Tutucuların sığınağı sansür

Ünlü yönetmen Lars von Trier’in son filmi “Nymphomaniac”ın Türkiye gösteriminin Sinema Genel Müdürlüğü’ne bağlı Değerlendirme ve Sınıflandırma Üst Kurulu tarafından yasaklanması sinema dünyasında tepkiyle karşılandı. Atilla Dorsay, “Tutucu iktidarın tek sığınağı, ‘genel ahlaka aykırı’ gibi yuvarlak bir tanımlama” derken, Sinema Eserleri Yapımcıları Meslek Birliği (SEYAP) adına üst kurulda yer alan ve yasaklama kararına karşı çıkan iki üyeden biri olan Yamaç Okur, Sinema Yönetmeliği’nin 11. maddesine dikkat çekti. Okur, “Genel ahlak, kamu düzeni gibi muğlak kavramlar var. Onlarla birlikte yönetmelikte birçok madde değişmeli” dedi. Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) Genel Sekreteri Deniz Yavuz ise yasakların vatandaşların haklarını kısıtladığını belirterek “Uygun bulmadığınız bir filmi izlemezsiniz, beğenmezseniz ya da rahatsız olursanız çıkarsınız salondan. Sağlıklı insanlar için durum bu kadar basit” diye konuştu. Filmin gösterimi, üst kurul tarafından “yoğunlukla pornografik görüntü ve diyaloglar içermesi, ayrıca genel ahlaka aykırı, çocukların ve gençlerin ruh sağ- lığını etkileyici olumsuz örnek oluştu- ran görüntü ve etkiler içermesi nede- niyle” yasaklanmıştı.

‘Yasaklama hoş görülemez’

Atilla Dorsay (Sinema Eleştirmeni) 

Kendi adıma bayıldığım bir film değil. Filmle ilgili olumsuz bir eleştiri de yazmıştım. Ama bu, yasaklanmasını hoş görmemiz anlamına gelmez. Dünyada yasak sistemi kalktı, yaş sınırlandırılması var. Bizde de durumun böyle olduğunu sanıyordum, kararı duyunca şaşırdım. Eskiden bu noktada Kültür Bakanlığı’ndan medet umulurdu. İçinde bulunduğumuz ortamda bunu beklemek saflık olur. Tutucu iktidarların tek sığınağı “genel ahlaka aykırı” gibi yuvarlak bir tanımlama. Ben yine de sağduyunun galip geleceğine ve herkesin merak ettiği bu filmi izleyeceğine inanıyorum.

‘Bu zihniyetten ne beklenir ki?’

 SUNGU ÇAPAN (Cumhuriyet sinema yazarı)

Lars Von Trier’in seks bağımlılığını, cinsellik olgusunu ‘sado-mazo’ her yönüyle ele alarak konu edinen, hazmı zor, son “olay filmi” “Nymphomaniac/ İtiraf”ı seyretmiş biri olarak bu filmin yasaklanmasını bekliyordum, desem ukalalık olmaz sanırım. Çünkü dini imanı para olan ve sanat dahil her alana el atan muhafazakâr AKP zihniyetinden başka ne beklenir ki zaten?

‘Yönetmelik değişmeli’

YAMAÇ OKUR (SE-YAP Başkan Yardımcısı)

Dernek adına üst kurulda görevliydim ve karara şerh koydum. Nedeni çok basit: Herhangi bir sinema filminin ticari dolaşıma girmeme kararını doğru bulmuyorum. Yönetmelik değişikliği talebimiz var ve bu konuda Sinema Genel Müdürlüğü’yle ilişki içindeyiz. Onlar da farkındalar, 11. madde başta olmak üzere birçok madde değişmeli. Onun dışında başka bir sıkıntı da yaş sınıflandırmasıyla ilgili. Sınırlandırma bilimsel ölçütlerle değerlendirilmeli. Kıstasın ne olduğu net bir şekilde yönetmelikte belirlenmeli. Ayrıca genel ahlak, kamu düzeni gibi muğlak kavramlar var. Bunlardan uzaklaşmamız gerekiyor. Filmin dağıtımcı firması hukuki yollara başvurursa bu emsal bir karar olur.

Uyarıya ‘evet’, yasağa ‘hayır’
DENİZ YAVUZ (SİYAD Genel Sekreteri)

Sanat eserlerinin yasaklanması, sanatçıların engellenmesinin bu çağda, hiçbir yasada ve iradede yeri yoktur. Televizyonda rahatsız olduğunuz
bir şeyle karşılaşırsanız cihazı kaparsınız. Aynı şekilde uygun bulmadığınız bir filmi izlemezsiniz; beğenmezseniz ya da rahatsız olursanız çıkarsınız salondan. Sağlıklı insanlar için durum bu kadar basit. “Nymphomaniac” ile ilgili durumdan öte yönetmeliklerde bu kararların alınmasını sağlayan düzenlemelerin ortadan kaldırılması gerekiyor. İlgili kurum, insanların ruh sağlığını, hakkını elbette gözetmek zorunda ve bununla ilgili yaş sınırı uyarıları yapmakta. Yasaklayarak birçok vatandaşın kimi haklarını kısıtlamış olmuyor muyuz?

***

Filmin dağıtımcısından yasağa tepki
Sansür hortladı!
“Nymphomaniac” filminin Türkiye dağıtım haklarını elinde bulunduran Özen Filmcilik ve Umut Sanat Filmcilik, dün yasak kararını avukatlarıyla değerlendirdikten sonra bir ön açıklama yaptı. “Türkiye’de sanata sansür dönemi yeniden hortlamıştır” denilen açıklamada, Lars Von Trier’in Nymphomaniac Vol.I ve II filmlerinin tüm dünyada 16 veya 18 yaş sınırı getirilerek, kesilmeden ve mozaiklenmeden seyirciyle buluştuğuna dikkat çekildi.
Dağıtım şirketi, filme getirilen sansür ve atacakları hukuki adımlarla ilgili 7 Mart Cuma günü Ortaköy Feriye Sineması’nda bir basın açıklaması yapacak.
Öte yandan, !f İstanbul Bağımsız Filmler Festivali’nin direktörü Serra Ciliv, yasak kararının çok üzücü olduğunu söyleyerek, bu kararın festivallerin bağımsız olmasının önemini bir kez daha gösterdiğini söyledi. Ciliv, “Biz iyi ki festivaliz, iyi ki sansürden muafız ve bu filmi izleyiciyle buluşturabildik” dedi.
Lars von Trier’in filmi, kendisi tarafından “denetlenmiş” versiyonuyla iki bölüm halinde !f İstanbul Bağımsız Filmler Festivali’nde gösterilmişti.
Film, 5-20 Nisan tarihleri arasında düzenlenecek 33. İstanbul Film Festivali’nde de gösterilecek.

***
Sinema Genel Müdürü yasağı savundu
Sinema Genel Müdürü Cem Erkul, AFP haber ajansına bir açıklamaya yaparak, “Nymphomaniac” filminin “pornografik görüntüler ve kadına karşı aşırı şiddet içermesi nedeniyle” yasaklandığını belirtti.
“Bu film porno kategorisinde” diyen Erkul, filmin çoğunluğu alışveriş merkezlerinde bulunan sinema salonlarında gösteriminin uygun olmadığını söyledi.
“Demokratik ülkelerde eleştiri normal” diyen Erkul, filmin 33. İstanbul Film Festivali’nde gösterileceğini anımsatarak, dolayısıyla genel bir yasağın söz konusu olmadığını ifade etti.