Kur herkesi vurdu: İşten çıkarmalar başladı, iğneden ipliğe zam yolda

Ekonomik krizin faturası yine dar gelirliye emekçiye kesiliyor. Kriz özellikle ithalata bağımlı birçok sektörü de olumsuz etkiliyor. Dövizden kaynaklı olarak iğneden ipliğe herşeye zam gelirken zamların yakın zamanda katlanarak artması bekleniyor. Buna karşılık emekçinin cebindeki giren para da zamlar karşısında eriyor.

Yılbaşında dolar kuru 3.78 TL iken, 1.603 TL olan Asgari ücretlinin maaşı 424 dolara denk geliyordu. Asgari ücret doların 7.23 TL’ye çıkmasıyla dolar karşısında 203 dolar eridi. Şu anda asgari ücretlinin maaşı sadece 221 dolar ediyor. Sendikalar artan kur ve enflasyon karşısında toplu sözleşmelerin yenilenmesini isterken “Bir borç krizi olarak karşımıza çıkan ekonomik krizin, işsizlik ve yoksullaşma olarak işçi sınıfına fatura edilmesine izin vermeyeceğiz. Borç yüzde 1’in borcudur. Yüzde 99 bunu neden ödesin?” ifadesini kullandı.

Ağustos başında devreye giren ve dövize bağlı yapılan son zamlarla bir ailenin aylık doğal gaz ve elektrik faturası asgari 235 TL’ye fırladı. Bu tutar 1.603 TL olan asgari ücretin yüzde 14.66’sına denk geliyor. Birçok dar gelirli ve yoksul aile giderek artan geçim sıkıntısı içinde elektrik-doğalgaz faturalarını ödemekte zorlanırken yapılan zamlar bu kesimi daha fazla zorlayacak. Son 45 günde dolardaki artış Türkiye’nin enerji faturasına ise 11.5 milyar liralık ek bir yük getirdi. Seçim öncesi yapılan değişikle zamlar Özel Tüketim Vergisi’nden (ÖTV) düşürüldüğü için şu benzinin litre fiyatı 6.25 TL civarında. Benzinin litresine bugünden geçerli olmak üzere 46 kuruş motorine ise 58 kuruş zam geldi. Ancak artış ÖTV’den karşılanacağından pompaya yansımayacak. Ekmeğe en son geçen ay yüzde 10 zam gelirken, beyaz etteki zam oranı yüzde 200’ü buldu. Hayvancılığın ana girdilerinden yemin fiyatı da torba başına 7 lira arttı. Üreticiler zamların devam etmesinden endişeli.
Hammadde ve ara mallarında yurtdışına bağımlı olan bir çok sektörde ise üretimler durma noktasına geldi. Maliyet artışlarını fiyatlara yansıtan başta inşaat, otomotiv, gıda sektörleri ise tahsilat sorunları yaşıyor.

<haber-dikey:1054268>

Vadeler uzadı

İnşaat maliyetlerinen son bir yılda yüzde 30 civarı artış yaşandı. Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği, yakın zamanda yaptığı açıklamada, "İnsanlar karsızlıktan dolayı batmaz, nakit akışından dolayı batar. Nakit akışının kesilmeden dönmesi gerekiyor. Tahsilat sorunu yüksek. Sanayici malzemesini 90 gün vadeyle satmak ister. Ama vade 120-150 hatta 180 günlere  doğru tırmandı, yani iki katına çıktı." ifadesini kullandı.

‘Tesisler kapanabilir’

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener’e göre, dövize bağlı yapılan son zamlarla bir ailenin aylık doğal gaz ve elektrik faturası asgari 235 TL’ye varıyor.
Yener’in verdiği bilgiye göre, son zamlar sonucu aylık ortalama tüketimi 230 kWh olan 4 kişilik bir ailenin aylık elektrik faturası 94.7 TL’den yaklaşık 21.00 TL’lik artışla 115.6 TL’ye yükseldi. Bu yüzde 22 oranında zam anlamına geliyor.

2017’de bir hanenin yıllık ortalama doğal gaz tüketimi 1.017 m3, örneğin Ankara için 1.099 m3’tür. Bireysel (kombi) ısıtmanın yaygın olduğu Ankara’da bir konutun Ağustos 2018 için geçerli olan KDV dâhil 1.317 TL/m3 Başkent Gaz satış fiyatı üzerinden yıllık doğal gaz faturası 1.317 TL/m3 x 1.099 m3 bu da 1.447 TL’ye ulaşıyor. Bu da aylık ortalama 120.61 TL’ye denk geliyor.
Yunus Yener’e göre, Türkiye’de elektrik enerjisinin yaklaşık yüzde 47’si sanayi sektöründe, yaklaşık yüzde 22’si konutlarda, yüzde 26’sı ticarethanelerde tüketiliyor. Zaten uluslararası rekabet gücü zayıf olan Türkiye sanayisinin son gelen zamlar ile üretim ve rekabet gücü daha da zayıflayacak hatta birçok tesis kapanma riski ile karşı karşıya kalacak.

Diğer yandan elektrik ve doğal gaz fiyatlarındaki artış başka birçok ürün ve hizmetin fiyat artışlarının da gerekçesi olacak ve enflasyon oranı düşmek bir yana, yüzde 20’leri çok aşabilecek. Ayrıca döviz artışları sonucu gelecek dönemde elektrik ve doğal gaz fiyatlarına yeni zamlar yapılması da gündeme gelecek.

Aksa’dan kötü haber

Aksa Akrilik 16 Ağustos’tan itibaren üretimde yüzde 20 kapasite azaltımına gidecek
Türkiye’nin tek akrilik elyaf üreticisi Aksa Akrilik, daralmanın gerekçesi olarak hammadde fiyatlarındaki aşırı yükselme ve pazar daralmasını gösterdi.
Şirketin 1200’den fazla çalışanı bulunuyor.