Madeni ve kağıt paranın üretim maliyeti ne kadar? Darphane zararda

Tedavüldeki madeni paraların üretim maliyeti belli oldu. Geçtiğimiz aylarda rekor üstüne rekor kıran döviz kuru nedeniyle üretim maliyeti, üzerindeki yazılı değeri geçen madeni ve kağıt paraların basımı, bu kez de Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle olumsuz etkilendi.

• Merkez Bankası duyurdu: 5 TL'lik banknotlarda değişiklik

TEDAVÜLDEKİ MADENİ PARALAR NELER?

CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım, bir çalışma yaparak özellikle madeni paraların basımındaki madenlerin fiyatının yükselmesi ile para maliyetinin nasıl yükseldiğini ortaya koydu. Bu yükselişte, Rusya'nın Ukrayna'ya askeri müdahalesi nedeniyle nikelin ton fiyatının Londra Metal Borsası'nda 45 bin dolara çıkmasının etkili olduğu kaydeden Yalım, bu rakamın; gümrük vergisi, KDV, ithalatçı, dağıtıcı ile bayi karları toplanarak elde edildiğini belirtti.  

CHP Uşak Milletvekili Özkan Yalım'ın çalışmasına göre, halkın 'bozuk para' olarak nitelendirdiği 1, 5, 10, 25, 50 kuruşların ve 1 liranın maliyetleri son dönemde inanılmaz ölçüde yükseldi.

Yalım, bozuk paralarda kullanılan madenlerin maliyetlerini belirledi. Buna göre, madeni paralarda bakır, nikel ve çinko madenleri kullanılıyor. Dövizdeki artışla birlikte madeni paraların maden değerleri de yükseldi.

MADENİ PARALARIN ÜRETİM MALİYETİ NE KADAR?

Paralardaki maden değerlerinden yola çıkarak hesaplama yapan Yalım, 1 kuruşun basımında 96 kuruşluk maden kullanıldığını saptadı.

Yani Merkez Bankası, 1 kuruş basmak için 26 kuruşluk bakır ve nikel madeni satın alıyor. 5, 10, 25, 50 kuruşluklar ve 1 TL'lik madeni paralarda ise bakır ve nikele ek olarak çinko da kullanılıyor.

Hesaplamaya göre 5 kuruşun maden maliyeti 1 lira 3 kuruşa, 10 kuruşun maliyeti 1 lira 12 kuruşa, 25 kuruşun maliyeti 1 lira 42 kuruşa ve 50 kuruşun maliyeti de 2 lira 42 kuruşa yükselmiş durumda. 1 TL'nin maden maliyeti ise 2 lira 92 kuruş olarak hesaplanmış.

KAĞIT PARALARIN BASIM MALİYETİ NE KADAR?

Kağıt paraların basım ve mürekkep maliyetleri ise oldukça pahalı. Bunlar da paraların değerine, büyüklüğüne ve renklerine göre değişiklikler gösteriyor.

Tedavüldeki en küçük kağıt para olan 5 Türk lirası kağıdının maliyeti 0,30 sterlin, 10 Türk lirasının 0,35 sterlin, 20 Türk lirasının ve 50 Türk lirasının 0,43 sterlin, 100 Türk lirasının 0,52 sterlin, 200 Türk lirasının ise 0,61 sterlin değerinde sonuçları ortaya çıkıyor.

Sterlin son günlerde yaklaşık 20 TL'den işlem görüyor.

1 VE 5 KURUŞ KULLANILIYOR MU?

Paralardaki maden değerlerinin yükselmesiyle piyasada bazı madeni paralar bulunmuyor. Tüm araştırmalarına karşın 1 ve 5 kuruş bulmakta zorlandıklarını dile getiren Yalım, şöyle konuştu: "Madeni paraları eritip içindeki madenleri ayrıştırarak satmak kârlı hale geldi. Bu yüzden Merkez Bankası, hükümetin izlediği yanlış politikalar nedeniyle madeni para basımında zarar ediyor.

Madeni paraları toplayan hurdacılar da kâra geçiyor. Kuruşları toplayıp erittikleri için piyasada yeterince kuruş bulunmuyor. Ayrıca maden kendiliğinden para olmuyor. Bunun için kurulmuş Darphane var. Orada çalışanlar var, harcanan enerji, personel ve diğer giderler var."

TEDAVÜLDEKİ PARALARIN ÜRETİM MALİYETİ

1 kuruş > 96 kuruş

5 kuruş > 1 lira 3 kuruş

10 kuruş > 1 lira 12 kuruş

25 kuruş > 1 lira 42 kuruş

50 kuruş > 2 lira 42 kuruş

1 TL > 2 lira 92 kuruş

5 TL > 0,30 sterlin (6 lira)

10 TL > 0,35 sterlin (7 lira)

20 TL > 0,43 sterlin (8 lira 60 kuruş)

50 TL > 0,43 sterlin (8 lira 60 kuruş)

100 TL > 0,52 sterlin 10 lira 40 kuruş)

200 TL > 0,57 sterlin (11 lira 40 kuruş)

CUMHURİYET DÖNEMİ TEDAVÜL PARALARI