaşılamadığı kaydedildi.

Bakanlığın özellikle 2007 ve 2008'de kot kumlama yapan iş yerlerinde denetimler gerçekleştirdiği belirtilen raporda, denetimler sonunda büyük oranda mevzuata uyumun sağlandığına işaret edildi.

Raporda ayrıca geçen yıl kot kumlama iş yerlerine silis kumu üretimi yapan firmanın denetimi yapılarak, havalandırma sisteminin yetersiz olması, işçilerin maske kullanmaması ve akciğer radyografilerinin periyodik olarak alınmaması gibi hayati tehlike arz etmesi nedeniyle kapatıldığı bildirildi.

Tespit edilen eksikler

Rapora göre, 2007-2008 yıllarında 88 iş yerine gidildi ve gayri faal, kapalı, mükerrer ve taşınmış olanların dışındaki 67'sinde denetim yapıldı. Denetimlerde 55 başlık altında toplam 261 eksikliğe rastlandı.

Denetimler sonunda iş yerlerinin 36'sına eksiklerini gidermesi için süre verildi, 14'ü için idari para cezası istendi, 10'una süresiz tebligatta bulunuldu. İş yerleri için istenen idari para cezası tutarı 14 bin 272 TL'yi buldu.

Bir iş yeri için kapatma/faaliyet durdurma talep edilirken, iş yerlerinden 3'üne işletme belgesi, 3'üne de işletme belgesi ve kurma izni verildi.

İş yerlerinde en fazla korunma, sağlık ve eğitim uygulamalarına ilişkin eksikliklere rastlandı.

İş yerlerinden 18'inde sağlık raporlarının olmadığı, 10'unda işçilerin göğüs filminin çektirilmediği belirlendi. Denetim raporuna göre, kot kumla iş yerlerinde tespit edilen eksikliklerden bazıları ve karşılaşılan iş yeri sayıları şöyle:
''-Risk değerlendirmesi yaptırılmamış: 20
-İşçi eğitimi yok: 19
-Koruyucu yok-kullanılmıyor: 12
-Kompresör testi yaptırılmamış: 12
-Kişisel koruyucu kullanılmıyor: 10
-Uygun havalandırma yok: 9
-Yangın tatbikatı yapılmamış: 7
-Talimatlar yok: 5
-Uyarı işaretleri yok: 4
-Toz ölçümü yok: 4''

"Değişim ve gelişim var"

Raporun sonuç bölümünde, kot taşlama işlerinde son 2 yılda yapılan denetimlerde, tüm firmaların tehlikenin boyutunu bilerek ve idrak ederek, çok ciddi bir şekilde havalandırma sistemlerini değiştirdikleri, hatta üretimden çıkan tozları da atmosfere bırakmayıp, toz toplama torbalarında depolayarak çevreye zararı da önledikleri belirtildi.

Firmalarla yapılan görüşmelerde, kot zımparalama gibi işlerin fason firmalara verildiği, ancak kot kumlama işlerinin verilmediğinin bildirildiği ifade edilen raporda, şu tespitlere yer verildi:
''Genel olarak denetimlerde noksan hususlar tespit edilmiş olmakla beraber, işverenlerin ve çalışanların silikozis meslek hastalığının boyutlarını bildiği, özellikle işverenler tarafından havalandırmaya ayrı bir özen gösterildiği, işçilere kişisel koruyucuların zimmetli olarak verildiği ve kullandırıldığı tespit edilmiştir.
Bu değişim ve gelişim, bizlere kot üretiminin emek yoğun bölümündeki dönüşü olmayan tehlikenin çalışan ve çalıştıranlar tarafından idrak edildiğini ve aralarında uyum sağlandığını, henüz kültür olarak tam yerleşmemiş olsa dahi, kamuoyuna yansıyan elim meslek hastası mağdurlarının durumu, olayın hassasiyetini tamamen ön plana çıkarmış durumdadır.''

Raporda, kot sektöründeki denetim ve incelemelerin bu yıl da sürdürüleceği bildirildi.