TL tahvil tutma zorunluluğu o kalemde düşüşe neden oldu

TCMB, TL varlıkların kullanımını artırmak ve para politikasının etkinliğini artırmak için bankaların yabancı para mevduata karşılık olarak TL cinsi, uzun vadeli, sabit faizli menkul kıymet tutmalarına karar verdi.

Karara göre ay sonuna doğru bankalar döviz mevduat için %3 ile %10 arasında TL cinsi sabit faizli tahvil tutmak zorunda kalacak.

Analistler, bu kararın bankaların sabit kuponlu TL tahvil talebini artıracağını, büyük oranda değişken faizli borçlanan Hazine'ye sabit getirili tahvil ihalelerinde talep oluşturacağını belirtti.

Alınan önlemler dolayısıyla Hazine'nin sabit ve düşük faizle daha çok borçlanabilmesine olanak tanıyacak.

Kıdemli bir bankacı, "Bu daha çok bankaları sabit faizli devlet tahvili almaya zorlamak için yapılmış bir düzenleme gibi duruyor. Bankalar ellerinde yüksek miktarda TÜFE'ye endeksli tahvil tutuyorlar. (Enflasyon yüzde 70, piyasa faizi yüzde 25 iken) Bir yıldan uzun vadeli sabit getirililere ilgileri de geçmişe kıyasla son derece az, ihalelerde talep düşük. Hazine ise değişken faiz ile borçlanmak istemiyor" dedi.

"Şu anki oran (%3) bankaları zorlayacak, ellerindeki tahvil miktarlarında büyük değişim yaratacak bir seviye değil. Ancak böyle bir araç yaratılmış oldu" diyen bankacı, TCMB'nin daha önce APİ işlemlerinde bankalardan teminat olarak kabul ettiği TÜFE'ye endeksli tahvillerin iskonto oranını düşürerek, sabit faizli tahvillerin çekiciliğini artırmaya çalıştığını hatırlatarak, "Bu ve benzeri adımlarla Hazine'nin sabit ve şu anki koşullara göre düşük faizle borçlanması için zemin yaratmış oluyorlar" dedi.

GÖSTERGE TAHVİL GETİRİLERİNDE DÜŞÜŞ SÜRÜYOR

Dün son işlemde yüzde 25.72 seviyesinde olan 28 Nisan 2032 vadeli 10 yıllık sabit kuponlu tahvilin getirisi bugün yüzde 22.57'ye kadar geriledi. Bu verilere göre 10 yıllık göstergede dün akşamdan beri düşüş 315 baz puan oldu. TSİ 1409 itibarıyla bu tahvilde son işlem yüzde 22.57 bileşik seviyesinden gerçekleşti.

Dün son işlemde yüzde 27.86 seviyesinde olan 27 Nisan 2024 vadeli 2 yıllık sabit kuponlu tahvil getirisi bu sabah yüzde 25.71'e kadar geriledi. Bu verilere göre 2 yıllık göstergede dün akşamdan beri düşüş 215 baz puan oldu. TSİ 1409 itibarıyla bu tahvilde son işlem yüzde 25.81 bileşik seviyesinden gerçekleşti.

Bir bankanın tahvil bono işlemcisi, "TCMB'nin yabancı para mevduata yüzde 3-10 arasında tahvil karşılığı ayırma zorunluğu getireceğini açıklaması bankalar için önemli bir tahvil ihtiyacı demek. Özellikle TL cinsi sabit kuponlu tahvillerin verim eğrisi genelinde getirilerinin 3 tam puan düştüğünü görüyoruz. Ay sonunda başlayacak uygulama için detayların da açıklanmasını bekliyoruz" dedi.

TCMB, TL varlıkların kullanımını artırmak ve para politikasının etkinliğini artırmak için bankaların yabancı para mevduata karşılık olarak TL cinsi uzun vadeli sabit faizli menkul kıymet tutmalarına karar verdi.

BDDK'nın haftalık verilerine göre bankacılık sisteminde 3 Haziran itibarıyla 238 milyar dolar tutarında döviz mevduat bulunuyor.

YABANCI PARA MEVDUATIN YÜZDE 3 İLE YÜZDE 10 ARASINDA EK TAHVİL

Bankaların tutmaları gereken ilave menkul kıymet tesisi oranı yüzde 3 olarak belirlendi. 24 Haziran'da başlayacak uygulama öncesi TCMB'nin bankalara tebliğ ya da uygulama talimatı ile detayları da ayrıca iletmesi bekleniyor.

TCMB'nin kısa süre önce devreye aldığı bankaların yabancı para mevduatın yüzde 25'ine kadar zorunlu karşılık tutma uygulamasına ilaveten başlatılan menkul kıymet tesisi kuralı bankalara bir yükümlülük daha getirecek.

Buna göre bankalar, mevduat tabanının belirli bir kısmının yabancı paradan TL'ye dönüşümünü saylayamazsa mevduatın döviz kısmı için daha yüksek tahvil karşılığı ayıracak.

Böylece mevduat dönüşüm hedefine ulaşamayan bankalar cezalandırılmış olacak.

TCMB adımına göre yabancı paradan TL'ye dönüşümü yüzde 5 altında kalanlar için yüzde 3 olarak belirlenen menkul kıymet tesis oranına 7 puan, yüzde10 altında kalanlara 2 puan ilave edilecek.

MERKEZ BANKASI UYGULAMAYI ASKIYA ALABİLECEK

Menkul kıymet olarak bulundurulacak Devlet İç Borçlanma Senetleri ve kira sertifikalarının yeteri kadar ihraç edilmemesi, piyasada erişimin sınırlı olması gibi bankaların eksik menkul kıymet bulundurmasına yol açabilecek istisnai hallerde, bankalar ilgili durumun başladığı tarihi yazılı olarak Merkez Bankasına bildirmeleri durumunda, Merkez Bankası menkul kıymet tesis oranını sınırlı bir süre için düşürebilecek ya da menkul kıymet tesisi uygulamasını eksik tutulan kısım için geçici bir süre askıya alabilecek. Tebliğ, 24 Haziran'da yürürlüğe girecek.

YAPTIRIM

Tebliğe göre, menkul kıymetlerin süresinde tesis edilmemesi veya eksik tesis edilmesi ya da eksik hesaplandığının tespit edilmesi halinde eksik tesis edilen menkul kıymetlerin 3 katı tutarında dolar cinsinden mevduat, Merkez Bankası nezdinde açılan bloke hesaplarda menkul kıymetlerin eksik tesis edildiği süreler dikkate alınarak faizsiz olarak tutulacak.

Faizsiz mevduat tutulmaması halinde eksik tesis edilen tutarlara tesis süresi esas alınarak en yüksek gecelik borç verme faiz oranının 1.50 katsayısıyla çarpımı sonucu hesaplanan oranda cezai faiz uygulanacak. Merkez Bankası, yükümlülüklerini sürekli olarak yerine getirmeyen bankalar hakkında gerekli idari tedbirleri alabilecek.