Eski BOTAŞ Genel Müdürü Gökhan Yardım, Cumhuriyet’e değerlendirdi: Rus gazında Türkiye alternatifi

Ukrayna’nın, Rus gazının boru hattıyla Ukrayna üzerinden Avrupa’ya gönderildiği tek nokta olan Kursk bölgesine gerçekleştirdiği saldırılar Kursk Nükleer Santrali’ni ve Suca’da bulunan doğalgaz tesislerini tehdit etmeye devam ediyor. Konunun Türkiye-Rusya-Ukrayna hattındaki enerji dengelerine etkisini Cumhuriyet’e değerlendiren eski BOTAŞ genel müdürü Gökhan Yardım, Kursk saldırısının Batı’da son dönemde hakim olan ‘Ukrayna savaşı kaybediyor, Zelenski’nin değişmesi gerekiyor’ fikrini yıkmak için başlatıldığını ve bunun için de stratejik öneme sahip Kursk bölgesinin seçildiğini söyledi. 

‘AVRUPA’YA ÇALIŞAN TEK HAT TÜRKAKIM KALIR’

Yardım, “Kasım ayında barış görüşmelerinin yapılabileceği mayıs ayından itibaren konuşulmaya başlanmıştı. Ukrayna’nın sahada kullanabileceği kozlara ihtiyacı vardı. 2022 Mart ayında Rusya, Ukrayna’nın nükleer santraline saldırdı. Ukrayna da hem Avrupa’ya gaz sağlayan Suca gaz istasyonunu ve tesisleri ile Kursk’taki Nükleer Santrali alarak aynı şeyi yapmak ve olası barış görüşmelerine eli güçlenmiş olarak başlamak istedi. Ancak saldırıyla beraber Gazprom’a avantaj sağlayan bir durum da ortaya çıkmış oldu. Gaz fiyatları yüzde 10 arttı. Eğer Ukrayna üzerinde Avrupa’ya gaz sağlayan transit anlaşması uzatılmazsa bu durumdan en çok Ukrayna üzerinden Rus gazı alan Slovakya, Avusturya, Moldova, İtalya, Macaristan ve Hırvatistan gibi ülkeler etkilenecektir. Ukrayna bu hattın anlaşmasının 1 Ocak 2025’te bittiğini ve uzatmayacağını açıkladı. Peki anlaşma uzatılmazsa ne olur? O zaman Avrupa ve Türkiye’de bulunan LNG ithal terminalleri FSRU ’lar (Yüzer LNG Depolama ve Gazlaştırma Ünitesi) ve çeşitli alternatif güzergahlar üzerinden gaz alınabilir bunlardan bir tanesi de Türkiye... Çünkü Avrupa’ya çalışan tek hat TürkAkım kalır. Şu anda Avrupa’ya giden 2 hat var biri TürkAkım diğeri de Ukrayna üzerinden giden Rus gazı. Eğer bu hat kapanırsa sadece Türkiye üzerinden gidiyor olacak” dedi. 

‘TÜM İHTİYACI KARŞILAMAZ’

Ukrayna’nın gazı kesmesinin söz konusu ülkeleri alternatif arayışlara iteceğini bildiren Yardım olasılıklardan birinin Türkiye üzerinden LNG ve FSRU terminalleri kullanılarak basta Amerikan olmak uzere Rusya dışından LNG alınarak Transbalkan hattından taşınması veya TürkAkım üzerinden Balkan Hattı kullanılarak Rus gazının Sırbistan’a, Macaristan’a ve Avusturya’ya iletilmesi olabileceğini ancak bu çözümün tüm ihtiyacı karşılamaya yetmeyeceğini belirtti. Yardım, Ukrayna’nın Kursk’ta bulunan enerji tesislerine yönelik tehditine ilişkin ise, “Ukrayna başarılı olursa barış görüşmelerinde bunu bir koz olarak elinde tutmak isteyecektir. Nükleer santralin zarar görmesi, Çernobil gibi bir felakete yol açabilir. Nitekim bu bölgede bazı Dronlar düşürüldü ancak Ukrayna bu iddiaları reddetti. Santralin 4 reaktöründen bir tanesi çalışıyor diğer 3 reaktor kapalı. Uluslararasi Atom Enerjisi Direktörü de santralla ilgili çok endişeli olduğunu ifade etmişti” diye konuştu. 

UKRAYNA ANLAŞMAYI UZATMAYACAK

Ukraynalı doğal gaz şirketi Naftogaz ile Rus Gazprom arasında 2019 yılında Ukrayna üzerinden Avrupa’ya 2021-2024 yılları için senede 40 milyar metreküp doğalgaz transit geçişi öngören bir anlaşma imzalandı. Rus yetkililerin Avrupa’ya doğal gaz sevkiyatına 2024’ten sonra da devam etmeye hazır olduklarını açıklamasına karşın Ukrayna Bakanlar Kurulu, anlaşmanın 2024 sonrası için uzatılmayacağını duyurdu.