Bolivya'daki darbe girişiminin perde arkası: ABD'li Generalin 2 yıl önceki açıklamaları gündemde...

Bolivya'da Luis Arce hükümetine yönelik başarısız darbe girişimine kalkışan eski komutan Jose Zuniga ve beraberindekiler yakalanarak, gözaltına alındı.

Ülkedeki darbe girişimi ile alakalı bazı iddialar da kamuoyunda yer edindi.

Darbenin, ABD destekli olduğunu iddia eden Bolivya vatandaşları, sosyal medya üzerinden ABD Güney Komutanlığı (SOUTHCOM) Komutanı General Laura J. Richardson'ın 2 yıl önce ABD'li düşünce kuruluşu Atlantic Council'a verdiği demeci ve Temsilciler Meclisi'ndeki açıklamalarını paylaşmaya başladı.

"En America está el triángulo del litio, el 60% el litio del mundo está en Chile, en Argentina y en Bolivia. Tenemos mucho que hacer, esta región importa y esta relacionada con la seguridad nacional".

Laura Richardson, jefa del Comando Sur de EEUU, amenazó a Bolivia y y a otros… pic.twitter.com/dAqXZ7U0zt

— Daniel Mayakovski (@DaniMayakovski) June 26, 2024

ABD'Lİ GENERALİN AÇIKLAMALARI

Söz konusu röportajda Richardson, "Tüm zengin kaynakları ve nadir toprak elementleriyle, bugün teknoloji için gerekli olan lityum üçgeni var. Dünyadaki lityumun yüzde altmışı lityum üçgeninde bulunuyor: Arjantin, Bolivya, Şili" ifadelerini kullandı.

Richardson, "lityum üçgeni" olarak adlandırılan bölgenin "dünyadaki lityumun %60'ını" barındırdığına dikkat çekti. 

Richardson, "Arjantin, Bolivya ve Şili'de var ve düşmanlarımız bu ülkelerden ve üretmeye çalışan halklarından, halklarına katkıda bulunmaya çalışan bu demokrasilerden kaynakları çekip alıyor. Şili ve Arjantin'deki ABD büyükelçileriyle ve oradaki şirketlerle konuştuğunuzda, Çin'in agresifliği ve lityum konusunda sahip oldukları zemin oyunu çok gelişmiş ve çok agresif" diye konuştu.

"ABD İÇİN ULUSAL GÜVENLİK MESELESİ"

Richardson, bölgenin stratejik doğal kaynaklarını ABD için bir "ulusal güvenlik" meselesi olarak belirterek, bunun için ABD'nin bölgedeki rakip güçlere karşı "oyununu hızlandırması" gerektiğini söyledi.

"Hafif ve tatlı ham petrol de dahil olmak üzere en büyük petrol rezervlerinin bir yıldan daha uzun bir süre önce Guyana açıklarında keşfedildiğine" dikkat çeken Richardson, Venezuela'nın zengin petrol, bakır ve altın kaynaklarından da bahsetti. 

Amazon'un "dünyanın akciğerleri" olarak önemini vurgulayan Richardson, "Dünyadaki tatlı suyun yüzde 31'i bu bölgede bulunuyor" ifadelerini kullandı.

Richardson, Çin'in Latin Amerika ve Karayipler'de "nüfuzunu genişlettiğini" ve "yağmacı yatırım uygulamaları" yoluyla bu ülkelerin hükümetlerini "manipüle ettiğini" savunarak, "Bu bölge (doğal) kaynaklarla dolu ve bundan faydalanan, yatırım yapıyormuş gibi görünüp aslında kaynak çıkaran düşmanlarımızın kötü niyetli faaliyetlerinden endişe duyuyorum" dedi.

BOLİVYA'DA ABD'Lİ GENERALE TEPKİ

Bolivya Hidrokarbonlar ve Enerji Bakanı Franklin Molina, o dönemde ABD'li General Richardson'ın sözlerine tepki göstererek, "Dünyadaki hiçbir devletin müdahalesini kabul etmiyoruz. Bolivya'nın doğal kaynakların sanayileştirilmesine ilişkin bir tanımı var ve biz bunu 2006'dan bu yana yapmaya başladık" dedi.

