Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev: Anayasal düzen büyük ölçüde yeniden sağlandı

Kazakistan, sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) fiyatlarına zam yapılmasıyla sokaklara dökülen protestocuların hükümet binalarını basıp ateşe vermesinin ardından son yılların en büyük krizini yaşıyor.

Kazakistan İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, şiddet olaylarının bastırılması kapsamında yürütülen operasyonlarda 26 silahlı göstericinin etkisiz hale getirildiği, 18 kişinin de yaralandığı bildirildi. Gözaltına alınanların sayısının ise 3 bini aştığı aktarıldı.

Açıklamada şiddet olaylarında 18 güvenlik görevlisinin hayatını kaybettiği, 748 kişinin de yaralandığı belirtildi.

"ANAYASAL DÜZEN BÜYÜK ÖLÇÜDE YENİDEN SAĞLANDI"

Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, terörle mücadele merkezi toplantısında yaptığı konuşmada ülkedeki son durum ve operasyonlara yönelik bilgi verdi. Tokayev, “Terörle mücadele operasyonu sürüyor. Güvenlik güçleri sıkı çalışıyor. Ülkenin tüm bölgelerinde anayasal düzen büyük ölçüde yeniden sağlandı. Bölge yetkilileri durumu kontrol ediyor. Ancak teröristler hala silah kullanıyor, vatandaşların mülkiyetine zarar veriyor. Bu nedenle teröristler tamamen etkisiz hale getirilene kadar terörle mücadele eylemleri sürdürülmeli” diye konuştu.

Kazakistan devlet televizyonu ise Tokayev’in bugün ulusa sesleneceğini duyurdu.

"PROTESTOLAR İLK BAŞTA BARIŞÇILDI"

Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkan Yardımcısı Dauren Abayev protestolara yönelik yaptığı açıklamada, "İlk başta protestolar barışçıldı. Ancak daha sonra provokatörlerin şiddet çağrılarında barışçıl protestocuların sesleri kısıldı. Kalabalığı silahlı teröristler yönetti" dedi.

Abayev, şiddet olaylarının bastırılmasına yönelik destek talep edilen Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’ne (KGAÖ) yönelik ise, "Görevi barışı koruma. KGAÖ barış gücü, askeri faaliyetlerde yer almıyor. Koruma ve güvenlik işlevlerini yerine getirecek" şeklinde konuştu.

Yerel medyaya göre şiddet olaylarının yaşandığı ülkenin en büyük kenti Almatı’nın farklı bölgelerinden zaman zaman silah sesleri duyuluyor. Meydanın olduğu bölgeye giden araçlar geri çevrilirken, sürücülerin güvenlik görevlilerinin geri çevirme çağrısını reddetmesi durumunda uyarı ateşi açılıyor.

AKARYAKIT FİYATLARINA LİMİT GETİRİLDİ

Ülkede zamlara yönelik protestolar nedeniyle sıvılaştırılmış petrol gaz fiyatlarına sınırlamalar getirildi. Aktöbe, Atırau ve Mangistau bölgelerinde litre fiyatı 50 tenge olan akaryakıt, 200 kilometreden fazla uzaklıkla yer alan bölgelerde 55 tengeden satılmaya başladı.

Doğu Kazakistan, Cambıl, Batı Kazakistan, Kızılorda ve Türkistan bölgelerinin yanı sıra Şımkent ve Almatı şehrinde 1 litre akaryakıt fiyatı 60 tenge olarak belirlendi. Akaryakıt başkent Nur Sultan’ın yanı sıra Akmola, Almatı bölgesi, Kostanay, Karaganda, Pavlodar ve Kuzey Kazakistan bölgelerinde 70 tengeden satılmaya başladı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, dün Güvenlik Konseyi Toplantısı’nda 6 aylık süreyle akaryakıt fiyatlarına devlet düzenlemesi getirilmesi talimatı vermişti.

KAZAKİSTAN’DA ŞİDDET OLAYLARINA DÖNÜŞEN PROTESTOLAR

Kazakistan’da 2 Ocak’ta Mangistau bölgesindeki Zhanaozen ve Aktau’da sıvılaştırılmış petrol gazına (LPG) zam yapılması üzerine halk sokaklara döküldü. Protestolar iki gün sonra Almatı ve ülke genelindeki diğer şehirlere yayılarak şiddetini arttırdı.

Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, ayaklanmadan sorumlu tuttuğu hükümetin istifasını kabul ederken, protestocular geri adım atmadı. Gösterilerde güvenlik güçleri ile protestocular arasında çatışmalar yaşanırken, polis araçları ateşe verildi. Devlet kurumlarını basan protestoculara güvenlik güçleri biber gazı ve sersemletici bombayla müdahalede bulundu.

Can kaybı yaşanan olaylar nedeniyle ülke genelinde olağanüstü hal (OHAL) ilan edilirken, Cumhurbaşkanı Tokayev ülkedeki olayların arkasında "teröristler" olduğunu ifade ederek şiddetin bastırılması için Rusya, Belarus, Kazakistan, Ermenistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın üye olduğu Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nden (KGAÖ) yardım istedi. Örgüt, Kazakistan’daki durumu istikrara kavuşturmak için ülkeye barış gücü göndermeyi kabul ederken, Rusya ve Ermenistan’dan askeri birlikler dün Kazakistan’a sevk edildi. Tacikistan da ülkeye 200 asker gönderilmesine karar verdi.

KGAÖ Genel Sekreteri Stanislav Zas, Kazakistan’a gönderilecek olan barış gücü hakkında yaptığı açıklamada, “Barış gücü birliğinin büyüklüğü farklı olabilir. Şimdi alınan kararlara göre yaklaşık 2 bin 500 kişi var" dedi.