Merkez Bankası’nda tüccarların önü açıldı

Merkez’in hükümetle ilişkisi, Cumhurbaşkanı veya görevlendireceği bir bakan aracılığıyla da sağlanabilecek

Cumhurbaşkanlığı tarafından dün yayımlanan 703 No’lu kanun hükmünde kararname (KHK) ile Merkez Bankası (TCMB) kanununda da büyük değişiklikler yapıldı.

KHK’nin 151. maddesinin h bendi ile, 1211 Sayılı TCMB Kanunu’nun 25. maddesinin “Başkan (Guvernör), Bakanlar Kurulu kararıyla beş yıllık bir dönem için atanır. Bu sürenin sonunda yeniden atanabilir” şeklindeki birinci fıkrası yürürlükten kaldırıldı. Bu madde ile TCMB Başkanı’nın görev süresi belirsizleşirken, düzenleme bankanın bağımsızlığına bir darbe olarak yorumlandı. Aynı KHK maddesindeki ‘j’ bendi ile TCMB Başkan yardımcılarının “meslekleri ile ilgili olarak en az 10 yıl çalışmış” ibaresi ile “Başkan’ın (Guvernör) önerisi üzerine müşterek kararla beş yıl süre ile” ibaresi madde metninden çıkarıldı. Bu değişiklikle, başkan yardımcılarını atarken başkanın görüşünü almaya gerek kalmazken, liyakat ve deneyim aranması şartı da kaldırılmış oldu.

Derneklere üye

TCMB Kanunu’ndaki bir başka çarpıcı değişiklik ise, başkan yardımcıları için de geçerli olan “Başkanlık (Guvernörlük) görevi, özel bir kanuna dayanmadıkça Banka dışında teşrii, resmi veya özel herhangi bir görev ile birleşemez. Bundan başka Başkan (Guvernör), ticaretle uğraşamayacağı gibi, bankalar ve şirketlerde de hissedar olamaz. Hayır dernekleri ile amacı hayır, sosyal ve eğitim işlerine yönelmiş vakıflardaki görevler ve kâr amacı gütmeyen kooperatif ortaklığı bu hüküm dışındadır” maddesinin yürürlükten kaldırılması oldu. Böylece TCMB Başkan Yardımcılarının, TCMB’den önceden haber alarak kendisine büyük menfaat elde edebilecek tüccarlardan oluşmasının da önü açıldı.

Görev süreleri sıfırlandı

TCMB eski bürokratı ve Hürriyet Gazetesi yazarı Uğur Gürses, söz konusu değişiklikler ile bankanın bağımsızlığının ortadan kalktığını söyledi. Gürses, Twitter hesabından paylaştığı değerlendirmesinde “Merkez Bankası başkan ve yardımcılarının 5 yıl olarak tanımlanan görev süresi yasadan KHK ile kaldırıldı. Görev sürelerinin altı boşaltıldı, sıfırlandı. Merkez Bankası üst yönetimine yasayla sağlanan “kalkan” kaldırıldı. Bağımsızlık biraz vardı ise o da kalmadı” ifadelerine yer verildi.