Yerel ölçekli ve ata tohumlarına sahip çıkmayı da merkeze alan mücadelenin öncülerinden birisi Fethiye’de yaşayan Ebru Oğuzhan Yeter. Eğitim ve iş hayatını İstanbul’da sürdüren Yeter, 30 yılı aşkın süredir Fethiye’de.
Yeter ve arkadaşları, 2013’te yerel tohum seferberliğini başlattı. 2019’da bu mücadele, Fethiye Yerel Tohumlar Tohumlar Derneği ile resmiyet kazandı.
Dernekleşme sonrası Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Organik Tarım Bölümünü de bitiren Yeter, Fethiye’nin dört mevsim ürün alınabilen verimli tarım arazilerine sahip olduğuna dikkat çekiyor.
Üretimde kadının önemini ise “Türkiye’nin cennet köşelerinden biri olan Fethiye, sadece denizi, kumu ve güneşiyle değil; aynı zamanda dört mevsim ürün alınabilen verimli tarım arazileriyle de dikkat çekiyor.
ÜRETİMİN GİZLİ ÖZNESİ KADIN
“Zeytinliklerden seralara, aromatik bitkilerden, narenciye bahçelerine, sebze tarlalarına kadar uzanan bu bereketli topraklarda, üretimin kalbinde her zaman olduğu gibi kadın emeği var” sözleriyle özetliyor Yeter. Öte yandan mücadelenin merkezinde olan kadınlar, “görünmez kahraman” statüsünde.
Yeter’in anlatımına göre yerel pazar tezgâhlarını emekçi kadınlar dolduruyor. Köylerden haftada en az iki kez merkeze, yerel pazarlara ürün getirmek için yola çıkanlar da yine kadın çiftçiler, emekçiler. Ancak kadınların yüklendikleri yalnızca ürettikleri değil. Sosyal güvencenin yanı sıra ülke genelinde yoğun biçimde hissedilen ekonomik kaygılar ve geleceğe ilişkin belirsizlikler en fazla kadınları etkiliyor. Buna karşın üretmeye, ürettiklerini tüketiciye ulaştırmaya devam ediyorlar.
25’TEN FAZLA KADIN ORTAK
Pazar bulma konusu da sorunların başında gelirken Yeter, “Her köyde kooperatif olmasına rağmen, çoğu kadın bu yapılar içinde yer almıyor ya da kooperatifler kadın üreticileri sürece aktif şekilde dahil etmiyor” tespitinde bulunuyor.
Sorunun çözümüne ilişkin yaptıklarını “Bu noktada biz, derneğimizi kurduğumuz İncirköy’de Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ne ortak olarak ilk adımı attık ve kadınlara cesaret verdik. Onlara sadece kooperatifin önemini anlatmakla kalmadık, başarılı kadın kooperatiflerini yerinde görmelerini sağlayarak güven kazanmalarına yardımcı olduk. Bu sayede 25’ten fazla kadın, kooperatif ortağı olmaya karar verdi. Bu çalışmalarda yabancı hibelere/fonlara el açmadan kendi çabamızla yerel tohumları yerelde korumaya, üreterek çoğaltmaya ve gelecek nesillere aktarmaya kararlıyız” ifadeleriyle anlatıyor Dernek Başkanı Yeter. Ve sözlerine şöyle devam ediyor:
“Yine dernek üyelerimiz ve destekçilerimizin katkılarıyla özellikle Tarım eğitimi alan gençler olmak üzere onlarca gence burs imkanı sağlamaya, onları üretim ve hasat sürecine dahil etmeye çalışıyoruz. Kadın çiftçilerimizi özellikle milli bayramlarda şehir merkezindeki kutlama programlarına dahil ediyoruz ve dernek adına zaman zaman basın açıklamasını onların yapması için yüreklendiriyoruz.”
Fethiye Yerel Tohumlar Derneği olarak zehirsiz tarımı destekliyor, uyguluyor ve bunun ülke çapında bir tarım politikası haline gelmesini umut ediyoruz. Özellikle küçük üreticileri en çok da kadın üreticileri yalnız bırakmıyoruz. Onların her türlü sorununda yanlarında olmaya kararlıyız. Kadın kooperatiflerinin güçlenmesi için yerel yönetimlerin desteği hayati önem taşıyor. Belediyelere bağlı Tarımsal Kalkınma Birimleri, kadın kooperatiflerini bir arada tutmalı; topluluk destekli alım modelleriyle küçük üreticilere ve kadın emeğine sahip çıkmalıdır.
