Deniz Berktay ile Kuzeyden notlar: Dönüş Yolu

Şubat ayında Rusya’nın taarruzunun başlamasından beridir Ukrayna hava sahası kapalı olduğundan Kiev’den İstanbul’a gelebilmek için önce Kiev’den Moldova’nın başkenti Kişinev’e on iki saatlik otobüs yolculuğu ve oradan da İstanbul’a uçakla seyahat etmek gerekiyor. Bu vesileyle Moldova’yı da tekrar gördüm. Ukrayna’yla Romanya arasına sıkışmış bu küçük ülke de Rusya-Ukrayna savaşının etkisini doğrudan hissediyor. Elektriği Ukrayna’dan ithal ettiği için Rusya’nın Ukrayna’daki enerji tesislerine füze saldırısı nedeniyle Moldova da karanlıkta kalıyor. Petrol ve doğalgaz fiyatlarının da artması ve burasının hem Ruslar, hem de Ukraynalılar için bir göç merkezi haline gelmesi nedeniyle fiyatlar inanılmaz artmış. Moldova izlenimlerimi ve değerlendirmelerimi ayrıca yazacağım. Fakat şimdilik şunu söyleyim, Kişinev’de konuştuğum Moldovalıların çoğu Rusya’ya karşı kaygıyla yaklaşsa da bu savaşa bulaşmayı istemiyor ve savaşın bir şekilde uzlaşmayla sona ermesini istiyor.

İLETİŞİM SİSTEMİ ÇÖKTÜ

Üç hafta aradan sonra döndüğüm Ukrayna’da durum hiç iç açıcı değil. Rusya’nın 10 Ekim’den itibaren başlattığı füze ve kamikaze İHA saldırıları, buradaki enerji ve altyapı tesislerini hedef alıyor. Türkiye’deyken de haberleştiğim Ukrayna’daki ahbaplarım elektrik kesintilerinin giderek arttığını hatta bazı günler, günün yarıdan fazlasında elektriklerin kesik olduğunu söylüyordu. Bu tablo geçen hafta sonu düzelir gibi olduysa da çarşamba günkü füze saldırıları, elektrik ve iletişim sistemlerini çökertti. Tam da İngiliz istihbaratının sözüm ona raporlarının Ukrayna’da servis edildiği ve burada Rusların ellerinde İHA ve füze stoklarının eridiği bu nedenle de 17 Kasım’dan beridir yeni saldırı yapamadıklarının ileri sürüldüğü bir günün öğleden sonrasında Kiev, yeni patlamalarla sarsıldı. Rus füzelerinden biri kentteki en büyük termik santrallardan birine isabet etmişti. Diyebilirim ki savaşın başladığı günden beridir böyle bir tablo görmedim. Bütün elektrikli toplu taşıma araçları (tramvay ve troleybüsler) yolda kalırken internet, hatta, cep telefonuyla haberleşme de sekteye uğradı. Rus tanklarının Kiev merkezine 7 kilometre yaklaştığı gece bile bütün dış dünyayla iletişimim vardı ve haberleşmeye, televizyon kanallarına bildirmeye devam ediyordum. Fakat şimdi kimseyi arayamamak, dünyadan tecrit olduğunu hissetmek bir yabancı için nasıl bir duygu bunu anlatmak zor.

HALK İÇİN FELAKET

Elektrik ve iletişim sistemi, yavaş yavaş, onarılıyor. Ancak yetkililer, füze saldırılarının devam etmesi ve elektrik kesintilerinin bir günün en az üçte ikisinde devam etmesi halinde, pek çok fabrikada üretimin duracağını, doğalgaz dağıtımının da aksayacağını söylüyor. Kış mevsiminin bu yıl epey erken bastırdığını düşünürsek bu durum halkın çoğunluğu için felaket demek. O nedenle öyle bir durumda Kiev’in tıpkı şubat ve mart ayında olduğu gibi tahliye edilmesi ihtimalinden söz ediliyor. Rusya, bu füze saldırılarıyla Ukrayna’nın müzakere masasına tekrar oturmasını ve ondan bazı tavizleri koparmayı hedefliyor. İngiliz Savunma Bakanlığı ise önceki gün Ukrayna’ya, savaşa sonuna kadar devam etme ve kış döneminde de saldırının temposunu düşürmeme talimatı verdi. Uzaktan, Londra’dan bildirmek kolay tabii. Her durumda Ukrayna yılbaşına zor şartlarda girecek.

denizberktay@yahoo.com