AYM, kadınların evlenmeden önceki soyadını kullanabilmesini engelleyen hükmü iptal etti

Anayasa Mahkemesi (AYM), Türk Medeni Kanunu’nda yer alan ve kadının soyadı olarak yalnızca evlenmeden önceki soyadını kullanmasını engelleyen hükmü eşitliğe aykırı bularak iptal etti.

Böylelikle kadınlar, evlenmeden önceki soyadını, tek soyad olarak evlendikten sonra da kullanabilecek.

Bugün Resmi Gazete’de de yayımlanan karar dokuz ay sonra yürürlüğü girecek.

Kararla birlikte, kadınların evlendikten sonra yalnızca bekarlık soyadlarını kullanabilmeleri için dava açmalarına gerek kalmayacak.

Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddesinde, “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir” hükmü yer alıyordu.

Ancak İstanbul’da bir mahkeme, “Erkeğin doğumla kazandığı soyadını ömrü boyunca kullanması mümkünken, aynı hakkın kadına tanınmamasının eşitlik ilkesi ile bağdaşmadığı” gerekçesiyle bu hükmün iptali için AYM’ye başvurdu.

Başvuruyu değerlendiren AYM, Anayasa'ya göre kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olduğu, ailenin de “eşler arasında eşitliğe dayandığını” belirterek hükmü iptal etti.

Kararda, erkeğin evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabildiği halde, kuralla kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra ancak kocasının soyadının önünde kullanabileceği öngörüldüğünden karşılaştırmaya müsait şekilde benzer durumda olan eşler arasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı ifade edildi.

Nüfus kayıtlarındaki karışıklığın önlenmesi ve soy bağının sağlıklı bir şekilde tespit edilmesinde kamu yararı bulunduğu ancak bireylerin kimlik numaralarının bulunması ve nüfus hizmetlerinin bilişim teknolojilerinden faydalanılarak sunulduğuna da dikkat çekildi.

Alınan bu kararla kadınların evlendikten sonra yalnızca bekarlık soyadlarını kullanabilmeleri için dava açmalarına gerek kalmayacak.

Karar, bazı kadın hukukçular arasında da sevinçle karşılandı.

Avukat Gizay Dulkadir, Twitter’da yaptığı bir paylaşımda kararın kadın hukukçuların yıllardır sürdürdüğü mücadelenin bir sonucu olduğunu savundu ve “Erkeğin soyismini üzerinden yapılan dayatmayı ‘ailenin korunması’ gibi alakasız savunmalarla kadınlara adeta yutturmaya çalışanlara armağan olsun” dedi.