Seks ve şarap sansür getirdi

İzmir Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü (İDOBGM), 1100 kişilik Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi Salonu’nda yarın akşam saat 20.00’de kapalı gişe olarak sunulması planlanan Carl Orff imzalı ve dünyaca klasik “Carmina Burana” sahne kantatını “teknik nedenlerle” programdan çıkarttı. Kurum bunun yerine, Elhamra Sahnesi’nde sunulmak üzere, Ruggero Leoncavallo’nun “Palyaçolar Operası”nı (Pagliacci) koydu.

Kültür Bakanlığı, Şarap Ve Seks

Şarap ve seks...

Ani program değişikliğinin, besteci ve piyanist Fazıl Say’ın gazetemizde önceki gün “Kültür Bakanlığı Şarap ve Seks” başlıklı bir köşe yazısı yazmasının hemen üzerine meydana gelmiş olması, Kültür ve Turizm Bakanlığı çıkışlı bir “sansür” girişimi olduğu kuşkusunu doğurdu. Say yazısında kısaca, “Antalya Senfoni, daha önce anons ettiği Nâzım Oratoryosu’nu programdan çıkartarak yerine Carl Orff’un “Carmina Burana” adlı eserini koymuş... Carmina, bizimkilerin anlamadıkları Latince sözleri ile, şarap, seks ve şehvet üzerine bir eserdir” şeklinde görüş belirtmişti. İDOBGM’nin sözlü olarak da teyit ettiği ve internet üzerinden resmi sitesi aracılığıyla da anonsladığı gelişme uyarınca, “Carmina Burana”nın, sezon sonuna yaklaşıldığı için de bir daha sahneye konulmayacağı öğrenildi.

Öte yandan konuyu internet üzerindeki “Sanattan Yansımalar” isimli sitesinde kaleme alan müzik eleştirmeni, gazetemiz eski yazarı ve eleştirmen Şefik Kahramankaptan ise, İZDOB Müdürü Hürkan Ayvazoğlu izindeyken yaşanan bu gelişmenin bir yansıması olarak İZDOB İl Koordinatörü Kerim Ünsal’ın da görevinden istifa ettiğini açıkladı ve şunları vurguladı:

“Uluslararası besteci ve piyanistimiz Fazıl Say’ın Nâzım Oratoryosu’nun Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’nün telefon emriyle kaldırılmasını eleştiren yazısında Carmina Burana’nın eski Almanca ve Latince metinlerinin “seks ve şarap” içerikli olduğunu ama kimsenin sözleri anlamadığı için itiraz etmediğini hatırlatması üzerine, Kültür Bakanlığı eserin Türkçe sözlerini istedi. Bakanlık incelemesinden sonra, eserin 11 ve 14’üncü bölümlerinin çıkarılması istendi. Devlet Opera Balesi Genel Müdürlüğü de, İzmir Devlet Opera ve Balesi’ne temsilin iptal edilmesi talimatını verdi.”

Palyaçolara dikkat!

Diğer yandan, İDOBGM’nin “Carmina Burana” yerine programına aldığı “Palyaçolar” operasının konusu da, zamanlama ve içerik açısından yine hayli ‘manidar’ gibi!

Operada, kıskançlığı hastalık halini almış olan bir kocanın, kendisinden oldukça küçük olan karısını ve âşığını sahnede gösteri sırasında öldüren palyaço Canio’nun dramı sahneleniyor.

Canio, yerli halkın önünde işlediği cinayetleri - karısı Nedda ölene kadar - seyirci oyunun bir parçası zannediyor. Böylece palyaço son sahnede seyircilere dönüyor ve “La commedia é finita! (Komedi sona erdi)” diye haykırıyor.

‘Müstehcen’ başyapıt

Carmina Burana, Burana el yazıtları olarak da bilinir. Münih’teki Bayern Kütüphanesi’nde bulunan 318 şarkı ve şiirden oluşur. Alman Carl Orff tarafından oluşturulmuş sahne kantatıdır. 1935 yılında oluşturmuş ve 1937’de ilk defa gösterime koymuştur. Sahne müziğine olan ilgisi Orff’u Orta Çağ ve Rönesans dönemi sahne müziklerini incelemeye yöneltmiştir. 1803’te Münih yakınlarındaki bir manastırda bulunmuş olan 11 ve 13. yüzyıllardan kalma 200 kadar şiir ve şarkının Carmina Burana’nın esin kaynağı olduğu düşünülmektedir. Carmina Burana, Carl Orff’un Trionfi (Zaferler) üçlemesinin ilk eseridir ve oldukça müstehcen Latince metinlere dayanır. İlk bölüm doğa ve aşkı dile getirir. İkinci bölüm meyhanede geçer. Üçüncü bölümün teması yine sevgidir.