Limonata koladan zararlı mı?

Meyveli içecekler, aromalı içecekler, meyveli ve aromalı şuruplar, meyveli ve aromalı içecek tozları, meyveli ve aromalı doğal mineralli içecekler, yapay sodalar, kolalı içecekler, tonik ve aromalı sular gibi çok sayıda içecek alkolsüz, gazlı içecekler sınıfına giriyor. Bu sınıfa giren kolalı, gazlı içeceklerin yaygın bir kötü ünü var. Peki, diğerleri nasıl? Tek suçlanması gereken kolalı içecekler mi? Bu soruya bir yanıt arayalım.

Tek suçlu kafein mi?

Kolalı içeceklere yöneltilen en önemli eleştiriyi yüksek miktarda şeker, kafein ve bazı katkı maddeleri içermesi oluşturuyor. Ancak kafein dışarıda bırakılırsa şeker, benzoik asit ya da aspartam, asesülfam K gibi katkı maddeleri diğer alkolsüz içeceklerin çoğunda var. Sadece kafeinden kaynaklanan bir sorun olduğunu düşünmek de akla yatkın değil. İşin aslına bakılırsa kolalı, gazlı içeceklere yönelik antipatinin diğer alkolsüz, gazlı içeceklere de yöneltilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu ürünlerin nasıl adlandırıldığına değil de içerdikleri şeker miktarına bakmak daha doğru. Bu durumda büyük bir çoğunluğunu birbirine çok benzer ürünler ya da aynı ürünler olarak görmek mümkün çünkü. Bazı örnekler vererek içerdikleri şeker miktarlarının ne kadar yüksek olduğunu göstermek mümkün.

Ülkemiz piyasasında satılan bir litre kolalı, gazlı içecekte 56 adet kesmeşekere denk 112 gram şeker var. Yani bu üründen bir bardak (250 ml) içildiğinde 28 gram ya da 14 adet kesmeşeker (bir adet kesmeşeker yaklaşık 2 gram) vücuda alınmış oluyor. Çay, karpuz, şeftali, adaçayı, portakal, yeşil çay aromalı olarak adlandırılan içeceklerdeki şeker miktarı bir litre ürün için 44 gram ile 84 gram arasında değişiyor. Bu ürünlerden bir bardak içildiğinde yaklaşık olarak 6 adet ile 10 adet arasında değişen sayıda kesmeşeker alınıyor. Sade gazoz, limon aromalı ya da portakal aromalı gazozların bir bardağında ise 11 ile 15 adet kadar kesmeşeker var. Ama şeker içeriği açısında en sakıncalı ürünler limonatalı içecek olarak nitelenenler. Limonatalı içeceklerin bir bardağında 18 adet kesmeşekere denk şeker var. 18 adet kesmeşekeri bir bardak dolusu su içinde eritip içmeyi deneyin. İçemediğinizi göreceksiniz. Bu ürünleri içilir kılan içindeki karbondioksit ve asittir.

Piyasadaki çok sayıda ürünü burada değerlendirmek mümkün değil. O nedenle bu tip ürünlerdeki şeker miktarını nasıl hesaplayacağımızı anlatacağım.

Kilo alma tuzağı

İçeceğin etiketinde şeker ya da karbonhidrat ifadesi olup olmadığına bakılır. Her ikisi de aynı şeydir. Etikette bir litre ürünün ya da o ürünün 100 mililitresinin ne kadar şeker içerdiği bilgisi yer alır genellikle. Eğer bir litre ürün için şeker miktarı belirtilmişse, o üründen bir su bardağı içildiğinde ne kadar şeker alınacağını belirlemek için belirtilen şeker miktarını dörde bölmek yeterli. Eğer ürünün 100 mililitresinde bulunan şeker miktarı belirtilmişse, o zaman o değerin iki buçuk katını alarak bir su bardağı içildiğinde alınacak şeker miktarı belirlenebilir. Kutu içeceklerde ürünün bir kutusundaki şeker miktarı belirtilmişse doğrudan onu dikkate alırız. Yok eğer 100 mililitresi için bir değer varsa o durumda kutunun kaç mililitre (ml) olduğuna bakarız. Bir gram şeker vücuda alındığında 4 kalori verir. Bir bardağında 18 adet kesmeşekere denk şeker içeren bir içecekten bir bardak içildiğinde vücudumuza 144 kalori girer. Orta hızda 20-25 dakika koşarak bu kaloriyi yakmak mümkündür. Dolayısıyla alkolsüz içecekleri sık tüketen bir insanın kilo alması kaçınılmazdır. Ya da kilo verememesi… Alkolsüz, gazlı içeceklerin yüksek şeker içeriği, fiyatlarının ucuz olması ve her yerde temin edilebilen ürünler olmaları özellikle çocukluk çağı obezitesinin en önemli etkenlerinden biri olarak görülüyor. Bu ürünlerdeki şeker içeriklerinin mutlaka azaltılması ve bu kadar kolay erişilebilir olmalarının da engellenmesi gerekiyor.