Vitrindekiler... (20 Mart 2022)

Atatürk’ün Liderlik Sırları / Hikmet Özdemir / Cumhuriyet Kitapları / 176 s.

Tüm insanların kişiliklerini belirleyen, düşünüş ve eylemlerine temel olan kimi özellikleri vardır. Kişiyi başkalarından ayıran bu özellikler, onun karakterini oluşturur. Hele ki bu kişi yurdunun sömürgeci işgalden kurtuluşunu sağlamışsa, ülkesinin ve ulusunun çağdaşlaşmasının yolunu açmışsa, onun karakter özelliklerini araştırmak ve anlamaya çalışmak daha da büyük önem kazanır. Prof. Dr. Hikmet Özdemir bu kitabında, Mustafa Kemal Atatürk'ün tarihin gördüğü en büyük liderlerden biri olmasını sağlayan kişilik özelliklerini, liderlik sırlarını ve düşünce yapısını irdeleyerek, bütünlüklü bir Atatürk portresi sunuyor.

Cumhuriyet Yolu-Suikast / Yücel Erten / Cumhuriyet Kitapları / 216 s.

Cumhuriyet Yolu-Suikast, Yücel Erten’den Cumhuriyet’in 100. yılında Cumhuriyet tarihi üzerine iki belgesel oyun… “Cumhuriyet Yolu”, Erzurum’dan itibaren Mustafa Kemal’in kurmay heyetinde bulunan Mazhar Müfit Kansu’nun anıları ekseninde, Kurtuluş Savaşı’nın çeşitli evrelerine tanıklık eder. Temelde belgelere dayanmaktadır. “Suikast” ise 16 Haziran 1926 günü Gazi Paşa’yı hedef alan suikast girişiminin, hazırlık aşamalarını ve sonrasını hedef almaktadır. İzmir Suikastı olarak anılan olay, özünde genç Cumhuriyet’e bir saldırıdır.

18. Yüzyıl Dünya Edebiyatında Aydınlanma / Gürsel Aytaç / Cumhuriyet Kitapları / 128 s.

Gürsel Aytaç’a göre edebiyatta “klasik” bir seçkinlik, âdeta bir ölümsüzlük, yani her zaman, her yerde değerlilik anlamını taşır. Aydınlanma ile kastedilen, insanın Ortaçağı belirleyen, “akla aykırı olduğu için inanmak” anlayışının yapılandırdığı bir hayat tarzıdır. Gürsel Aytaç’ın kaleminden; 18’inci yüzyıl edebiyatına ayrıntılı bakış...

47 Hadisesi-Kuvayı Milliye Köyü Arslanköy’de Sandık Olayı / Osman Şahin / Cumhuriyet Kitapları / 160 s.

Edebiyatımızın çınarlarından, yazınımızın usta kalemlerinden Osman Şahin, doğup büyüdüğü Arslanköy'ün tarihini, Toroslar'ın eteğindeki bu köydeki Yörüklerin gündelik yaşamlarını, gelenek ve göreneklerini öyküsel bir dille anlatıyor. Ayrıca Türk siyasi tarihine "1947 Hadisesi" olarak geçen 'Arslanköy Sandık Olayı'nı en ince ayrıntılarıyla, olayın en yakın tanıklarının anlatımıyla aktararak sözlü bir tarih çalışması sunuyor. Bu kitap, 1946 yılından beri, kendi yalanlarını gerçeğin yerine koymaya çalışanlar için yazılmıştır.

Osmanlı Çöküşü 1804-1914 / Hüner Tuncer / Cumhuriyet Kitapları / 384 s.

Son dönemde özellikle siyasal iktidar tarafından Osmanlı Devleti dönemine verilen önem abartılmakta; "Yeni Osmanlıcılık" söylemiyle Atatürk devrimleri ve Cumhuriyet dönemi küçümsenmekte ve geri plana itilmeye çalışılmaktadır. Bu bakış açısı, Osmanlı tarihine ilişkin verilerin yadsınması ve çarpıtılması anlamına gelmektedir. Diplomasi tarihçisi ve akademisyen Doç. Dr. Hüner Tuncer, Osmanlı'nın Çöküşü isimli kitabıyla tüm bu "resmi yalanlara" etkili bir yanıt veriyor, Avrupa'nın "Hasta Adamı" Osmanlı Devleti'nin günden güne nasıl küçüldüğünü ve parçalandığını anlatıyor. 19. yüzyıl siyasi tarihini anlamak ve tarihten ders almak için temel bir başvuru kaynağı...

