Üniversiteden tarihe saygısızlık

Ankara’nın en eski semtlerinden olan Ulus’ta, Birinci Meclis’e çok yakın konumdaki tarihi binalarda yerleşik olan Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi bünyesindeki tarihi ve sanatsal değeri olan eserlerin kayıt altına alınmadığı ve uygun ortamlarda muhafaza edilmediği ortaya çıktı. Sayıştay’ın 2019 yılı raporuna göre üniversiteye devredilen tarihi binalardaki orijinal üretim koleksiyon halıların yere serildiği, tabloların ıslak zeminde tutulduğu, tarihi porselenlerin kırıldığı belirtildi. 

HALILAR YERDE

Rapora göre, Türkiye’nin ilk Başbakanlık binası olan ve üniversitenin rektörlük binası olarak hizmet veren tarihi binanın devri ile teslim alınan sanat eserleri, Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’nda kullandığı çalışma odasının da bulunduğu tarihi binadaki “Atatürk Müzesi”ne ait tarihi ve korunması gerekli kültür varlıkları ve eski Sümerbank binasının içinde yer alan makine, mefruşat, döşeme ve demirbaşlar ile tarihi, kültürel ve sanatsal değeri olan 210 tablo kayıt altına alınmadı. Kayıt altına alınan eserlerin üzerine taşınır sicil numaralarının konmadığı ve muhafazalarının uygun ortamlarda yapılmadığı aktarılan raporda, korunması gereken taşınır kültür varlığı olup orijinal üretilen koleksiyon halıların kullanıma verildiğinin tespit edildiği kaydedildi. 

‘BAKIMSIZLIK’

Söz konusu tablolardan bazılarının üst üste yığılarak özensizce istiflendiği, bazılarının ıslak zeminde tutulduğu, Atatürk’e ait olan en büyük tablonun ambalajlanmadan muhafaza edildiği kaydedilen raporda, bazı tarihi eserlerin boya ve derilerinin kuruduğu, tarihi porselenlerin bazılarının kırıldığı, “dokuma halı yün Türk bayrağının böcekler nedeniyle kısmen zarar gördüğü” kaydedildi. Raporda, “Üniversitede mevcut bir müze varken bir müze daha donatacak kadar korunması gerekli kültür ve tabiat varlığı ile tarihi ve güzel sanat eserinin bakımsızlıktan olumsuz etkilendiği tespit edilmiştir” denildi. Raporda, özetle şunlar kaydedildi: “Kaydı olmayanların taşınır kayıtlarının yapılması, gerçek değeri çok yüksek olabilecek bu tabloların değerleme işlemlerinin yapılması, profesyonel bakım hizmeti alınarak restorasyonlarının sağlanması, idari birimler ve dekanlıklarda yerde kullanımda olan özelleşen Sümerbank üretimi ‘Hun’ , ‘Uygur’, ‘Çanakkale’ , ‘Milas’, ‘Anadolu -7 Dağın Çiçeği-’ gibi bir daha artık dokunamayacak, Kültür Bakanlığı uzmanlarının sergilenmelerini önerdikleri belirtilen koleksiyon halıların toplanarak yıpranmalarının önlenmesi, izin ile kurulacak özel bir müzede tarihe ışık tutacak değerlerin korunarak gelecek nesillere tanıtılması uygun olacaktır.”

Raporda, denetim sonrası tarihi ve sanat eserleri ile kültür varlıklarının 2020 itibarıyla muhafazaya alındığı kaydedilirken, “bulgu konusu eserlerin hiçbir zaman yerine yenisi konulamayacak kadar özel oldukları” aktarıldı.