1935… 1. Dünya Savaşı’nda Ruslara esir düşen Ernest Reuter, Adolf Hitler iktidara geldiğinde, Magdeburg belediye başkanı idi. 1939’da Ankara’ya göçtü, o günkü adıyla Siyasal Bilgiler Okulu’nda (SBO), 1945’e kadar “şehircilik dersleri” verdi. 1948’de Batı Berlin’in belediye başkanı oldu…

***

1937… Fehmi Yavuz, Siyasal Bilgiler Okulu’nu (MM - SBF) bitirerek “maliye uzmanlığını” öğrenmek için Almanya’ya gitti. 2. Dünya Savaşı çıkınca “Hitler’in, ne mal olduğunu!” algılayıp doktora çalışmasını yarıda bırakıp Türkiye’ye dönmek zorunda kaldı.
Maliye Bakanlığı’nda “maliyeci” olarak çalıştı, köy öğretmenliği yaptı, SBO’ya “asistan” (1942) oldu. Maliye eğitimi gördüğü halde, “şehircilik” alanında yetişmiş uzman olmadığı için, asistanı olma önerisini Reuter kabul etti. Reuter’le 4 yıl çalıştı.
Şehircilik Kürsüsü’nde 1945’te doçent, 1953’te profesör oldu. 1960’ta Milli Birlik Hükümeti’nde önce Milli Eğitim, sonra İmar ve İskân Bakanı oldu.

***

5 Şubat 1960… Demokrat Parti’nin (DP) yayın organı Zafer Gazetesi 1. sayfada, 10 Demokrat milletvekilinin, SBF’yi Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı “Yüksek Okul” yapmayı öngören yasa teklifinin TBMM’ye sunduğunu duyurdu. Aynı haber, Ankara Radyosu’nda da yayımlandı.
28 Nisan 1960… DP Genel Başkanı ve Başbakan Adnan Menderes “Muhalefetin ve basının faaliyetlerini tahkik için” 15 DP’li milletvekilinden oluşan bir komisyon kurdu.
“Yasama” ve “yargı” ayrı olması gerekirken, günümüzde önerilen anayasa tasarısına benzer kurallarla donatılan, bu komisyonun “yargı” yetkisi vardı. Amaç, Cumhuriyet Halk Partisi ile bazı gazeteleri kapatmaktı!
Komisyonun kurulması ile ilgili önerge DP oyları ile 27 Nisan’da kabul edildi, ertesi sabah Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi!
O sabah… İstanbul: Anayasaya aykırı bu gelişmeye tepki olarak İstanbul Üniversitesi (İÜ) öğrencilerinin gösterilerine polisin müdahalesinde olaylar çıktı.
Güvenlik güçlerinin üniversiteye izinsiz girmesine rektörlük tepki gösterdi. Rektör Prof. Sıddık Sami Onar, “polisin, özerk üniversiteyi terk etmesini” isteyince sürüklenerek Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldü!
Gösteriler, Beyazıt Meydanı’na yayıldı. Polis kurşunuyla Turan Emeksiz öldü, yaralanan Hüseyin Onur’un bacağı kesildi. Menderes, İstanbul’da sıkıyönetim ilan etti, gece sokağa çıkma yasağı kondu.
Öğrenciler iktidara tepkilerini 2 gün daha sürdürdüler. Sultanahmet Meydanı’ndaki gösterilerde öğrenci Nedim Polat öldü.
29 Nisan… Ankara: Biz SBF öğrencileri de yerleşkemizde (kampus değil) komşu Hukuk Fakültesi’nin ön bahçesinde İstiklal Marşı söyleyerek, İstanbul’daki olaylara tepki göstermeye başladık.
Polis, ateş açmaya başlayınca SBF’ye kaçtık. SBF mezunu olan Emniyet 1. Şube Müdürü Niyazi Bicioğlu ve süvari Binbaşı Vehbi Ersü polislerin ateşini durdurdular.
Ancak Korgeneral Namık Argüç, piyade mangasını SBF bahçesine sokarak ateş açtırdı. Sınıflara sığındık. Arkadaşımız Altan Güven ve Tülay Demokan yaralandılar. Kurşunlar, binanın ön cephesini delik deşik etti.
Menderes, Ankara’da da sıkıyönetim ilan edip sokağa çıkma yasağı koydu. SBF’ye komşu binalarda oturanlar, kız-erkek gözetmeksizin öğrencileri gece evlerinde sakladılar!

***

O gece… “Tahkikat Komisyonu” toplanarak SBF’li sınıf arkadaşı şu 3 öğrenci hakkında “gıyaplarında tutuklama kararı” yayımladı. CHP Gençlik kolları Sekreteri Hikmet Çetin, yıllar sonra TBMM’ye başkan seçildi. SBF Fikir Kulübü Başkanı Yalçın Küçük profesör oldu ve yıllarını cezaevlerinde geçirdi. SBF Öğrenci Derneği Başkanı Özgen Acar, Cumhuriyet gazetesinde karınca kaderince bir şeyler yazıyor…
Bu karar, Komisyondan çıkan ilk ve son “karar” oldu!

***

19 Mayıs… Menderes, SBF Dekanı Prof. Fehmi Yavuz’u telefonla arayıp sordu: “Fehmi Bey! Fakülte binasında kurşunlardan zarar gören yerleri tamir ettirmek istemiyor muşsunuz?” Prof. Yavuz’un tepkisi “Bu kurşun delikleri, Mülkiye için şereftir!” oldu. (Devam edecek)