Otomotiv sektöründe tehdit ve fırsatlar

Otomotiv Sanayii Dernegˆi (OSD), 2023 yılına ilişkin verileri açıkladı. 2022 yılına göre ana sanayi üretimi yüzde 9 artışla 1 milyon 468 bin 393 adet olarak gerçekleşti. Bir önceki yıla göre otomobil üretimi yüzde 18 artış sağlayarak 952 bin 667 adede ulaştı. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 1 milyon 525 bin 963 adede yükseldi. 2023 yılında ticari araç grubunda, üretim yüzde 5, hafif ticari araç grubunda ise yüzde 7 azalırken ağır ticari araç grubunda yüzde 16 arttı. 2022 yılına göre ticari araç pazarı yüzde 35, ağır ticari araç pazarı yüzde 17, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 39 büyüdü. 2023’te toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 5 oranında artarken otomobil ihracatındaki artış yüzde 16 olarak gerçekleşti. Bu dönemde, toplam ihracat 1 milyon 18 bin 247 adet, otomobil ihracatı ise 663 bin 90 adet düzeyinde oldu. 2023’te toplam pazar, 2022’ye göre yüzde 55 artarak 1 milyon 283 bin 952 adetlik tarihi rekorla kapandı. Ayrıca, otomobil pazarı da yüzde 63’lük artış sağladı ve 967 bin 341 adede ulaştı. Bu dönemde, otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 74 olarak gerçekleşti. 

Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, toplam otomotiv sanayisi ihracatı, 2023’ün 12 aylık döneminde yüzde 16 ile sektörel ihracat sıralamasında zirvedeki yerini korudu. Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) verilerine göre 2023 yılında toplam otomotiv ihracatı, 2022 yılının aynı dönemine göre yüzde 13 artarak 35.7 milyar dolar oldu. Avro bazında ise yüzde 10 artarak 33 milyar Avro olarak gerçekleşti. OSD Başkanı Cengiz Eroldu, ihracat konusunda otomotivin katma değer açısından çok önemli olduğunu, “2022 yılında 10.2 dolar olan kilogram değerimiz 2023 yılında 11.2 dolara yükseldi, ki Türkiye’nin toplam ihracatının 1.57 dolar kilo olduğunu düşünürsek otomotiv sanayisinin yarattığı katma değer açısından bu da tabii çok önemli bir fark” sözleriyle ifade etti. 

YATIRIMLAR HIZLANDI

Eroldu, 2023 yılında 1 milyar 340 milyon dolarlık yatırım gerçekleştirildiğini, böylece otomotiv sektörünün 10 yılda 10 milyar dolarlık yatırım yaptığını açıkladı. Otomotiv Sanayi Derneği’ne üye olmayan üreticilerle birlikte toplam üretim kapasitesinin 2.3 milyon seviyesine geldiğini söyleyen Eroldu, 2023 yılında 2022’ye göre yüzde 6’lık bir artışla 60 binin üzerinde doğrudan istihdamın sağlandığına dikkat çekti.

Üretimle ilgili gelişmeleri aktaran Eroldu, “Otomotiv sanayinin ana firmalarının üretimine baktığımız zaman da pandemi öncesi seviyelere geldiğimizi görüyoruz. Yılı 1 milyon 500 bine yakın bir seviyede kapatma başarısını da gösterdik. En son 2018 yılında, pandemi öncesinde, 1 milyon 550 binlik rakam vardı, en yüksek de 2017 yılında 1 milyon 696 binlik toplam üretim adedi olmuştu” dedi. 

Bütün olumlu gelişmelere karşılık iç pazarda yerli araç payının azalmasının ciddi bir olumsuzluk olduğunun altını çizen Eroldu, “2023 yılında gerçekten son derece başarılı sonuçlara imza attık. Toplam üretim yüzde 9 artış göstererek 1 milyon 468 bine, kapasite kullanımı 4 puan artarak yüzde 70’ten yüzde 74’e, ihracat adedi yüzde 5 artarak 970 binden 1 milyon 108 bine, ihracat tutarımız da yüzde 13 artarak 31.5 milyar dolardan 35.7 milyar dolara, iç pazar da yüzde 55 artarak 827 binden 1 milyon 283 bin 952 adede yükseldi. Bu iki rakam da otomotiv sanayinin 2023 yılında elde ettiği rekorlar. Bir tanesi ihracat tutarı diğeri de iç pazarın büyüklüğü. İlk defa Türkiye’de bu rakamlara 2023 yılında ulaşıldı. Burada bizim açımızdan kötü giden konu iç pazarda yerli payının azalması, yüzde 45’ten yüzde 37’ye maalesef gerileyen bir yerli payımız var. Bunun da ağırlıklı olarak hafif araçlarda olduğunu görüyoruz. Otomobilde yüzde 39’dan yüzde 32’ye, hafif ticari araçlarda da yüzde 59’dan yüzde 46’ya bir gerileme var. Burada özellikle otomobil tarafı çok daha önemli çünkü hafif ticari araçlardaki gerilemenin sebepleri var, onları biliyoruz. Onlarla ilgili de yapılan yeni yatırımlar var. Dolayısıyla hafif ticari araçlarda tekrar eski konumumuza dönmemiz mümkün ama otomobil için ayrı bir bölüm açmamız lazım dedi.

ÇİN TEHDİDİ

Küresel gündemin en önemli konularından birinin Çin’in son yıllardaki atak ticari politikası olduğunu söyleyen Eroldu, bunun otomotive çok boyutta etkileri olduğunu belirtti. Çin’in Türkiye açısından yarattığı ticari tehdide yönelik olarak ise “Türkiye açısından baktığımız zaman, Çin aslında otomotiv sanayi dışında, ticaret dengesi açısından da bir sorun. 2023’ün 11 ayında biz Çin’den 41.7 milyar dolar ithalat yaparken yalnızca 3 milyar dolarlık ihracatımız var. Çok büyük bir açık var ve bu gittikçe de büyüyor. Türkiye’nin Çin ile olan ticaret açığı 2019’da 16 milyar dolarken şu anda 2023’ün 11 ayında 38 milyar dolara gelmiş. Bu demek ki yılı da 42-43 milyar dolarlık bir dış ticaret açığı ile kapatacağız. Bu sürdürülebilir bir şey değil” açıklamasını yaptı. 

Taşıt araçlarının fiyatlarına enflasyon ve kur artışlarının yansımaya devam edeceğini söyleyen Eroldu, aylık yüzde 3-4 temposunda yerleşmiş bir enflasyon olduğunu, olası kur artışlarının da fiyatları artıracağını, bunun kaçınılmaz olduğunu söyledi.