‘Obama Esad’ı devirmeye yönelebilir’

ABD Başkanı Barack Obama’nın, IŞİD ile savaşın Suriye’de siyasi geçiş olmadan ve Devlet Başkanı Beşşar Esad devrilmeden kazanılamayacağından hareketle strateji değişikliklerini içeren yeni bir değerlendirme talep ettiği öne sürüldü. CNN’e konuşan üst düzeyde yetkililer ve diplomatlar, Obama’nın ulusal güvenlik ekibinin geçen haftayı Ortadoğu’yu tartışarak geçirdiklerini çıkan sonucun ne olduğu anlaşılamazken, haberde ortaya konulan tüm seçeneklerde aşılması gereken engeller aktarıldı. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Ben Rhodes, resmi gözden geçirmeyi yalanlarken meselenin rutin biçimde ele alındığını söyledi.

‘Yanlış hesap’

CNN’e konuşan yetkililere göre, ulusal güvenlik ekibi, geçen hafta biri bizzat Obama başkanlığında 4 toplantı yaptı. Üst düzey bir yetkili, “Başkan ikisinin (IŞİD’a karşı strateji ve Suriye) nasıl bağdaştırılacağını yeniden değerlendirmemizi istedi” derken, IŞİD’i sadece Irak’ta değil Suriye’de de yenmeleri gerektiğine dikkat çekti. CNN’in yorumuna göre bu gözden geçirme, IŞİD’i önce Irak’ta yenmek ve Esad’ı devirmeksizin Suriye’ye odaklanma stratejisinin “yanlış hesap” olduğunun kabulü oldu. Habere göre, Beyaz Saray
her biri kendi içinde aşılması gereken engelleri olan bir dizi öneriyi değerlendiriyor. Obama yönetimi “ılımlı” silahlı muhaifler için eğit-donat programına yıllık 500 milyon ayırmışken bu programın henüz tam hayata geçirilemediği belirtildi. Yine Türkiye sınırında uçuşa yasak bölge önerisine dair görüşmelerde “sonuç elde edilemediği” vurgulandı. Üst düzey bir yetkili CNN’e “İdeal bir dünyada IŞİD’i Irak ve
Suriye’den söküp atarsınız. Fakat eğer ılımlı muhalefet tokat yemişse ve IŞİD hâlâ oradaysa, bu yardımcı olmaz” dedi.

Ilımlıların işe yaramadığı görüldü

Haberde Savunma Bakanı Chuck Hagel’in Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice’a geçen ay yolladığı ve IŞİD’e karşı stratejinin eleştirilerek Esad rejimine karşı ne yapılacağına netleştirilmesini içeren bilgi notuna atıf yapılırken,
üst düzey bir yetkilinin, “Ilımlı muhalefeti Esad’ı devirecekleri umuduyla desteklemenin işe yaramadığı epeydir görüldü” sözleri aktarıldı.

Kerry görüşüyor

Dışişleri Bakanı John Kerry’nin son dönemde Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Türkiye ile görüşmeleri ve bu ülkelerin Esad’ın devrilmesine odaklanmayan stratejiden rahatsızlıkları yinelenirken, ABD ile Rusya’nın Esad rejimi ile muhalifler arasında Cenevre sürecini canlandırma çabaları olduğu kaydedildi. Esad ile yakın çevresinin gideceği, devlet mekanizmalarının ise korunacağı bir süreç üzerinde çalışıldığı aktarıldı. Ancak bunun aylar alacağı belirtilirken, Amerikalı yetkililerle Arap diplomatların “Esad’ın gitmesi” için Suudi Arabistan’ın Rusya ile anlaşacağı, yalnız kalan İran’ın da ikna edileceği bir sürece dair umutlarına yer verildi.

De Mistura’ya atıf

Haberde Kerry’nin meseleyi İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ile de ele aldığı belirtilirken bir Amerikalı yetkilinin, “Ilımlılar Suriye’de istenileni veremiyor. İranlılar kurumsal reformlar ve bir seçim gibi planlarla geldiler, bu hiç yoktan iyidir. Fakat yine de Esad’ın gideceğini ve bunun bir anlaşmanın temelini oluşturacağını içermiyor” sözleri dikkat çekti. CNN, BM temsilcisi Staffan de Mistura’nın “dondurulmuş bölgeler” ve yerel ateşkeslerle siyasi geçiş çabalarının da yardım edebileceği görüşünü aktardı.