Molina, "Burada ne IMF ile ne Dünya Bankası ile ne de herhangi bir kuzey ülkesi ile kendi kaderimizi geliştirmek için istişarelerde bulunmuyoruz. Dolayısıyla egemen bir ulus olarak biz karar verdik ve ülkemize en iyi koşulları getirecek olanı seçmekte ve onunla çalışmakta özgürüz" diye ekledi.

Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce de, lityum konusunda ABD'nin müdahalesinden duyduğu endişeyi dile getirererek, "Lityumumuzun ne Güney Komutanlığı'nın hedefinde olmasını ne de demokratik yollarla seçilmiş hükümetleri istikrarsızlaştırmak ya da yabancı tacizleri için bir neden olmasını istiyoruz" diye konuştu.

2019 DARBE GİRİŞİMİ

Bolivya’da 2019'da düzenlenen seçimleri Evo Morales yeniden geçerli oyların yüzde 47’sini alarak kazanmıştı. Seçimlerin ardından muhalif gruplar, Morales’in yeniden seçilmesini sağlayan anayasa değişikliğinin usulsüz olduğunu ve seçimlere hile karıştırıldığını iddia ederek ülkeyi karıştırmıştı.

Olaylar öncesinde, Devlet Başkanı Evo Morales, Alman şirketi ACI Systems'ın lityum madenciliği için 1,3 milyar dolar yatırım yapacağını belirtmiş, ancak kısa süre içinde ordu yönetime el koymuştu. 2005'ten bu yana iktidarda olan Morales, 10 Kasım'da Meksika'ya gitti.

O dönemde de darbe girişiminin ABD desteğinde gerçekleştiği iddia edilmişti.

DÜNYA LİTYUM REZERVLERİNİN %68'İNE SAHİP

Bolivya, Şili ve Arjantin'i de içine alan ve "lityum üçgeni" olarak adlandırılan bölgenin, dünya çapında en fazla olan 21 milyon tonluk kullanılmamış lityum kaynağına sahip olduğu tahmin ediliyor.

Latin Amerika Sosyal Bilimler Konseyi (Clacso) ve Latin Amerika ve Karayip Çalışmaları Enstitüsü (IEALC) tarafından hazırlanan "Güney Amerika'da Lityum" başlıklı çalışmaya göre Bolivya, Arjantin ve Şili dünya lityum rezervlerinin %68'ine sahip.

Elektrikli otomobil bataryalarında da kullanılan ve "beyaz altın" olarak da bilinen lityumun bir hayli kritik öneme sahip olduğu biliniyor.

BOLİVYA'DA DARBE GİRİŞİMİ

Bolivya Devlet Başkanı Arce, ülkede bazı askeri birliklerin usulsüz şekilde harekete geçirildiğini belirterek ordudan, demokrasiye saygı göstermesini istemişti. Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde, askeri zırhlı aracın yönetimsel başkent La Paz'daki hükümet sarayına zorla girmeye çalıştığı görülmüştü.

Askerlere tepki gösteren vatandaşlara göz yaşartıcı gaz ve tazyikli suyla müdahale edilmişti. Arce, hükümet sarayına zorla girmeye çalışan Zuniga ile yüz yüze konuşmuş ve askerlerin derhal çekilmesini talep etmişti.

Ulusal seslenen Arce, "Bolivya'nın Devlet Başkanı ve bakanları görevlerinin başındadır ve halkı demokrasiye sahip çıkmaya davet ediyorum. Askerler, derhal çekilmeli ve görevlerinin başına dönmelidir. Demokrasiye ve anayasaya saygı duymalarını istiyorum" ifadelerini kullanmıştı.

Arce'nin çağrısı üzerine binlerce kişi meydanlara inmiş ve askeri darbe girişimini protesto etmişti. Bolivya ordusunun yeni atanan komutanı Jose Wilson Sanchez'in emri üzerine, darbe girişimine kalkışan askerler birliklerine geri dönmüştü.