Bodrum / Özgen Acar / Cumhuriyet Kitapları / 104 s.

Usta gazeteci Özgen Acar'ın 2019’da Cumhuriyet gazetesindeki Kavşak köşesinde dizi olarak yayımladığı bu yazılar, ülkemizin cennet köşelerinden biri olan Bodrum'un 5000 yıllık tarihini, zaman içindeki gelişimini ve dönüşümünü kapsamlı bir şekilde özetliyor.

Tiridine Bandım-“Zehra Bilir” / Nil Mühür / Cumhuriyet Kitapları / 136 s.

Uzun ve güzel bir hayatı oldu Zehra’nın. Yetenekliydi, hayalleri vardı; kararlılığı, çalışkanlığı ve disiplini ile hayallerinin de ötesine ulaştı. Ülkenin ilk kadın türkü assolisti oldu; döneminin en tanınan, plakları en çok satan, bir gecede üç dört gazinoda birden sahne alan “Türkü Ana”ydı o. Anadolu’yu, Anadolu insanını ve türküleri çok sevdi. Türküleri kıyafetiyle, söyleyişiyle, hareketleriyle anlamlı ve uyumlu bir şekilde ortaya koyarak sahnelere mizanseni ve samimiyeti getirdi. Yüzlerce türkü, yörelerinden çıkıp onunla hayat buldu. Halkın sevgisini ve saygısını kazandı ve yaşadığı her an bunu hissedebilen şanslı insanlardan oldu. Tiridine Bandım-“Zehra Bilir”, Nil Mühür’ün kaleminden soluksuz bir yaşamöyküsü ekseninde bir döneme tanıklık.

Sen Buranın Kışındasın: Günlükler (1964-1967) / Hulki Aktunç / Yay. Haz. Doğan Yarıcı / Yapı Kredi Yay. / 368 s.

Doğan Yarıcı’nın hazırladığı kitapta usta yazar Hulki Aktunç’un 15-18 yaşlarındaki ilgileri, okumaları, gözlemleri, amaçları, tasaları, görüşleri, sevinç ve üzüntüleri; kısacası, kalem-defterle yatıp kalkan bir delikanlının ilk verimleri var. Şiirle, öyküyle, resimle, sinemayla, ülke sorunlarıyla dolu günlerin izleri, edebiyat çevrelerinin simaları var. Anılar, öyküler, şiirler ve desenlerle yüklü kitabın dizinine bile göz atıldığında yaşının çok üstünde genç bir entelektüelin kendini yetiştirme biçimi ortaya çıkıyor. Gün gün nasıl aydınlandığına tanık oluyorsunuz.

İncelikler Tarihi-Gülten Akın Şiiri / Yay. Haz. Asuman Susam, Duygu Kantkaytsın / Yapı Kredi Yayınları / 280 s.

Kitabı hazırlayan şairler Asuman Susam’la Duygu Kankaytsın’ın üç bölümde topladığı, 21 yazarın katkısıyla ortaya çıkan İncelikler Tarihi’nde Gülten Akın şiiri tüm yönleriyle ele alınıyor. “Gülten Akın’da Şair Oluş” başlıklı ilk bölümde Necmiye Alpay, Saliha Paker, Mahmut Temizyürek, Sevilay Çelenk, Olcay Akyıldız ve Metin Celâl şaire kişiliği ve şiirimizdeki yeri çerçevesinde yaklaşıyorlar. “Gülten Akın’ı Okumak” başlıklı ikinci bölümde Cevat Çapan, Haydar Ergülen, Roman Karavadi, Ömer Erdem, Semih Çelenk, Pelin Özer ve İnanç Avadit şairle etkileşimlerini anlatıyorlar. “Gülten Akın Şiirinin Yüzleri” başlıklı üçüncü bölümdeyse Betül Mutlu, Hüseyin Köse, Yusuf Alper, Emel Kaya, Hayri K. Yetik, Ali Özgür Özkarcı, Didem Gülçin Erdem ve Ruken Alp estetiğin ve eleştirinin kavramsal, yöntemsel bilgisinin işletildiği bir yerden Gülten Akın şiirine bakıyorlar. İncelikler Tarihi-Gülten Akın Şiiri modern şiir tarihimizde kadının bireysel-toplumsal duruşunu gösterme ve özellikle “şair oluş” ve “kadın oluş” imgelerinin katmanlarını birlikte açma amacını da taşıyor.

