Çin'in uydusu TanSat 'insan kaynaklı' sorunları bildirdi

Advances in Atmospheric Sciences dergisinde Salı günü yayınlanan bir araştırmaya göre, uzay tabanlı monitör, TanSat'ın CO2 gözlemlerine ve Avrupa uydusu Copernicus Sentinel-5 Precursor'dan gelen nitrojen dioksit (NO2) ölçümlerine dayalı insan faaliyetlerinden kaynaklanan karbon emisyonlarını tespit etti. 2016 yılında fırlatılan TanSat, Çin'in ilk küresel karbondioksit izleme uydusu ve Çince'de "Tan", "karbon" anlamına geliyor.

KARBONDİOKSİT MİKTARLARINI İNCELİYOR

Dünyadan yaklaşık 700 kilometre uzaklıkta güneş aydınlatmasıyla senkronize olan bir yörüngeye gönderilen 620 kilogram ağırlığındaki TanSat uydusu, atmosferdeki CO2 konsantrasyonunu, dağılımını ve akışını izliyor. Yakın zamanda TanSat cihazlarının ölçüm hassasiyeti yeni algoritmalar yüklenerek büyük ölçüde geliştirildi.

Çinli ve Finli araştırmacılardan oluşan uluslararası bir ekip, 2018 Mayıs ayında Çin'in kuzeyindeki Tangshan şehri yakınlarında ve 2018 Mart ayında Tokyo yakınlarında yakalanan TanSat verilerini kullandı. Araştırmaya göre, daha sonra ekip elde edilen verileri aynı tarihlerde aynı şehirler üzerindeki nitrojen dioksit ölçümleriyle karşılaştırdı.

Çin Bilimler Akademisi'ne bağlı Atmosferik Fizik Enstitüsü'nden (IAP) araştırmanın ilk yazarı Yang Dongxu, bunun "insan kökenli dumanların saptanmasına ve CO2-NO2 oranının analiz edilmesine" yardımcı olduğunu söyledi. Araştırmanın ortak yazarlarından Janne Hakkarainen de, Tangshan ve Tokyo'daki oranların emisyon envanterleriyle uyumlu olduğunu belirterek, bunun "TanSat veri analizinde önemli bir adım" olduğunu kaydetti. Finlandiya Meteoroloji Enstitüsü ile birlikte çalışan Hakkarainen, "Bir sonraki adım, emisyonları çıkarmak ve CO2 ve NO2 dumanlarının ortak analizini içeren TanSat-2 takım uydusuna hazırlanmaktır" dedi.

TanSat, Çin'in küresel karbon döngüsü üzerine araştırma yapan ilk CO2 izleme görevidir. IAP araştırmacısı olan makalenin ortak yazarı Liu Yi, TanSat görevinin yeni nesli olan TanSat-2'nin şimdi tasarım aşamasında olduğunu belirtti. TanSat-2, bir şehri veya bir kaynak noktasını sabah ve öğleden sonra olmak üzere günde iki kez izleyecek şekilde en az iki yörüngeye yerleştirilmiş uydulardan oluşan bir uydu takımıdır.

Liu TanSat-2'nin, kentin merkezi bölgesinden kırsal alanlara kadar olan karbondioksit gradyanını kaydetmek için 800-1000 kilometre alan genişliğiyle şehirleri izlemek için kullanılmasının beklendiğini ve emisyon tahmini doğruluğunu iyileştirmek için 500 metrelik bir ayak izi boyutu kullanacağını kaydetti. Liu, "Amacımız, karbon döngüsü hakkındaki bilgimizi geliştirmek ve karbondioksit kaynaklarını ve yutaklarını ve belirsizliklerini daha fazla analiz etmek ve sınırlamak için uydu ölçümlerini kullanmak" dedi.

Atmosferdeki CO2 konsantrasyonu son 150 yılda 280 ppm değerinden 400 ppm'e yükseldi ve bu, geçen yüzyılda ortalama küresel sıcaklıklarda yaklaşık 0,7 santigrat derece artışa yol açtı. Fosil yakıt yanmasından kaynaklanan emisyonlar özellikle lokaldir ve küresel emisyonların yüzde 70'inden fazlasından sorumlu olan kentsel alanlar baskın katkıcılardır. Bu nedenle, şehirlerden gelen insan kaynaklı emisyonlar hakkında yüksek hassasiyetli veriler elde etmek için daha fazla karbon uydusuna ihtiyaç bulunuyor.

Yang, "Sonuçlar, Çin'in karbon uyduları için piyasanın açılmasına yardımcı olacak kentsel karbon emisyonlarını nicel olarak tespit etme ve hesaplamadaki teknik kabiliyetini gösteriyor" dedi. Çin, 2021 Temmuz ayında ulusal bir karbon piyasası kurdu ve 14 Eylül'e kadar yaklaşık 8,6 milyar yuan (yaklaşık 1,2 milyar ABD doları) değerinde 195 milyon ton karbon emisyon kotası kümülatif cirosu gerçekleştirdi. Çin, 2030 yılına kadar CO2 emisyonlarını en üst düzeye çıkarmayı ve 2060 yılına kadar önce karbon nötrlüğü elde etmeyi taahhüt etti.