Devletin düşük kota uygulaması nedeniyle ürünlerini özel sektöre vermek zorunda kalan çay üreticileri, ödeme krizinin pençesinde.
Temmuz başında yapılması gereken ödemelerin en erken Mart 2026’ya sarkabileceği iddiası üreticilerde infiale yol açtı. Giresun’un Eynesil ilçesinde toplanan üreticiler, “Artık yeter” diyerek eylem kararı aldı. Basın açıklamasında, özel sektörün keyfi fiyat belirlemesi ve ödemeleri geciktirmesi “sömürü” olarak nitelendirilirken, devletin denetim yükümlülüğünü yerine getirmediğine dikkat çekildi.
“25 TL’LİK TABAN FİYAT KÂĞIT ÜSTÜNDE KALDI”
Üreticiler, açıklamalarında taban fiyatın uygulanmadığını ve serbest piyasanın “fiyat karteline” dönüştüğünü vurguladı.
25 TL olarak açıklanan taban fiyat yerine, üreticiye 18.50 TL gibi düşük rakamların dayatıldığı belirtildi. Çaykur’un günlük 150 ton kapasitesine karşılık Eynesil’de günde yaklaşık 400 ton çay toplandığı ifade edilirken, kalan 250 tonun özel sektöre verilmek zorunda kaldığına dikkat çekildi.
Üreticiler, özel sektördeki firmaların kendi aralarında anlaşarak fiyat belirlediklerini, bu durumun açık bir rekabet ihlali olduğunu ifade etti. Ayrıca ödemelerin 8-9 ay sonraya bırakılmasının enflasyon karşısında üreticiyi tamamen mağdur ettiğini dile getirdi.
HUKUKİ MÜCADELE BAŞLATILACAK
Eynesil’de yapılan basın açıklamasında, özel sektörün “serbest piyasa” adı altında fiyat karteli oluşturduğu vurgulanırken, bu durumu önlemeyen kamu otoriteleri de eleştirildi. Üreticiler, çay fabrikalarına “taban fiyattan yarısı peşin, yarısı 2 ay vadeli ödeme” teklifinde bulundu. Bu çağrının karşılık bulmaması halinde hukuki mücadele başlatılacağı duyuruldu.
“Bu toplantı bir uyarıdır” diyen üreticiler, talepler karşılanmazsa daha geniş katılımlı eylemler düzenleyeceklerini söyledi.
“BU BİR ÇÖKÜŞ İLANIDIR”
Çay üreticisi Hüseyin Uğur Şahin ise yaşadıkları mağduriyeti Cumhuriyet’e şöyle ifade etti:
“Devlet bu yıl çaya 25 TL fiyat açıkladı ama bu sadece kâğıt üzerinde kaldı. Çaykur’un uyguladığı kota sistemi yüzünden mecburen özel sektöre yönlendiriliyoruz. Vadeli ödeme sözü verip bu sözü tutmayan firmalar yüzünden çaydan kazandığımızı da alamıyoruz. Mayıs ayında verdiğimiz ürünün parasını hâlâ alamadık. Bazı yerlerde Mart 2026’ya kalacağı söyleniyor. Şimdi ikinci sürümde de fiyat 18 TL’ye kadar düştü.”
Şahin sözlerini şöyle sürdürdü:
“Çaydan geçimini sağlayan binlerce üretici borçla çay toplatıyor. 1. sürümün parasıyla ikinci çayı toplatmak zorunda kalanlar şimdi ikinci çayın da parasını alamayacak. Devlet resmen özel sektöre üreticiyi teslim etmiş durumda. Bu bir tarım politikası değil, bu bir çöküştür. Emeğimizin karşılığı yok, ödeme yok, güven yok.”