Montrö Meydan Muharebesi-Bir Diplomasi Savaşı / Murat Burgaç / Kaynak Yay./ 454 s.

Dünyanın en önemli su yollarından biri olan Türk Boğazları, tarih boyunca pek çok devlet için mücadelelerin, ihtirasların ve bu coğrafî alanın kaderini belirleme savaşının sembolü olmuştur. Bu kadim savaşın -şimdilik- son perdesini ise Montrö Boğazlar Konferansı ya da dönemin basınının deyişiyle Montrö Meydan Muharebesi oluşturur. Genç Türkiye Cumhuriyeti, bir ay kadar devam eden bu diplomasi muharebesinden zaferle çıkmış, Türklerin “masa başı” savaşlarını kaybettiğine ilişkin yaygın kanıyı Lozan'dan sonra bir kez daha yıkmıştır. Montrö Boğazlar Sözleşmesi deyim yerindeyse bu zaferin ganimetidir. Murat Burgaç da kitabında öncelikle ganimete ulaşılmasını sağlayan muharebenin hikâyesini mümkün olduğunca eksiksiz ve belgelere dayalı olarak anlatmayı hedefliyor.

Pembe Yuva / Hikmet Şevki / KÜY / 376 s.

Döneminin tanınan gazeteci ve edebiyatçılarından Hikmet Şevki’nin 7 Nisan-10 Ekim 1928 tarihleri arasında Resimli Gazete’de tefrika edilen bu “unutulmuş” romanı, ilk kez Latin harfleriyle okurla buluşuyor. Yakacık’taki Pembe Yuva’da annesi ve teyzesiyle huzur içinde yaşayan Füsun, ailesiyle ilgili bir sırrın ona anlatılmadığından şüphelenir. Mektuplar, gazete haberleri ve ortaya çıkan tanıklarla bu sırra dair bilgiler edindikçe aşk, ihanet ve suçlarla örülü bir geçmişle yüzleşmek zorunda kalacaktır... Pembe Yuva, bir yandan Füsun’un büyüme hikâyesini diğer yandan da geçmişte işlenen ve üzerindeki sır perdesi aralanmamış bir cinayetin çözülme sürecini anlatan bir roman. Mekân çeşitliliği, yaşam tarzlarının sergilenişi gibi unsurlarıyla da erken dönem Cumhuriyet tarihi araştırmacıları için önemli veriler sunuyor.

Sivil Toplum: Bir Fikrin Eleştirel Tarihi / John Ehrenberg / Çev. Mehmet Doğan / KÜY / 269 s.

Toplulukların çözüldüğü, siyasete yönelik ilgisizliğin her geçen gün arttığı bir ortamda kamusal yaşamı yeniden canlandırmak mümkün mü? Artan eşitsizliklere karşı harekete geçme çağrısında bulunduğu kitabında, sivil toplumun hem yararlarını hem de sınırlarını inceleyen Ehrenberg, kavramın siyasal ve kuramsal evrimini özetlerken, akademik ve kamusal söylemdeki yerini de tanımlıyor. Aristoteles’ten ve Aydınlanma fliozoflarından Black Lives Matter ve Occupy hareketlerine kadar her dönemde önemli yansımaları olan sivil toplum kavramının çağdaş siyasal konulara ilişkin neler sunabileceğini araştıran yazar, 11 Eylül, küresel finans krizi, ekonomik eşitsizlik ve hızla gelişen teknolojiler gibi olayların çağdaş sivil toplumla ilişkimizi nasıl şekillendirdiğini çarpıcı bir dille ortaya koyuyor.

Gece Göğünde Çıkış Yaraları / Ocean Vuong / Harfa Yay. / 96 s.

Ocean Vuong, T.S Eliot Şiir Ödülü aldığı kitabında ailesi, sevgilileri ve henüz bir çocukken terk ettiği ülkesi üzerinden bir tür otobiyografi oluşturuyor. Bir göçmen olmanın ne anlama geldiğini, cinsel yönelimini ve yaşadığı aile içi gerilimleri samimiyetle ortaya koyuyor. Kişisel travmalardan tarihe ve mitolojiye kadar farklı alanlarda gezinirken hayal gücüyle de etkiliyor. Romantizmden utanmayan, savaşın dehşetine ve tarihin sessizliğine bakmaktan korkmayan şiirlerinde şiddetin, ötekileştirilmenin ve yerinden edilmenin mirasıyla da yüzleşiyor.