Yaşamsal ve pahalı ilaçların temini

Danıştay 10. Dairesi, ''Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol''de yer alan, ''yaşamsal öneme sahip, pahalı ilaç ve reçetelerin eczanlerden dönüşümlü olarak karşılanması'' uygulamasına 15 Kasım 2008'den itibaren son veren Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) işleminin yürütmesini durdurdu.

Türk Eczacıları Birliği (TEB), birlik ile Sosyal Güvenlik Kurumu arasında 9 Temmuz 2008'de imzalanan ''Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol''ün 3.7. maddesinde sayılan ilaç ve reçetelerin eczaneler arasında paylaştırılması yönündeki uygulamaya 15 Kasım 2008'den itibaren son verilmesine ve sözü edilen maddenin protokolden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle Danıştay'da dava açtı.
Davayla ilgili ilk incelemesini tamamlayan Danıştay 10. Dairesi, söz konusu işlemin yürütmesini oy birliğiyle durdurdu.

Kararın gerekçesinde, taraflar arasında imzalanan Protokolün 3.7. maddesindeki kuralın, 19 Ocak 2009'da taraflar arasında imzalanan aynı adlı protokolde de yer aldığı hatırlatıldı. Bu kuralın uygulanıp uygulanmayacağının, dava konusu işleme karşı açılan davanın sonucuna göre belirleneceğinin kurala bağlandığı ifade edildi. Kararda, eczacıların meslek örgütü ve yasa gereği bütün kamu ve özel kurum ve kuruluşlarla protokol yapmaya yetkili TEB ile yine yasa gereği sağlık hizmeti sunucularıyla sözleşme veya protokol yapmak suretiyle sağlık hizmeti satın alan davalı kurum arasında yapılacak protokolün, her iki tarafın tabi olduğu mevzuat hükümlerine uygun olması gerektiği belirtildi.

Yolsuzlukları önlemek

Kurumun bedelini ödeyerek sözleşme veya protokol yoluyla sağlık hizmeti satın aldığı kişi ve kuruluşlara, hukuka uygun olmak şartıyla bir takım yükümlülükler getirmek suretiyle kurumun menfaatini koruyucu tedbirleri almasına hukuki bir engel bulunmadığı vurgulanan kararda, protokolün diğer tarafı TEB'in de eczacıların birbirleriyle ve hastayla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak, üyelerinin maddi ve manevi hak ve menfaatlerini, hastanın ve devletin menfaatini de gözetmek suretiyle korumasına yasal bir engel olmadığı kaydedildi. Kararda, şöyle denildi: ''İlgili mevzuat hükümlerine göre, 9 Temmuz 2008'de taraflar arasında imzalanan Protokolün' 3.7. maddesinde tek tek sayılmak suretiyle belirlenen reçete ve ilaçların, hastalar için yaşamsal öneme sahip ve pahalı olması gibi nedenlerle bu ilaçların alınması aşamasında meydana gelebilecek yolsuzlukları, bir başka ifadeyle; kurumun haksız yere ödeme yapmasını önlemek, eczacıların birbirleri ve hasta ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak, hastanın ve devletin menfaatini korumak amacıyla protokol kapsamındaki reçete ve ilaçların taraflar arasında belirlenen usule göre eczanelerden dönüşümlü olarak karşılanmasını öngören protokolün 3.7. maddesinde, ilgili yasa hükümlerine aykırılık görülmemektedir.''

"Rekabet ihlali değil"

SGK'nın savunmasında, Rekabet Kurumunun SGK'ya bildirdiği görüş doğrultusunda protokolün 3.7. maddesinin, 15 Kasım 2008'den geçerli olmak üzere protokol metninden çıkarıldığı ve bu tarih itibariyle uygulanmasına son verildiğinin belirtildiği kaydedildi.
Rekabet Kurulunun söz konusu kararından, ''tebliğ ve protokol kapsamında bulunan reçetelerin, eczaneler arasında paylaştırılması yönündeki uygulamanın yasal dayanağının bulunması nedeniyle rekabeti engelleyici bir yönünün olmadığının anlaşıldığı'' ifade edilen kararda, bu durumda, söz konusu protokolde sayılan reçete ve ilaçların eczaneler arasında paylaştırılması yönündeki uygulamanın, rekabet ihlali olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı vurgulandı.

Taraflar arasında imzalanan rrotokolde, ''protokol hükümleri ancak tarafların mutabakatı ile değiştirilebilir'' kuralının yer aldığı anımsatılan kararda, buna karşın davalı SGK tarafından tek taraflı irade beyanı ile protokolün 3.7. maddesinin, 15 Kasım 2008'den geçerli olmak üzere protokolden çıkarılmasına ve bu tarih itibariyle uygulanmasına son verilmesine ilişkin dava konusu işlemde bu yönüyle de hukuka uyarlık görülmediği kaydedildi.