Dünya, IŞİD teröristlerinin Musul Müzesi’ndeki Asur ve Akad anıtlarına barbarca saldırılarını ürpererek izledi. Bu satırların yazarının “tarihsel, kültürel, dinsel mirasın korunması” çabalarını bilirsiniz... “Tarih yerinde güzeldir...” sözüm pek çok çevrede kullanılıyor. Bir ikilemim geçerli...
Birincisi, Bergama Zeus Sunağı, Likya Nereidler Anıtı ya da Atina Partenon Tapınağı’nın kabartmaları iyi ki 19. yy’da Avrupa müzelerine götürülerek “insanlık” adına korundu. Yoksa bu mermer anıtlar, çoktan kireç olurdu. Çünkü insanlardaki “en iyi kireç, bunların mermerlerinden olur!” inancıyla nicelerinden kireç yapıldı.
İkincisi, artık tarihsel, kültürel, dinsel miras bulundukları topraklarda korunmalıdır inancıdır.

***

19. yy’ın ortalarında İngiliz arkeolog Austen Henry Layard Irak’taki kazılarda Asur ve Akadların görkemli anıtlarını ortaya çıkardı.

British Müzesi'nde Kanatlı Boğa

Bunları Fırat Nehri üzerinden sallarla İngiltere’ye taşıdı. Anıtlar British Müzesi’nde sergilenince olağanüstü ilgi topladı. Dengesini yitiren bir sal da battı, bazı yapıtlar Fırat’ın sularında yitip gitti. Götürülemeyenler sonraları Musul ve Bağdat müzelerinde sergilendiler.

“Sözde Müslüman” IŞİD’ciler, kendi mezheplerinden ya da dinlerinden olmayanları öldürmekle yetinmeyip Musul Müzesi’ne balyozlarla saldırıp anıtları paramparça ettiler.
Bereket “Kanatlı Boğa” ve “Rozhan Tanrı” heykeli dışındakiler “kopya” idiler. Özgünleri Bağdat ve British Müzesi’nde idiler. Ya hepsi özgün olsaydı! Irak hükümeti tepki olarak bir süredir kapalı olan Bağdat Müzesi’ni ziyarete açtı.

***

Yıl 1921... Polatlı’ya kadar gelen Yunan ordusunun top sesleri Ankara’dan duyuluyor, Büyük Millet Meclisi’nin başkenti Kayseri’ye taşıma kararı uygulanıyordu.
“Bellrock’taki” başkomutan, o ortamda Eğitim Bakanlığı’ndan “Hars (Kültür) Müdürlüğü” kurulmasını, “asar-ı attikaların” toplanarak müze oluşturulmasını istiyordu. Ne büyük çelişki! Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin kapısında kuruluş tarihini 1921 olarak görebilirsiniz!
Sonrasında Türk Tarih Kurumu’nu, Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi’ni açtırdı. Devletin yeni iki bankasına iki ayrı uygarlığın adları olan Etibank ve Sümerbank dedi.
ODTÜ içinde kalan Ahlatlıbel’de ilk arkeolojik kazıları başlatarak sıkça incelemeye gitti. Çorum Alacahöyük’te kazıları başlattı. Dolmabahçe’de hasta yatarken yaverlerine, Alacahöyük kazılarını görmeye gideceğini bildirdi. Yaverlerin olayı aktardıkları doktorları izin vermediler.

***

4 Şubat 1949’da Kemal Pilavoğlu’nun “Ticanileri” TBMM’nin dinleyiciler bölümünde Arapça ezan okudular, sonraları Atatürk’ün heykellerini kırmaya başladılar.
Demokrat Parti’nin kurucularından ve 1950’de Cumhurbaşkanı olan Celal Bayar, “Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’u” çıkarttı, Pilavoğlu’nu, 26 müridini tutuklattı.

***

Yıl 2011... Kendisine dünyanın en pahalı sarayını “Five Hills’de” yaptıran Sultan, heykeltıraş Mehmet Aksoy’un Kars’taki anıtını “ucubeye” benzeterek yıkılacağını, yerine park yapılacağını söyledi!
Ermenistan’daki “Soykırım Anıtı’na” tepki olarak öngörülen 24.5m yüksekliğindeki “İnsanlık Anıtı” 14 Haziran’da yıkıldığında Ermeniler sevindi!
Sultan başka ne dedi? “Marmaray, 3-5 çanak çömlek nedeniyle gecikiyor!” demedi mi? Sonra ne oldu? 37 batık tekne ve çeşitli buluntular İstanbul’un tarihini aydınlattı.

***

Balığın baştan başlayan kokusu son bir yılda kuyruğa şöyle yayıldı:
4 Ocak Ankara - Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi koridorundaki “nü” heykeller gece apar topar depoya kaldırıldı.
10 Ocak 2014 İstanbul - Saraçhane Parkı’ndaki bazı heykeller söküldü.
21 Mart Bursa - Güney Koreli Veongeun’un Özlüce Parkı’ndaki “Gerçek Aşk” adlı kız heykelinin bacakları kırıldı. 24 Nisan Ankara - Gölbaşı Cumhuriyet Alanı’ndaki Atatürk heykeli 23 Nisan Bayramı’nda benzin dökülüp yakıldı. Heykel Ocak 2013’te de sökülmüştü.
21 Haziran Çanakkale - Öncül Ertuğrul Günay’ın Çanakkale’de dev Hektor heykeli yapımını, ardılı Kültür Bakanı Ömer Çelik rafa kaldırdı.
10 Temmuz Ordu - Park ve caddelerdeki heykellerin boyanması, çarşaf giydirilmesi üzerine belediyenin halka danışacağı söylendi.
12 Temmuz Şanlıurfa - Siverek’te bir parkta su taşıyan kız heykeline “tesettür” uygulandı.
19 Temmuz İstanbul - İlhan Koman’ın ünlü “Akdeniz” heykeli parçalandı.
6 Ağustos Eskişehir - Odunpazarı ilçesindeki Pir Sultan, Şah Hatayi ve Seyyid Nesimi büstleri tahrip edildi.
7 Eylül İstanbul - Şairler Parkı’ndaki Sabahattin Kudret Aksal heykeli onarılmayı bekliyor.
26 Ekim Mersin - Gencay Kasapçı’nın “Özgürlük Anıtı’ndaki” kuşların yerine bayrak çerçevelendi.
15 Aralık Ankara - Halide Edip Adıvar’ın heykeli 2. kez saldırıya uğradı.
20 Aralık Ankara - Atatürk Orman Çiftliği’ndeki “Tarımcı Atatürk Anıtı’ndaki” kabartmalar çalındı.
28 Aralık Mersin - Karacaoğlan’ı “İncecikten bir kar yağar tozar Elif Elif diye” şiirini betimleyen heykelde, ozanın sol kolu testere ile kesildi.
31 Aralık Ankara - Emek Park’ta ünlü Polonyalı besteci Frederic Chopin’in büstü çalındı.
13 Ocak 2015 Ankara - Yüksel Caddesi’nde 21 yıldır duran “Oturan Kadın” da “Çiçekçi Kız” ve “Oturan Yorgun Amca” heykelinden sonra çalındı.
(*) Çankaya - (**) Beştepe

Yüceyen Bir Anıt!
1953’te lise öğrencisiyken Cumhuriyet’te “İnce Memed” dizisi ile 1961’de de Ankara’da Cumhuriyet Bürosu’nda kendisiyle tanışmıştım. Anılar bitmez... Yüceyen bir anıt oldu!