Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar: Savaşta yeni cephe!

Ukrayna’da çatışmalar, doğudaki Donbas bölgesinde yoğunlaşmıştı. Şimdiyse Harkov iline kuzeyden, Rusya yönünden saldırı düzenlenerek yeni bir cephe açılmış oldu. Ukrayna’nın Harkov valisi, ilk günlerde Rus güçlerinin ilerlediği haberlerini yalanlasa da Ukrayna’nın önde gelen yayın organları, Rusların Harkov’un kuzeyinde en az 6 köyü ele geçirdiklerini ve güneye doğru ilerleme çabasında olduklarını yazıyor. Şu sıralar Rus kuvvetleri, sınıra 10 kilomete mesafedeki Vovçansk beldesini ele geçirmeye çalışıyor. Başarırlarsa Rus kuvvetlerinin buradan güneye inerek Kupyansk ilçesini arkadan sarması ve buradan da Harkov il merkezine yüklenmesi kolaylaşacak.

Aslında bu, “geliyorum” diyen bir saldırıydı. Zira Rusya yönetimi, Rusya’nın Ukrayna sınırındaki illerinin Ukrayna topçusu tarafından vurulmasını önlemek için Ukrayna’da güvenlik koridoru oluşturmak istediklerini ve bu nedenle Harkov’un kendileri için önemli olduğunu söyleyip duruyordu. Ukraynalı yetkili ve uzmanlar da Rusların önceliğinin Harkov ve Sumi illeri olduğunu söylüyordu. Ayrıca Ruslar, son iki aydır Harkov ilindeki altyapı tesislerini vuruyordu ki bunun, Rusların taarruz öncesinde Harkov’un altyapısını çökertme amacı taşıdığını herkes biliyordu. Bunlara rağmen Ukrayna’nın kuzeydeki savunmasının zayıf kalması ve Ukrayna ordusunun acilen başka bölgelerden Harkov’a takviye kuvvet göndermek zorunda kalması eleştirilere yol açtı.

Harkov, Ukrayna’nın ikinci büyük şehri ve Ukrayna’nın sanayi merkezi. Burasının Rusya’nın eline geçmesi, Ukrayna ekonomisine ölümcül bir darbe indirir. Burası aynı zamanda, Rus yanlısı eğilimlerin daha yoğun olduğu bir bölgeydi. 1918’de Kiev’de Ukrayna milliyetçileri Ukrayna Ulusal Cumhuriyeti’ni kurduklarında Sovyet yönetimi, Harkov’da kendisine bağlı “Ukrayna Sovyet Cumhuriyeti”ni kurmuş, buradan edindiği kuvvetle Kiev’i ele geçirmiş ve Harkov 1934’e kadar Sovyet Ukrayna’sının başkentliğini yaptıktan sonra, o tarihte başkent, Kiev’e taşınmıştı. Şimdi yine Harkov Rusların denetimine geçerse, Rusya, burada kendisine bağlı yönetimler kurarak “gerçek Ukrayna”yı kendisinin temsil ettiğini söyleyebilir. Ruslar şu anda bu şehre, 30 kilometre mesafede. Önümüzdeki haftalar, daha da kritik olacak. Harkov’un ele geçirilmesi ihtimali dışında, Ukrayna’nın asker sıkıntısı çektiği bugünlerde kuzeyden yeni bir cephe açılması, Ukrayna kuvvetlerinin geniş bir hatta dağılmasına yol açacak. Bu da Ruslar’ın yakında bir başka noktadan güçlü bir taarruzla cepheyi yarma ihtimalini artıracak.

Sahadaki bu durum, Ukraynalı uzmanların savaşa yönelik tutumunu da değiştirdi. Ukrayna’nın önce gelen uzmanlarından -Batı yanlısı çizgidekiVolodimir Fesenko, daha birkaç ay önce Türkiye’nin ateşkes önerisine “Türkiye kendi çıkarlarını gözetiyor” diyerek tepki gösteriyordu. Ama iki hafta önce verdiği bir demeçte, “Eğer gelecek yıl da kaybettiğimiz yerleri geri alma ihtimalimiz yoksa boşuna asker kaybetmenin anlamı yok. Hem ateşkes imzalamak bize de güçlenmek için zaman kazandırır” demiş. Geçen yıl bunu söylemek, cesaret isterdi. Bu da, Ukrayna’da birkaç ayda havanın nasıl değiştiğni gösteriyor.

denizberktay@yahoo.com