Rusya’da düşen uçağın yolcu listesinde Prigojin’le birlikte yer alan diğer kişiler kim ve haklarında neler biliniyor?

Sean Seddon | BBC News

Rus havacılık yetkileri, Rusya’da düşen uçağın yolcu listesinde Wagner patronu Yevgeni Prigojin’in yanı sıra dokuz kişinin daha olduğunu söylüyor.

Bunlar arasında paralı asker şirketine adını verdiği düşünülen Dmitry Utkin ve şirketin finansmanında önemli bir role sahip Valeriy Çekalov da yer alıyor.

Bu kişiler hakkında bilinenleri derledik.

Dmitry Utkin

Wagner’in tarihi gizemlerle dolu olsa da bu konuyu yeterince araştıranlar, Dmitry Utkin ismiyle karşılaşmıştır.

53 yaşındaki Utkin, Rusya’nın 1994-2000 yılları arasında Çeçenistan’daki iki savaşında da çatışmalara katılmış, Wagner’e de şirketin kurulduğu ilk dönemlerde, 2014’te dahil olmuştu.

Şirket adını Utkin’in çağrı işareti olan Wagner’den aldı.

Bunun, Adolf Hitler’in en sevdiği besteci olan Richard Wagner’den geldiği düşünülüyor.

Utkin son yıllarda Prigojin’in sağ kolu olarak görülüyordu. Genel komuta ve askeri eğitimden sorumluydu.

Utkin’e ait az sayıda fotoğraf var. Fakat bir selfiesinde, bedenindeki neo-Nazi dövmeler görülüyor.

Araştırmacı gazetecilik sitesi Bellingcat’in internette bulduğu ve 2013’ten kalmaymış gibi gözüken CV’sine göre 1988-2008 yıllar arasında Rus askeri istihbaratında çalıştı, savaşta gösterdiği üstün başarı sayesinde ödüllere layık görüldü. Silah kullanımı konusunda profesyonel seviyede.

Rus askeri istihbaratından ayrıldıktan sonra paralı askerliğe başlayan Utkin, 2014’te Ukrayna’nın doğusundaki Rus yanlısı ayrılıkçıların yanında savaştığı dönemde Wagner içindeki etkisini artırdı.

Şirketin Suriye ve Afrika’daki operasyonlarına da dahil oldu.

2021’deki bir BBC araştırması, Wagner’in Libya iç savaşına dahlini gösteren belgelerle onu ilişkilendirmişti.

2016’daki bir fotoğrafında ise Rusya’nın Wagner’le bağlantısını reddettiği o dönemde, bir resepsiyonda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yanında görülüyor.

Putin bu yılki Wagner isyanından sonra Rus hükümetinin Wagner’e milyarlarca dolar verdiğini söylemişti.

Valeriy Çekalov

Çekalov’un Wagner patronu Prigojin’le bağlantıları 2000’li yılların başlarına kadar uzanıyor.

47 yaşındaki Çekalov’un Prigojin’e en yakın isimlerden biri olduğu, onun askeri işler dışındaki işlerini idare ettiği düşünülüyor.

Batılı hükümetlere göre bu işler, Wagner’i finanse etmekte de kullanılıyor.

Çekalov’un, Prigojin’le bağlantısı olan Evro Polis şirketiyle de ilişkiliydi. Bu şirket Suriye’deki petrol ve doğalgaz üretim alanları için sözleşmeler imzalamıştı.

ABD Hazinesi’ne göre Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad Suriye’deki gaz ve petrol üretim tesislerini koruması için bu şirkete üretimden yüzde 25 pay veriyor.

ABD Hazinesi, bu paranın Wagner askerlerine maaş ödemek ve silah edinmek için kullanıldığını savunuyor.

Çekalov’un Afrika’daki Wagner projelerinin de başında olduğu düşünülüyor.

Hem Çekalov hem de Evro Polis şirketi, Prigojin’le ilişkisi nedeniyle bazı Batılı hükümetler tarafından yaptırım listesine alınmıştı.

Yevgeny Makaryan, Sergey Propustin, Aleksander Totmin ve Nikolay Matuseev

Listedeki diğer kişilerin Wagner savaşçıları olduğu düşünülüyor.

Utkin ve Çekalov’un aksine bu isimlerin uluslararası yaptırım listelerinde yer almaması, bunların örgütte üst düzey kişiler olmayabileceği anlamına geliyor.

Prigojin’in her zaman yakın korumalarla dolaştığı düşünülünce, bu kişiler onun koruma görevlileri olabilir.

Yevgeny Makaryan, Sergey Propustin ve Alexander Totmin’in isimleri, Ukrayna yanlısı aktivistlerin hazırladığı Wagner savaşçıları veritabanında da yer alıyor.

Yolcu listesindeki Nikolay Matuseev ise bu veritabanında yoktu.

Bir Rus telegram kanalı bu kişinin, Wagner’in saldırı ekibinde yer alan Nikolay Matuseviç olabileceğini öne sürdü.

Pilot Aleksey Levşin, yardımcı pilot Rüstem Karimov ve uçuş görevlisi Kristina Raspopova

Rus yetkililer uçaktaki diğer kişilerin uçuş mürettebatından olduğunu açıkladı.

Kristina Raspopova listedeki tek kadındı.

Bu üç kişi hakkında çok az bilgi var. Prigojin, ona ait bir şirket veya tamamen başka bir şirket tarafından istihdam ediliyor olabilirler.

Prigojin sık sık özel uçaklarla seyahat eden biriydi. Düşen Brezilya yapımı Embraer Legacy 600 uçağı da onun tarafından daha önce kullanılmıştı.

Reuters ajansına göre bu uçak 2019’da, Prigojin’le ilişkilendirildiği için ABD yaptırım listesine alınmıştı.

BBC mürettebata dair bilgileri bağımsız kaynaklardan doğrulatamadı.

Fakat Rus sosyal medyasında, akrabalarının düşen uçağın ardından yaptıkları açıklamalar yer alıyor.

39 yaşındaki Raspopova’nın uçuştan hemen önce ailesiyle konuştuğu ve fotoğraflar paylaştığı aktarılıyor.

29 yaşındaki Karimov’un ise yeni işinde üç aydır çalıştığı, bu ay dördüncü evlilik yıldönümünü kutladığı belirtiliyor.

51 yaşındaki Levşin’in de evli ve iki çocuk babası olduğu, hayatı boyunca havacılık sektöründe çalıştığı söyleniyor.