Erdoğan-Biden görüşmesinin ardından gözler Amerikan Kongresi’ne çevrildi

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, “Biden’ın olumlu yaklaşımını gördüm” dediği ABD’den yeni F-16 talebi konusunda, Türkiye’nin önünde zorlu bir yol bulunuyor. ABD yönetimi, Türkiye’nin F-16 talebine hiçbir engel çıkarmasa dahi bu satış için gerekli olan Kongre izni, Türkiye’nin yeni F-16 alımının önündeki en büyük engel olarak duruyor. Son dönemde birçok kriz başlığı barındıran ve savunma sanayii alanında en büyük gerilimin S-400 ve F-35’ler odağında yaşandığı Türk-Amerikan ilişkileri, Ankara’nın F-16 talebiyle yeni bir sınavdan geçiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Roma’da, 31 Ekim’de yaptıkları görüşmede ABD Başkanı Joe Biden’ın Ankara’nın F-16 talebiyle ilgili “Çok kısa zamanda netice alamayabiliriz. Biliyorsunuz iki farklı bölümden, Temsilciler Meclisi ve Senato’dan geçiyor. Malum, durum 50-50 ama ben elimden geleni yapacağım” dediğini aktarmış, kendisinin de “Sizin buralarda artık ağırlığınız var, bu noktada ihtimam bekliyoruz” dediğini söylemişti.

Türkiye’nin 30 Eylül’de ABD Savunma Bakanlığı’na ilettiği talep mektubu, 40 adet Blok 70 serisi F-16 savaş uçağı alımı ile envanterdeki 80 F-16’nın Blok 70 serisine modernizasyonunu kapsıyor. ABD yasaları çerçevesinde talep ilk olarak Savunma Bakanlığı’nca (Pentagon) değerlendiriliyor. Pentagon’un uygun bulması halinde talep ABD Dışişleri Bakanlığı’na iletiliyor. Bakanlığın da olumlu görüşü halinde satış Kongre’nin onayına sunuluyor.

Türkiye’ye F-16 satışını onaylaması gereken Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nde Demokrat Parti’nin çoğunluğu bulunuyor. Senato’da da Demokratlar, küçük bir farkla da olsa çoğunluğu elinde tutuyor. Buna karşın Kongre’nin her iki kanadında Demokrat ve Cumhuriyetçi partilerin daha önce Türkiye’ye yönelik yaptırımlar konusunda sağladığı uzlaşı, Biden yönetiminin Kongre’yi iknada zorlanabileceğini gösteriyor. 

ART ARDA MEKTUPLAR

Türkiye’nin F-16 talebinin açığa çıkmasının ardından Kongre’nin her iki kanadından ABD yönetimine yazılan ortak mektuplar da bu durumu bir kez daha açığa çıkardı.

Aralarında Demokrat ve Cumhuriyetçi partilerden isimlerin yer aldığı Temsilciler Meclisi’nin 11 üyesi, 25 Temmuz’da Biden ve Dışişleri Bakanı Antony Blinken’a bir mektup göndererek Türkiye’ye F-16 satılmaması çağrısında bulunmuş, ABD yönetiminin talebi onaylaması durumunda Kongre’nin satışı engelleyeceğinden emin oldukları iddiasında bulunmuştu. Önceki gün de yine iki partiden isimlerin yer aldığı 41 Temsilciler Meclisi üyesi, Blinken’a yeni bir mektup göndererek, “Rus S-400’lere sahip olmaya devam ederken Ankara’ya F-16 Blok 70 modernizasyon kitleri satmanın risk oluşturacağını” savundu ve Türkiye’ye F-16 satışı yapılmaması çağrısı yaptı. Türkiye’nin F-16 talebine ABD Kongresi’nden gelen tepkiler, Türkiye’nin Washington nezdinde kaybettiği lobi gücünü bir kez daha gündeme getirdi. Kongre’de halihazırda Ankara için kritik konularda Türkiye’yi destekleyen hiçbir grup bulunmuyor. Bu arada Türkiye, F-35 programından çıkartılmasının kesinleşmesine karşın F-35 programından kaynaklanan haklarını korumak için ABD’li şirketler nezdinde lobi yürütülmesi amacıyla Washington merkezli bir hukuk şirketiyle lobi anlaşmasını ağustos ayında bir yıllığına yenilemişti. Halihazırda F-16 için herhangi resmi bir lobi anlaşması bulunmuyor.

ABD Kongresi’nde Türkiye’ye yönelik bu tutuma karşın Ankara, özellikle F-35 programından çıkartılmasının ardından hava kuvvetlerinde yaşanan boşluğun, NATO’nun kapasitesini de olumsuz etkileyeceği savıyla ABD yönetiminin F-16 satışına onay için Kongre üzerinde etkisini kullanmasını bekliyor. Türkiye’ye F-16 satışı için ABD’deki resmi süreçte hızlı bir ilerleme ise beklenmiyor. Türkiye’nin 30 Eylül’de Pentagon’a gönderdiği resmi talep mektubu üzerinde bir işlem yapıldığı yönünde Ankara’ya ulaşan bir bilgi de bulunmuyor.