Ekonomim yazarı Alaatin Aktaş: Seçim vaatleri için para nereden bulunacak?

Piyasalar, ikinci turda kesinleşmeyen sonuçlara göre yüzde 52'nin üzerinde oy ile yeniden cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan'ın sürdürülebilirliği eleştirilen ekonomi politikalarında bir değişim yapıp yapmayacağına odaklanmış durumda. 

Erdoğan seçimlerin kesin sonuçlarının açıklanmasıyla birlikte iktidarını üçüncü on yıla uzatarak tamamlamış olacak. Erdoğan'ı destekleyen ittifak TBMM'de çoğunluğu seçimlerin ilk turunda elde etmişti.

Türkiye tarihinin en gergin seçiminden çıkarken bugün itibarıyla yeni kurulacak hükümete kalan ekonomik yıkım büyük. Konuyla ilgili Ekonomim yazarı Alaatin Aktaş, Türkiye'yi nasıl bir ekonomik gidişatın beklediğini yazdı.

PİYASALARDA NELER OLACAK?

Geçen yıl ağustosta dövizi seçime kadar olabildiğince sabit tutma uygulaması başlatıldı. Bunu sağlayabilmek uğruna olmadık kararlar alındığını hatırlatan Aktaş, "14 Mayıs'a yaklaştıkça bu sabit tutma hedefinde iyice zorluk çekilir oldu. Hele seçim bir de ikinci tura kalınca bu politikaları iki hafta daha uygulamak gerekti ve zorluk daha da arttı" dedi.

Aktaş yazısının devamında, "Şimdiye kadar ne Merkez Bankası bu kadar dövizsiz kalmış ve rezervler bu boyutta eksiye düşmüştü, ne piyasada böylesine ikili üçlü kur oluşmuştu... Dolayısıyla şimdi ivedilikle dövizdeki bu sorunun aşılması gerekiyor. Gerekiyor da nasıl?" diyerek şu ifadeleri kullandı:

'SERT DALGALANMA GÖRÜLÜR MÜ?'

"Çok muhtemeldir... Bugün dövizde hızlı bir artış kimseyi şaşırtmaz. Bir kere Merkez Bankası'nın müdahale etmek istese bile atacağı barut kalmadı. Artış başladığında bu bir yerde tutulmak istense yine döviz olmadığı için pek bir şey yapılamaz.

Geriye kalıyor biraz önce de belirttiğim faiz artışı. Ama o da tek başına yetmez. Kabinenin acilen açıklanması ve dört başı mamur bir ekonomik programın uygulamaya konulacağının ilanı belki o hızlı artışı yavaşlatabilir, hatta belki de durdurabilir.

Dolayısıyla ne yapılacaksa çok çabuk yapılması gerekiyor. Ve tabii ki topluma bir güven verilmesi de şart. Ama bu hiç de kolay değil.

FATURA ŞİRKETLERE VE VATANDAŞA

Seçimden önce bir dizi vaat dile getirildi. Şimdi onlar tutulacak ya da bakalım ne ölçüde tutulacak. Bunun için para lazım.

Hele deprem bölgesi için milyarlarca liraya gerek duyuluyor. Onun için de para lazım.

BU PARA NEREDEN Mİ BULUNACAK?

İlk bilgiler üç kaynağa başvurulacağı yönünde...

Biri şirketlerin aktiflerine vergi getirmek. Artık oranı ne olur bilinmez. Bir taslak olarak bu konu üstünde duruluyor.

Diğer iki kaynak olarak gündemde motorlu taşıtlar vergisi ve emlak vergisini artırmak var. Özellikle ikinci ve daha fazla olan konut ve araçlar için daha çok vergi uygulamak.

Sonuçta fatura vatandaşa çıkacak; hem doğrudan, hem şirketlere getirilecek vergi nedeniyle dolaylı olarak. Şirketlere binecek yük ister istemez fiyatlara yansıyacak.

Hele hele birden tırmanışa geçme olasılığı çok güçlü görünen dövizin yansımaları... Geçen yılın ağustosundan beri baskı altında tutulan ve aslında son bir ay hariç pek artmayan dövize rağmen fiyatlar yine de yükselmeyi sürdürdü. Şimdi bir de döviz artışı devreye girdi mi, fiyatlar yeniden daha hızlı bir artış eğilimi gösterecek.

Seçim öncesinin vaatleri arasında bulunan yüksek ücret artışları ve asgari ücret artışıyla birlikte yaşanacak parasal genişleme de hiç kuşku yok ki fiyatları yukarı iten bir etki doğuracak.

Ekonomi seçime kadar çalkantılı sularda şöyle böyle yüzdürüldü. Türkiye ekonomisi tabii ki karaya oturmaz ama dalgalı denizde fazlasıyla savrulabilir. İyi tutunmak gerek!"