Ödemiş Kuva-yı Milliye grubunun direnişi

Filiz Akın Özcan tarafından hazırlanan “Milli Mücadele’de Küçük Menderes Havzası 1919- 1923” başlıklı Yüksek Lisans Tezinin giriş bölümünü okuyalım;

İzmir’in işgali ve Yunan katliamı Anadolu’da duyulduğunda büyük bir heyecan ve  tepki  yarattı.  İzmir’in  doğusunda  Küçük  Menderes  havzasında  yer  alan  Ödemiş’te İzmir’in işgali haberi ulaştığında büyük bir tepki oluştu. İzmir işgal edildiyse sıra Ödemiş’e de  gelecekti.  Zira  bölge  Aydın’a  doğru  yapılacak  genişlemenin  güvenliğini  sağlayacağı gibi  İtalyan  ilerlemesine  de  büyük  ölçüde  engel  olabilecek  konuma  sahipti.  15  Mayıs 1919’da İzmir’e çıkan Yunan ordusu, İzmir’i işgal ettiği gün sergilediği karanlık tabloyla Aydın  vilayetinde  büyük  tedirginliğe  neden  olmuştur.  Bu  tedirginlik  Ödemiş’te,  direniş seslerinin  yükselmesine  yol  açmıştır. 

Mütareke  yıllarında  eşkıyalığın  yarattığı  asayiş  ve güvenlik  sorunlarıyla  boğuşan  Ödemiş  halkı  Yunan  işgalini  peş  peşe  gerçekleştirdikleri toplantılarda oluşturdukları Gizli Cemiyet, Ödemiş Redd-i İlhak Heyeti ile yurtseverlerin evlerinde, Belediye’de, Ticaret odasında yapılan canlı tartışmalarla, çevre ile kurulan temaslar aracılığıyla durdurmaya çalışmıştır.

Bu çerçevede atılan en önemli adım kuşkusuz silahlı direniş düşüncesiyle birlikte Hacı İlyas köyünde verilen mücadeledir. Ödemiş’in Hacı İlyas köyü sırtlarında Yunan ordusuna karşı Ali Orhan (İlk kurşun) Bey komutasında gönüllü köylü, efe  ve  birkaç  yedek  subaydan  oluşan  Yiğit  Ordusu  adıyla  ilk  Kuva-yı  Milliye  grubunun direnişi Milli Mücadele’nin ilk kitlesel direnişi olmuştur. Batı Anadolu’da Yunan işgaline karşı silahlı etkin ve tamamen sivillerin katılımıyla oluşan ilk örgütlü yerel direniş Ödemiş’te gerçekleşmiştir. 

Söz konusu direniş bu açıdan önemlidir. Askeri depoda bulunan silahlar halka dağıtılmış ve bir halk savaşı olarak Yunan ordusuna karşı direniş başlatılmıştır. Ödemiş direnişi, o günün zor iletişim koşullarına karşın hızlı bir şekilde tüm Anadolu’ya yayılmış ve işgale karşı direnmenin moral açıdan da önemli bir sembolü olmuştur.