Sahte içkiden ölümler artıyor... Vergi uzmanı Kenan Sagu: İnsanlar, alternatiflere yöneliyor

Son zamanlarda sürekli artan zam ve sahte içki ölümleri ile ilgili haberler basına yansıyor. Bu iki konu arasındaki bağı ve yapılması gerekenleri vergi uzmanı Kenan Sagu, Cumhuriyet.com.tr’den Sinem Nazlı Demir’e anlattı.

'ZAMLARLA BİRLİKTE VATANDAŞLAR ALTERNATİF YOLLARA YÖNELDİ'

Uzun süredir vergilere zam üstüne zam geliyor ve aynı zamanda sahte içkiden hayatını kaybeden yurttaşlarımız oldu. Üst üse gelen vergi zamları hayatı nasıl etkilemekte?

'Vergilere yapılan zamların oranı ile maaşlara yapılan zamların oranı doğru orantılı bir şekilde ilerlemiyor. Vergi oranlarındaki artış dikey bir seyir izlerken, maaşlardaki artış enflasyon etkilsi altında kalmaktadır. Bu nedenle yatay veya düşey bir seyir izlemektedir. Bu nedenle hane halkları bir gelir uzmanı gibi hesap yapmaktadırlar. Evdeki hesapları da çarşıya uydurmaya çalışıyorlar.'

Bir vergi uzmanı olarak insanların neden sahte içkiye yöneldiğini düşünüyorsunuz?

'Alkollü ürünlerden alınan ÖTV oranlarının çok yüksek olması ve hızla yükselmesi bu durumun en büyük nedenidir. İnsanlar, alternatif olarak gördüğü ucuz veya sahte içkilere yönelmektedirler. Mesela ÖTV oranları 2021 yılında alkol yüzde 81'den yüzde 91'e çıkmıştır. Bir başka örnek verecek olursam, 100 liralık bir içki, değişen vergi oranları ile 427 liraya alınabiliyor şu an. Buradaki bir 70'lik rakının fiyatı ile, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki rakının fiyatı bile aynı değil.'

Yaşamını yitiren yurttaşlarımızla bu oranların bir orantısının olduğunu yetkililer göremiyor mu?

'Özellikle son yapılan zamlarla birlikte vatandaşlar alternatif yollara yöneldi. Bu yollar da elbette tehlikeli olanlar. Bu nedenle merdiven altında sahte içki üretilmekte ve ticareti yapılmakta. İnsan sağlığına olumsuz etki doğmaktadır. Yetkililer de tam anlamıyla önlem alamamaktadır.'

'ALIM GÜCÜMÜZ DÜŞÜYOR'

Alkollü ürünlere yapılan zamların hazineye doğrudan iyi bir etkisi oluyor mu?

'Hayır, çünkü alkoldeki ÖTV oranlarındaki zam arttıkça insanlar alternatif yöntemleri tercih etmektedir. Dolayısıyla ters yönde bir etki oluşmaktadır. Hazine gelirlerinde de düşüşe neden oluyor. Alım gücümüz düşüyor ve ne kadar zararlı olsa da bu yöntemlerin kullanımı artıyor.'

Zamların sürekli arttığı bir tablo var karşımızda. İleride nasıl bir ekonomik tablo bizi bekliyor olacak?

'Vergiler, kamu giderlerinin finansmanını oluşturduğu için gerekli gelirlerdir. Ancak bu kaynakların da doğru harcanması çok önemlidir. Vergi oranlarının aşırı artması, vatandaşın vergiden kaçınma veya vergi kaçırma yöntemlerine başvurmasına neden olacaktır. Ya dolambaçlı yöntemler öğrenecek ya da vergiyi doğrudan vermek istemeyecek. Sahte içki de bu yöntemlerden birisidir. Hazinede de bu doğrultuda gelir kayıpları olacaktır. ÖTV'deki vergi oranları vatandaşın verilecek hizmetteki bir engel olmaktan çıkarılarak makul seviyelerde tutulmalıdır.'