Gaz lambası protestosu

Britanya’da demiryolları çalışanları, hemşireler ve öğretmenlerin greve gittiği, çevrecilerin kendilerini meclis önlerine zincirlediği bir dönemde Londra’da sessiz bir protesto devam ediyor. Gaz lambalarını kurtarma akımı.

Kentin tarihi dokusunun bir parçası olan gaz lambalarının kaldırılması kararına karşı çıkan bir grup, Kraliçe Victoria Londrası’nın en azından gaz lambalarıyla yaşatılması için uğraşıyor.

Yazar, antika uzmanı ve gaz lamba savunucusu Luke Honey bunlardan biri. Fransız yazar Alexandre Dumas’nın Üç Silahşor kitabından esinle kendilerine Gazşorlar (Gasketeers) adını veren grup hem sosyal medyada hem de geleneksel medyada kendilerine yer edinmeye başladı.

Londra’nın Westminster Belediyesi’nin bölgede kalan son gaz lambalarını LED lambalarla değiştirme projesi bu romantik protestocuları oldukça kızdırmış. Honey, Londra’nın çekiciliğinin ve mirasının önemli bir parçası olan gaz lambalarının belediye tarafından kimseye danışılmadan yok edilmesine karşı olduklarını söylüyor.

2022’nin başında başlattıkları akım sosyal medyada tahmin ettiklerinden daha büyük etki yaratmış. Taksiciler, iş sendikaları, devlet yetkilileri, Brexit’çiler, AB’ciler, solcular, sağcılar hatta bazı ünlüler Gazşorların çabasını açıktan desteklemiş.

İlk kez 1807’de Kral III. George’un yaş günü vesilesiyle 13 gaz lambası gaz borularına bağlanmış ve Pall Mall Caddesi izleyenlerin şaşkın bakışları altında aydınlanmış. İzleyen yıllarda ülkenin diğer yerlerinde, Avrupa ve Kuzey Amerika’da da sokaktaki gaz lambaları yaygınlaşmış.

Bugün diğer lambalar elektronik zaman ayarlarıyla çalışıyor ancak Londra’nın geriye kalan son gaz lambaları için bir görevlinin gelip gazı açması ve kapatması gerekiyor. Westminster sınırları içinde 1500 sokak lambasının yaklaşık 300’ü gaz lambası.

Ve bunların çoğu St James Parkı civarı, Westminster Sarayı ve Covent Garden Meydanı’nda bulunuyor. Belediye ise gaz lambalarının az ışık verdiğini, çevreyi kirlettiğini ve yedek parçalarının bulunmasının zor olduğunu savunuyor. Gazşorlar bunun aksini ispat etmişler bile.

KARBON TARTIŞMASI

Honey ve ekibi gaz lambalarının Westminister’in genel karbon salınımının sadece yüzde 0.0088’ine denk geldiğini söylüyorlar. Üstelik British Gas şirketinin depolarında bir sürü yedek parçanın tavana kadar stoklandığını da gözleriyle görmüşler. Honey’e gaz lambalarını savunmaktan daha önemli şeylerin olduğu söylendiğinde ise buna yanıtı oldukça ilginç.

“1975 yılında devasa bir çevre yolu inşa etmek için Covent Garden Meydanı’nı yıkma planları vardı. O dönem aktivistlere bundan daha önemli şeyler olduğu eminim söylenmiştir. Ama Covent Garden’ı onlar kurtarmayı başardı. Tanrım iyi ki bunu başardılar!”

Ben Gazşorlar’ın davasına ikna oldum. Londra’nın azıcık bir bölümü 19. yüzyılda kalabilir ve biz tek bir otobüsle zaman yolculuğuna çıkabiliriz. Victoria Londrası gaz lambalarının ışığında yaşayıversin, ne çıkar? Ayrıca lambaların altında şemsiyeleri ve şapkalarıyla salına salına gezen Gazşorları görmek pek hoş bir tesadüf olur.