Asgari ücrete 'ara zam' enflasyonu artırır mı? Bakın geçmiş yıllarda nasıl etkilemiş!

Milyonlarca sabit gelirli yurttaş, temmuz ayında asgari ücrete ara zam gelip gelmeyeceğini merak ediyor.

İktidar, yol açtığı yüksek enflasyona karşın asgari ücrete ‘tek zam’ dayatması yapıyor.

Türk-İş'in raporuna göre, asgari ücret mayıs ayında açlık ve yoksulluk sınırının altında kaldı. 

Yurttaşın günden güne alım gücü erimeye devam ederken mayısta açlık sınırı 19 bin TL, yoksulluk sınırı ise 62 bin lira olarak açıklandı. 

İktidarın 'asgari ücrete zam enflasyonu artırır' propagandasına karşın Prof. Dr. Aziz Çelik, asgari ücretin enflasyonu artırdığına ilişkin ampirik (deneyimlenmiş) veri olmadığını belirtti.

Asgari ücret artışının Türkiye son 20 yıldır enflasyona yol açmadığını vurgulayan Çelik, Türkiye'de asgari ücret artışının enflasyona yol açtığı, enflasyonun nedeni olduğu iddiası bilimsel ve ampirik olarak doğru olmadığını söyledi.

Türkiye’de 2003-2023 arası dönemde asgari ücrete bazı yıllar reel olarak yüksek oranlı zamlar yapıldığını belirten Aziz Çelik, şunları kaydetti:

"Örneğin 2004 yılında bir önceki yılın (2003) enflasyonu yüzde 18,4 iken net asgari ücrete yüzde 37,5 oranında zam yapıldı. Peki asgari ücrete reel olarak yüzde 19 oranda zam yapılan 2004 yılının enflasyonu ne oldu? Yüzde 9,3’e düştü. 2004’teki yüksek oranlı asgari ücret artışı enflasyonu tetiklemedi. Tersine enflasyon ciddi biçimde düştü ve izleyen yıllarda enflasyon genellikle tek haneli seyretti.

2004-2015 arasında yüksek oranlı olmasa da asgari ücret artışları genellikle resmi enflasyondan yüksek seyretti. Ancak bu durum da enflasyonu tetiklemedi.

2012’de asgari ücrete yüzde net 11,8 oranında zam yapıldı. Bir önceki yılın (2011) enflasyonu yüzde 10,5’ti. 2012’de enflasyon yüzde 6,2’ye geriledi.

2016’da asgari ücrete en yüksek reel artışlardan biri yapıldı. 2015 enflasyonu yüzde 8,8 iken 2016 yılı asgari ücreti net yüzde 33  oranında arttı. Reel artış 24 puandı. Ancak bu yüksek reel artışa rağmen 2016 yılı enflasyonu yüzde 8,5’e geriledi.

2019 yılında 2018 enflasyonu 20,3 iken asgari ücrete 26,1 oranında zam yapıldı. Enflasyon yüzde 11,8’e düştü.

2021 yılında ise asgari ücret reel olarak düşürüldü. Buna rağmen enflasyon arttı. 2022 ve 2023 yıllarında da reel asgari ücret artışlarına rağmen asgari ücretle enflasyon arasında bir ilişki veya nedensellik gözlenmedi."

Asgari ücretle enflasyon arasında nedensellik ilişkisi olmadığını söyleyen Çelik, "Türkiye’de asgari ücret artışı ile enflasyon arasında bir ilişkinden söz etmek mümkün olmadığı gibi nedensellikten söz etmez adeta imkansızdır. 20 yıllık AKP döneminde zaman zaman görece yüksek reel asgari ücret artışları söz konusu olmasına rağmen bunların enflasyonu tırmandırdığını ampirik olarak söylemek mümkün değildir. Dahası yüksek düzeydeki asgari ücrete artışlarının olduğu bazı yıllarda enflasyonda düşüş gibi iddianın tam tersi durumlar da söz konusudur. Elbette buradan hareketle asgari ücret artışının enflasyonu düşürdüğünü iddia etmeyeceğim ama tersini iddia edenler Türkiye’de asgari ücret artışını enflasyonu tetiklediğini ampirik olarak kanıtlamak zorundadır" diye konuştu.