Milyonlarca çalışanı ilgilendiriyor: Kimin ne kadar yıllık izni var?

Yıllık izin, çalışanların yıl boyunca yaptıkları çalışmalara karşılık fiziksel ve psikolojik sağlıklarının korunması için verilen bir dinlenme hakkı. 

Yaz aylarıyla birlikte yıllık izinler kullanılmaya başlanıyor. 

Milliyet gazetesi yazarı Cem Kılıç, "Yıllık izinle ilgili bilinmesi gerekenler" başlıklı yazısında izinlerle ilgili bilinmesi gerekenleri anlattı. 

Cem Kılıç'ın yazısı şöyle:

"Aynı işverene bağlı olarak bir yıldan beş yıla kadar çalışan işçilere 14 günden, beş yıl ve daha fazla, on beş yıldan az çalışanlara 20 günden, on beş yılda fazla çalışanlara ise 26 günden az yıllık ücretli izin verilemiyor.

Bunun dışında 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere kıdemlerine bakılmaksızın en az 20 gün yıllık ücretli izin verilmek zorunda.

YILLIK İZİNDEN VAZGEÇİLEMEZ

Bazı işçilerin yıllık izinlerini kullanmaktan imtina ettiklerini ve yıllık izinleri karşılığındaki ücretlerini işverenden talep ettiklerini görüyoruz. Yıllık ücretli izin hakkı, Anayasa’daki dinlenme hakkının karşılığı olarak düzenlenmiş durumda. Amacı işçinin işten bir süre uzak kalmasının sağlanması.

Bu sayede işçinin hem verimliliğinin artarak işine dönmesi hem de gerçek anlamda dinlenmesinin sağlanması hedefleniyor. Bu yüzden yıllık izin hakkından imtina eden işçinin aslında hem kendisine hem de işverenine kötülük yaptığını söyleyebiliriz. Yıllık ücretli izin doğrudan paraya çevrilebilen bir hak değil. Yani işçiler kullanmadıkları yıllık ücretli iznin parasını işverenden talep edemezler. Ancak iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye hak edip kullanmadığı yıllık izinlerin parası en son alınan ücret üzerinden hesaplanarak ödenir.

YOL İZNİ EKLEYEBİLİRSİNİZ

Yıllık ücretli izne çıkacak işçinin bir de yol izin hakkı var. İşverenin vereceği yol izni ücretsiz bir izin. İşçi bu izin karşılığında işine döndüğünde telafi çalışması yapmak zorunda değil. Yıllık ücretli iznini işyerinin bulunduğu il dışında geçirecek işçiler işverenden yol izni istediklerinde işveren bu izni vermek zorunda.

AVANS HAKKI VAR

Yıllık izne çıkacak işçilerin izin öncesi işverenden avans alma hakkı da var. Pek çok işçi böyle bir haktan habersiz. İşverenler de izne çıkacak işçilerine avans ödemiyor. Hâlbuki ücretli çalışanların para biriktirmesi kolay değil.

Kıt kanaat geçinen işçiler izne çıkmadan önce alacakları avansla çok daha iyi bir tatil geçirebilirler ve işçinin yol masrafları karşılanabilir. Bu yüzden izne çıkmadan önce işvereninizden avansınızı isteyebilirsiniz.

İşveren, izne çıkacak işçiye, izne çıkmadan önce yıllık izin dönemine dair ücretini ödemelidir. Örneğin, 20 gün yıllık izne çıkacak işçiye 20 günlük ücreti peşin olarak ödenmek zorundadır. Ayrıca eğer işçi ayın 1’inde maaş ödemesi yapılan bir işyerinde çalışıyorsa ve yıllık ücretli izin hakkını da ayın 20’inde kullanacaksa o ayki ücretinin 20 günlük kısmı da işçiye avans olarak ödenir.

ULUSAL BAYRAMA RASTLARSA

Yıllık izin süresinin ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günlerine rastlaması halinde bu süreler yıllık izin süresinden düşülmez. Örneğin, haftanın 6 günü çalışılan bir işyerinde, 10 gün yıllık izin alındığında 11 gün izin kullanılmış olur. Aynı şekilde izin süresine rastlayan 29 Ekim, 30 Ağustos, Ramazan ve Kurban Bayramı günleri işçinin yıllık izin süresinden düşülmez.

Bu çerçevede temmuz ayında izin kullanacak işçilerin izinlerinin Kurban Bayramı ve 15 Temmuz günleri hariç olmak üzere hesaplanması gerekmektedir."