Son Şam Büyükelçisi Ömer Önhon, '11 yıllık Suriye sorunu iki günde çözülmez'

Ankara’nın son dönemlerde Şam ile siyasi diyalog sinyalleri vermesi sonrası Türk, Suriyeli ve Rus savunma bakanları ile istihbarat yetkililerinin önceki gün bir araya gelmelerinin yankıları sürüyor.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, dün Moskova’da 11 yılın ardından Suriye ile yapılan görüşmeleri, dışişleri bakanları toplantısının izleyeceğini belirtti.

Temasların ne zaman gerçekleşeceği konusunda henüz somut bir takvim bulunmadığını söyleyen Çavuşoğlu, “Aynı şekilde üçlü liderler toplantısı konusunda da somut bir tarih yok. Ama ocak ayı çok erken bir tarih böyle bir görüşme için, bizim görüşmemiz için bile erken olabilir” dedi.

“Görüşmelerin faydalı olduğunu” kaydeden Çavuşoğlu, Suriye’ye kara harekâtı planları konusunda ise “Terörle mücadelemiz kararlılıkla devam edecek... Rejimle olan şu andaki angajman, yani doğrudan ya da dolaylı temaslar terörle mücadelemize engel değil” diye konuştu.

Öte yandan Türkiye’nin Suriye’deki krize çözüm bulmak için Devlet Başkanı Beşşar Esad ile bir plan olmadığını belirten açıklamaları sonrası Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 23 Kasım’da Suriyeli mevkidaşına yönelik “Siyasette dargınlık olmaz” sözleri dikkat çekmişti. 

Suriye yönetimi ile yapılan görüşmeyi Türkiye’nin son Şam Büyükelçisi Ömer Önhon, Cumhuriyet’e değerlendirdi. Önhon, temaslar için “Sürpriz değil, ancak 11 yılda biriken sorunlar bugünden yarına çözülemez. Bu olumlu hamle zorlu bir sürecin ilk adımı” yorumunu yaptı.

"ANKARA İSTEKLİ TARAF"

Diyalog sürecinin gelişmesine ilişkin konuşan emekli büyükelçi Önhon, “Hükümet, Suriye ile normalleşme sinyalleri vermişti. Rusya’nın da özellikle Suriye tarafına baskı yapmasıyla siyasi düzeyde temaslar gerçekleşti” ifadelerini kullandı. Önhon, normalleşmede Ankara’nın istekli taraf olduğunu ve bu kapsamda Rusya’ya “çok güvendiği” değerlendirmesinde bulundu.

Erdoğan, 16 Aralık’taki açıklamasında “Önce istihbarat örgütlerimiz bir araya gelsin, ardından savunma bakanlarımız bir araya gelsin, daha sonra dışişleri bakanlarımız bir araya gelsin. Onların yaptığı görüşmelerden sonra da biz liderler olarak bir araya gelelim” diyerek aklındaki yol haritasını çizmişti.

Moskova da bu ay yaptığı çeşitli açıklamalarla Ankara’nın Suriye-Türkiye-Rusya olarak “üçlü mekanizma” çağrısına olumlu yaklaştığını belirtmiş ve arabuluculuk yapabileceği mesajını vermişti. 

Görüşmedeki konu başlıklarından mülteciler konusunda Türkiye’nin talebinin belli olduğunu söyleyen Önhon, “Hükümet, seçimler öncesi sığınmacı ve terör örgütü YPG meselesi için ‘Bir şeyler yapıyoruz’ mesajı verme peşinde” diye belirtti.

GÜVEN BUNALIMI

Erdoğan’ın sıkça gündeme getirdiği Suriye’ye olası operasyon konusu hakkında Önhon, Türkiye’ye bölgeden tehdit algısının yok edilmesine yönelik “Bunun yalnızca askeri olarak değil, Şam ve Moskova ile siyasi görüşmeler yoluyla da yapılabileceğini öngörülüyor” ifadelerini kullandı. Büyükelçi, iki ülke arasındaki güven bunalımın geçmesinin zaman alacağını da anlattı.

Türkiye’nin bölgedeki krizi en büyük önceliklerinden birisinin sığınmacıların güvenli Suriye’ye güvenli dönüşü olduğunu belirten eski Şam büyükelçisi, henüz elverişli koşulların olmadığını aktardı ve ekledi: “Suriye’de büyük bir ekonomik kriz var, bunun yanında kuzeyde 70 bine yakın silahlı insan var ve bunların geleceği belirsiz. Ayrıca ülkenin yaklaşık yüzde 55’inde kontrol sahibi olan Esad, dönenlere bir güvenlik garantisi de vermiyor.”