Avrupa Birliği’nin (AB) başkenti Brüksel’i biranın, çikolatanın, waffle’ın, sürrealizmin, çizgi romanın hatta yoksulluğun başkenti olarak yazdım. Ama bir gün “casusluğun başkenti” diye niteleneceğini aklımın ucundan bile geçirmezdim. Ben demiyorum, gizli servis Uzmanı Kenneth Lasoen Brüksel yayın organı Bruzz’e söylüyor bunu: “Brüksel’i abartısız bir şekilde dünyanın casus başkentleri arasında birinci sıraya koyabiliriz. Tabii çok mantıklı. NATO merkezi burada, AB elçilikleri ve temsilcilikleri, NGO’lar, lobi kuruluşları, düşünce oluşumları (Think thank’lar). Bu organizasyonların bazıları göründükleri gibi değiller.” NATO merkezi 1967 yılında Paris’ten Brüksel’e taşınınca casuslar da onu izlemiş.
ÇEKİM MERKEZİ
Brüksel yabancı gizli servisler için bir çekim merkezi. Ortalıkta casuslar cirit atıyor. Burada dolaşırken bir casusla hiç de farkına varamadan konuşmuş, bir iki kadeh bira içmiş olabilirsiniz. Sayıları tam olarak bilinmiyor ama Brüksel casus kaynıyor. Araştırmacı gazeteci Kristof Clerix’e göre casuslar örtü kimlik ararlar. Casus el kitaplarından bilinen bazı örtü kimlikler var. Diplomatlar, lobiciler, öğrenciler, stajyerler ve gazeteciler en klasikleri. Bu tür örtülü kimlikler, Brüksel’de bol miktarda bulunuyor.
Vatikan’dan sonra dünyanın en eski gizli istihbarat ve güvenlik teşkilatına sahip Belçika, casusları tanıma ve belirleme konusunda deneyimli. Casus olduklarından şüphelenilenleri takip ediyor ve ilişki ağını ortaya çıkarmaya çalışıyor. Brüksel’de, farkında olmadan yabancı bir casusa rastlayabileceğiniz pek çok yer var. Örneğin Avrupa Parlamentosu önündeki Lüksemburg Meydanı kesinlikle onlardan biri. Buradaki lokantalarda stajyerinden üst düzey bürokratına her türlü insan öğle yemeği yer ya da perşembe akşamları bir iki kadeh bira içer. Buralarda gizli servis elemanları her şeyi rahatça gözlemlerler. Hassas bilgiye sahip olan ve kendileri için kullanabilecekleri bağlantıları buralarda kurarlar.
“Bayram değil seyran değil bu casusluk konusu da nereden çıktı şimdi, yoksa Türkiye’deki sürrealist casusluk tutuklamalarına çaktırmadan gönderme mi yapıyorsun” demeyin. Son haftalarda yaşanan olaylar Brüksel’in casusluk unvanını hak ettiğini gösteriyor.
İlki, diplomat çevrelerine erişimi olan bir kişi olarak “uluslararası diplomatik dünya” ile ilişki içindeki bir Brüksel polis memurunun Rusya ile Çin adına istihbarat faaliyeti yürüttüğü şüphesiyle gözaltına alınması ve ardından sıkı kısıtlamalarla serbest bırakılması. Casuslukla suçlanan polisin, gösterilerde muhalif kişilerin fotoğraf veya bilgilerini topladığı iddiaları da yer alıyor. Ayrıntılar gizli tutuluyor.
AB CASUSLUK SKANDALI
İkincisi ise Macaristan Başbakanı Viktor Orbán’ın, 2012-2018 yılları arasında Brüksel’deki AB kurumlarını gizli bir istihbarat ağı aracılığıyla casusluk faaliyetleriyle izlettirdiği iddiası. Bu faaliyetlerin, Macaristan’ın AB nezdindeki daimi temsilciliği üzerinden yürütüldüğü ve şu anki AB Sağlık ve Hayvan Refahı Komiseri Olivér Várhelyi’nin o dönemde (2015-2019) Macaristan’ın AB büyükelçisi olarak bu temsilciliğin başında olduğu belirtildi. AB Komisyonu’nun, iddialarla ilgili olarak başlattığı iç soruşturma ise kapalı kapılar ardında devam ediyor. Von der Leyen, Várhelyi’nin görevden uzaklaştırılması çağrılarına direniyor. Parlamento ve sivil toplumdan gelen baskı artıyor. Yeşiller, liberaller ve sosyalistler dahil bazı gruplar soruşturma komitesi kurulmasını talep ediyor.
Várhelyi
İddialar 22 Ekim Çarşamba günü Avrupa Parlamentosu’nda gergin bir tartışmanın merkezinde yer aldı. Bazı AB milletvekilleri bu olayın “AB tarihinin en büyük skandallarından biri” olabileceğini belirterek parlamento düzeyinde ayrı bir araştırma komisyonu kurulmasını önerdi. Brüksel’de yürürken hiç tanımadığınız bir AB diplomatı size usulca sokulup merhaba derse hiç şaşırmayın! Belki de ikinci iş olarak casusluk yapıyordur.
