Türkiye, BM'den iklim krizi için statü değişikliği istedi

Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ndeki “gelişmiş ülkeler” listesinde bulunan Türkiye, bu listeden silinerek “gelişmekte olan ülkeler” listesine dahil olmak için BM’ye nota iletti. Daha önce bu yöndeki talebi müzakere gündemine girmeyen Türkiye, statü değişikliğiyle iklim koruma önlemlerine ilişkin yardım fonlarından yararlanmayı ve bazı kısıtlamalardan muaf kalmayı hedefliyor.

İklim değişikliğiyle mücadele konusundaki temel uluslararası belge olan BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi kapsamındaki müzakereler, BM İklim Zirvesi olarak da anılan 31 Ekim-12 Kasım tarihleri arasında İskoçya’nın Glasgow kentinde yapılacak olan 26. Taraflar Konferansı’nda sürecek. Paris İklim Anlaşması’nı 2016’da imzalayan ancak anlaşmayı TBMM’den geçirmeyen Türkiye, konferans öncesi Berlin Büyükelçiliği aracılığıyla Bonn merkezli BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Sekreteryası’na yazılı bir nota iletti. Notada, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin “gelişmiş ülkeler” kategorisini oluşturan Ek-1 listesinden Türkiye’nin çıkarılması ve “gelişmekte olan ülkeler” kategorisinde yer alması talep edildi. Notada, Türkiye’nin 28 Nisan’da bu yönde sözlü nota verdiği anımsatılarak değişiklik teklifi ve Türkiye’nin konuyla ilgili pozisyonunu belirten belge yer aldı. Türkiye’nin 1992’de sözleşme imzalandığında OECD üyesi olması nedeniyle Ek-1 listesine dahil edildiğini, buna karşın Türkiye’nin OECD ve Dünya Bankası’na göre “gelişmekte olan ülkeler” kategorisinde olduğu belirtilerek Ek-1 listesinin mevcut durumla tutarlı olmadığı kaydedildi. Söz konusu değişikliğin, iklim değişikliği konusunda üzerine düşeni yerine getirmekten alıkoymayacağı da vurgulanarak Türkiye’nin diğer ülkelerle karşılaştırıldığında halihazırda sera gazı salımı konusunda çok az sorumluluğu olduğuna dikkat çekildi.

Türkiye, 1992’de imzaladığı BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin Ek-1 listesinden çıkarak gelişmekte olan ülkelere getirilen ayrıcalıklardan ve yenilenebilir enerji alanında fon imkânlarından yararlanmayı amaçlıyor.

TÜRKİYE’DEN İKİ ŞART

Türkiye, 2018’de Polonya’nın Katovice kentinde yapılan 24. Taraflar Konferansı’nda da aynı talebini gündeme getirmiş ancak talep gündeme alınmamıştı. Ankara, 2016’da imzaladığı Paris İklim Anlaşması’nı TBMM’de onaylamak için iki şart ileri sürüyor. Bu şartlardan ilkini Türkiye’nin iklim değişikliği konusundaki finans ve teknoloji desteklerine erişebilmek için kendisiyle benzer konumdaki ülkelerle eşit muamele görmesi oluşturuyor. Ankara’nın diğer şartı da Türkiye’nin ekonomik büyüme, nüfus artışı gibi ölçütler dikkate alınarak emisyon azaltımı yapmasının imkânsızlığının kayıt altına alınması. BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin “gelişmiş ülkeler” kategorisinden çıkmak, Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’nı onaylamasının ilk şartını oluşturuyor.