Zehir yemeyelim

Dünyada 800 milyonun üzerinde insan, yani her dokuz kişiden biri yatağa aç giriyor. Türkiye’de ise yurttaşların yüzde 22’si dengeli ve yeterli beslenememekte, yüzde 8.5’i ise açlık sınırında yaşıyor. Yaşanan bu açlık sorunu, adil olmayan gelir ve gıda dağılımından kaynaklanıyor.

Diğer taraftan, tükettiğimiz gıdaların güvenilir olması ise gün geçtikte daha önemli hale geliyor. Dünyada her yıl yaklaşık 600 milyon kişi hijyenik olmayan ve ciddi ölçüde zararlı kimyasallar ile bulaşık gıdaları tükettikten sonra hastalanıyor. Bitki hastalıklarının küresel ekonomiye maliyeti 220 milyar doların, istilacı böceklerin maliyeti ise en az 70 milyar doların üzerinde. Avrupa Birliği tarafından 2022’de 311’i pestisit (tarım zehri) kalıntısı olmak üzere Türkiye kaynaklı 518 bildirim yapıldı. 2022’de pestisit bildirimi yapılan meyve ve sebzeler arasında en çok biber, limon, greyfurt, mandalina, portakal olmak üzere üzüm, asma yaprağı, patlıcan, kabak, domates, karpuz ve armut bulunuyor.

TÜRKİYE İLK SIRADA

Rekor seviyelerle tarım zehri bildirimlerinde birinci sırada gelen Türkiye’nin tarımsal üretim potansiyeli yüksek olmasına rağmen ticari itibarı zarar görüyor. 2021 yılına ait raporda, tehlike ve ürün kategorisine göre yapılan değerlendirmede en çok bildirim yapılan 10 konu başlığının üçünde geçiyor. Nedeni 359 parti meyve ve sebzede pestisit, 57 parti meyve ve sebzede aflatoksin ve 39 parti tohum, kabuklu yemiş ve türevi ürünlerde aflatoksin tespit edilmiş olması. Tarım ve Orman Bakanlığı pestisit kalıntıları konusunda iç pazarda denetimler yapıyor.

Ancak denetim sonuçlarının taklit ve tağşiş yapıldığı kesinleşen gıdalarda olduğu gibi şeffaflıkla paylaşılmaması, ihraç edilen ürünlerde pestisit kaynaklı bildirimlerin artması ve kullanımı sonlandırılan pestisitlere dair bildirimlerin bulunması iç pazara sunulan ürünlerde daha fazla pestisit bulunabileceğine dair tüketicilerde endişe yaratıyor.

Dünyada ve Türkiye’de pek çok çiftçi zehirsiz gıda üretiyor. Sağlıklı bir gelecek için daha fazla ekolojik ve ekonomik kayba ve hastalığa neden olmadan bir stratejik eylem planı geliştirmeli, doğru politikalar izlenmeli ve böylece pestisitlere dayanan konvansiyonel tarım sisteminin yerini agroekolojik, organik ve onarıcı tarıma bırakması sağlanmalı.

HER ŞEY MEVSİMİNDE GÜZEL  

Her ne kadar gıda ithalatı, sera üretimi ve depolama koşullarının gelişmesiyle neredeyse her türlü sebze ve meyveyi dört mevsim bulmak mümkün olsa da uzmanlar mevsimsel ve taze beslenmenin hem doğa hem de insan sağlığı için daha iyi olduğu konusunda hemfikir.

Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği; Türkiye’nin farklı bölgelerinden 36 üreticinin ve 10 uzmanın bilgi, tecrübe ve gözlemlerine dayanarak Mevsimsel Beslen Takvimi hazırladı. Alışveriş listenizi hazırlarken Mevsimsel Beslen Takvimi’nden taze sebze ve meyvelerin hasat dönemlerini kontrol edebilirsiniz. Mevsiminde ekilen meyve ve sebzeler doğal döngülere uyumlu bir şekilde büyür. Ürünler, mevsiminde yetiştirildiği takdirde, hastalık ve zararlılara karşı daha dirençlidir ve dışarıdan müdahaleye daha az ihtiyaç duyarlar. Dolayısıyla, tarım zehirleri daha az kullanılır ya da hiç kullanılmaz.

DENİZ KÂŞİFİ AKDENİZ’DE 

Türkiye İş Bankası tarafından Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü’nün kullanımına sunulan Deniz Kâşifi adlı glider cihazı, sualtı keşiflerini sürdürüyor. İlk araştırmasını Marmara’da tamamlayan Deniz Kâşifi, rotasını Akdeniz’e çevirdi ve Türkiye-KKTC arasındaki bölgede araştırma yapmak üzere suya indi. Deniz Kâşifi, Akdeniz’de yaklaşık 20 gün boyunca kalacak. Deniz altında gemiden bağımsız olarak belirlenen bir rotada 100 güne kadar sürekli ölçüm yapabilen cihaz, yüzeyden 1.000 metre derinliğe kadar inip çıkarak ilerliyor. Deniz Kâşifi, iklim değişikliğinin denizlerdeki olumsuz etkileri başta olmak üzere yüksek veri ihtiyacı duyulan sorunların tespiti, takibi, çözüm önerileri geliştirilmesi ve gerekli tedbirlerin alınabilmesi için veri topluyor.