Vücutta neden ödem oluşur? Ödeme sebep olabilecek hastalıklar nelerdir?

Uzmanlar yaz aylarında sıkça karşılaşılan ödemin aslında birçok hastalığın belirtisi olabileceğine dikkat çekiyor.

Ödeme sebep olabilecek hastalıklar nelerdir? Vücutta neden ödem oluşur? Hangi hastalıklar ödemin nedenlerindendir? İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Uğur Dilek Calap, vücutta meydana gelen şişlik ve ödem ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı. 

ÖDEM PROBLEMİ HEKİM TARAFINDAN DİKKATLE ELE ALINMALI 

Vücut dokularında ve bu dokular arasındaki fizyolojik boşlukta vücut sıvılarının birikmesi sonucu dokularda oluşan şişliğe ödem adı verildiğini söyleyen Dr.Calap, “Dokular arasında sıvı birikmesinin sebebi, yer çekimi etkisiyle veya çeşitli fizyolojik süreçlerin bir sonucu olarak ortaya çıkabileceği gibi çeşitli sağlık sorunları veya dokulara doğrudan hasar veren farklı etmenler nedeniyle olabilir. Vücutta meydana gelen ödem, tek bir bölgeyle sınırlı kalabileceği gibi vücudun genelinde yaygın olarak da gelişebilir. Çok çeşitli sebeplere bağlı olarak farklı klinik görünümlerde meydana gelebildiği için ödem probleminin uzman bir hekim tarafından dikkatle ele alınması ve değerlendirilmesi oldukça önemlidir” dedi. 

ÖDEMİN DOKULARDA ORTAYA ÇIKMASININ NEDENİ 

Dr. Öğr. Üyesi Uğur Dilek Calap, ödemin dokularda ortaya çıkmasının çeşitli mekanizmalardaki bozulmalardan ileri geldiğini belirterek mekanizmalar hakkında şu bilgileri verdi; 

“Kandan dokulara sıvı geçişi: Özellikle kan damarları içinde yer alan kanın plazma sıvısı, çeşitli fizyolojik faktörlerin yardımıyla kanın yapısı içerisinde korunur. Ancak çeşitli sebeplerle bu faktörlerde aksama meydana gelirse sıvı, damar içerisinden dokular arasındaki boşluğa geçerek ödem oluşturur. Bu sebepler arasında kilo artışı, yüksek tansiyon veya karaciğer yetmezliği sayılabilir. 

İltihabi reaksiyonlar: Enfeksiyonlar veya bazı romatolojik hastalıklarda dokularda iltihabi reaksiyonların meydana gelmesi sonucunda dokularda ve dokular arası boşlukta sıvı birikimi gelişerek ödem oluşur. 

Lenf sisteminde bozulmalar: Dokular arasında fizyolojik koşullarda biriken az miktardaki sıvı, lenf damarları yoluyla vücuda geri kazandırılır. Ancak lenf sistemindeki tıkanmalar ve bozulmalar sonucunda bu sıvılar birikmeye devam ederek ciddi ödem ile sonuçlanır.” 

ÖDEMİN ALTINDA ÇEŞİTLİ SAĞLIK SORUNLARI OLABİLİR 

Dr. Calap, vücutta bölgesel veya yaygın gelişen ödemin altında çok çeşitli sağlık sorunlarının olabildiğine, ödemin etkili şekilde tedavi edilebilmesi, altta yatan sorunun doğru tespit edilebilmesine dikkat çekti. Dr. Calap, ödeme neden olan sağlık durumları ve hastalıkları şu şekilde sıraladı: 

Hormonal değişiklikler: Özellikle kadınlarda adet dönemleri ile menopoz gibi hormon miktarının değişkenlik gösterdiği durumlarda vücutta ödem gelişebilir. 

Gebelik: Hormonal değişikliklerin meydana geldiği gebelik durumunda da lokal veya vücut genelinde ödem görülebilir. 

Kilo artışı: Vücut ağırlığının artması ile beraber yağ dokusunun damar sistemini olumsuz etkilemesi veya yüksek tansiyon gibi çeşitli rahatsızlıklara neden olması ile ödem gelişmesi kolaylaşır. 

Uzun süre ayakta kalmak: Özellikle ayaklarda gelişen ödemin en önemli sebeplerinden biri, uzun süre hareketsiz şekilde oturmak veya ayakta kalmaktır. 

Travma: Dokular dışarıdan alınan darbeler sonucunda iltihabi reaksiyon geliştirebilir, bu da ödeme neden olabilir. 

Kalp yetmezliği: Özellikle kanın vücuda etkili şekilde pompalanmasında sorun meydana geleceğinden, bacak damarlarında biriken kandan sıvı geçişi sonrası ciddi ödem meydana gelir. 

Karaciğer ve böbrek yetmezlikleri: Kandaki sıvının dokulara geçişini önleyen biyolojik maddelerin üretimindeki aksaklıklar ve böbrek fonksiyonlarının azalması sonucunda vücut genelinde ciddi ödem ortaya çıkar. 

Damar yetmezliği veya varis: Bacak damarlarında kan akışının sağlanamaması durumunda damar sıvısı dokulara geçerek ödemle sonuçlanır. 

Toplardamarlarda tıkanma (derin ven trombozu): Derin bacak damarlarının pıhtı ile tıkanması sonucunda damardan dokulara sıvı geçişi olur. 

Enfeksiyon: Dokuların mikroorganizmalarla enfekte olması sonucu gelişen iltihabi reaksiyonlar, dokularda ciddi sıvı birikimiyle ödeme yol açar. 

Alerji: Vücudun alerjik olduğu maddelere maruz kalınması lokal olarak veya vücut genelinde ciddi ödem gelişimi ile sonuçlanır. 

Böcek ısırıkları: Böceklerin salgıladığı çeşitli maddelerin etkisiyle ısırık bölgesinde sıvı birikimi gelişir. 

Lenfödem: Lenf damarlarının hasar görmesi veya tıkanması sonucu ilgili vücut bölgesinde ciddi ödem ortaya çıkar. 

İlaç yan etkileri: Bazı tansiyon ilaçları, ağrı kesiciler veya hormon tedavi ilaçları vücudun çeşitli bölgelerinde lokal ödem gelişimine neden olabilir. 

Tüm bu sebepler ışığında vücutta ödem gelişmesi durumunda uzman bir hekim tarafından değerlendirilmek üzere, en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak, ödemin etkili tedavisi açısından oldukça önemlidir.”