A101 şube müdürü bozuk ürünlerin çalışanlara satılmasıyla ilgili Cumhuriyet’e konuştu: Yetkililer prosedür dışı işlem yapmaya zorluyor

Türkiye’nin her bölgesinde şubesi bulunan A-101 zincir marketleri, işçileri, son kullanma tarihi (SKT) yaklaşan ürünleri satmaya, bozuk ürünleri ise satın almaya zorlamasıyla gündeme gelmişti.

5 yıldır A-101'de şube müdürlüğü yapan ve ismini vermek istemeyen bir işçi, Cumhuriyet'e açıklamalarda bulunarak, son kullanma tarihi yaklaşan veya geçen ürünlerin çalışanlara zorla satılması veya sattırılmasıyla ilgili açıklamalarda bulundu. 

Şube müdürü, yetkililerin konuya ilişkin açık bir şekilde ‘prosedür dışı işlem yap’ söyleminde bulunmadığını fakat, tarihinin geçmeden önce satılması için baskı uygulandığını aktardı. Şube müdürü ayrıca, son kullanma tarihi geçen çok sayıda ürünün kaydedilmesi halinde de bu baskıların devam ettiğini söyleyerek, "Yetkililer ‘bunu bir şekilde çözün ve satın’ diyerek bizleri prosedür dışı şeyler yapmaya itiyorlar. Kısacası prosedür dışı bir şeyler söylenmese de prosedür dışı uygulamalara zorlanıyoruz" dedi.

'Bozuk ürünlerin çalışana satışında şube müdürlerinin baskı yaptığına dair' bilgi kirliliğinin olduğunu da aktaran şube müdürü, "Burada baskı yukarıdan aşağıya geliyor. Bu baskı şube müdürlerinin insiyatifinde olan bir baskı değil, Operasyon Komitesi (OC) yetkililerinden geliyor" ifadelerini kullandı. 

AĞIR İŞ YÜKÜ VE MOBİNG

Çalışma koşullarının zorluğundan da bahseden A-101 işçisi, "Normal şartlar altında 8 saatlik bir çalışma mesaimiz var. Fakat bu, şu anki çalışma koşullarında mümkün olmuyor. İşçiler 8 saat çalışıp evlerine gidemiyorlar. Günlük en az 10 saat çalışıyoruz. Mağazada yapılacak işler için yeterli personel yok, mağazalar en fazla 4 kişiyle çalışıyor. 4 kişinin normal mesai saatlerinde yetiştiremeyeceği işler yükleniyor. Devamında da ‘biz size fazla çalışın demiyoruz, sadece bu işler bitecek’ diyorlar. Bu da mesainin uzaması anlamına geliyor" diyerek işçilerin sürekli maruz kaldığı kısır döngüyü de anlattı.

İş kanunundaki ‘denkleştirme’ maddesine de atıf yapan A-101 işçisi, "Bu madde üzerinden çalışanlara çok fazla yükleniliyor. Resmi tatiller dışında hiç bir şekilde mesai ücreti ödenmiyor. ‘Biz bunu denkleştireceğiz’ deniliyor fakat pratikte asla mümkün olmuyor. Çünkü iş yükü çok fazla ve serbest zaman verilmesi mümkün değil" dedi.

"BÖLGE MÜDÜRLERİNİN, PERSONELİN FAZLA ÇALIŞMASINI SIFIRLAYAMA YETKİSİ VAR"

Çalışma esnasında A-101 yetkilerinin 'denkleştirme' vaatlerine de kılıf bulduğunu aktaran A-101 şube müdürü, şirketin 'puantaj' isimli otomasyon sistemi ile işçilerin, kullanıcı adı ve şifresiyle kendi rızaları ile günlük çalışma saatlerini girdiklerini aktararak, "Fakat dışarıdan görünen hali bu. İç tarafta, çalışma saatinin resmi kayıtlara geçebilmesi için yine müdürlerin onayı gerekiyor. Yani işçilerin çalışma saatlerini şube müdürü olarak ben onayladıktan sonra 8-10 şubeden sorumlu bölge müdürleri de onaylarsa resmiyete geçiyor. Örneğin ben 10 saat çalıştığımda sisteme girersem zaten bu onaylanmıyor. Bölge müdürlerinin, bugün onaylansa bile yarın sistem üzerinden her personelin fazla çalışmasını sıfırlayacak bir yetkisi var. Örneğin bir haftada 10 saat fazla çalıştım ve sisteme işlendi, fakat benim haberim dahi olmadan o çalışma saatlerimin sıfırlanması söz konusu" ifadelerini kullandı.

MAHKEMELİK OLMA HALİNDE DE İŞÇİ MAĞDUR

İşten tartışma yoluyla ayrılma ve mahkemeye başvurma halinde de çalışma saatleriyle ilgili herhangi bir ispatta bulunamayacaklarını ifade eden şube müdürü, "Yetkililer mahkemede; ‘Bu işçi kendi çalışma saatlerini puantaj uygulamasında giriyor, fiili çalışma saatlerini kendisi kaydetmiş, buyurun bakın. Fazla çalışması söz konusu değil’ diyerek işçinin hakkını gasp etmiş oluyor" diyor.

Şube müdürü şu şekilde devam etti:

"İKTİDAR SESSİZ KALDIĞI İÇİN SÖMÜRÜYE AÇIK HALE GELİYORUZ"

"Mağazada açığın fazla çıkmasıyla çok fazla baskı uygulanıyor ve istifaya zorlanıyoruz. Kısacası burada tazminat vermemek için her yol deneniyor. Yukarıdan aşağıya muazzam bir baskı yapılıyor; Genel Müdür OC’lere, onlar satış müdürlerine, ardından bölge sorumlularına ve de en son da şube müdürlerine olacak şekilde muazzam bir baskı var. Bana şube müdürü olarak üstten talimat geliyor ve ‘personele bunu yaptırmazsan seni kovacağız’ deniliyor. Böyle olunca ben de personele baskı uygulamak zorunda kalıyorum.

A-101 istihdam konusunda çalıştırdığı kişi sayısıyla övünen bir kurum fakat burada işten çıkanlara da bakmak gerekiyor. Şube müdüründen personeline kadar, iş yüküne dayanamayıp çıkan çok sayıda insan var. Çalışma Bakanlığı süreci izlemediği ve de iktidar sessiz kaldığı için bizler bu kadar sömürüye açık hale geliyoruz."

"İŞSİZLİKTEN DOLAYI OLUŞAN ÇARESİZLİĞİMİZİ TEPE TEPE KULLANIYORLAR"

"Bizim üstümüzdekiler, işsizlik oranlarının farkındalar, ve de bizim başka çaremizin olmadığının farkındalar… Kısacası bu insanlar, bizim işsizlikten dolayı oluşan çaresizliğimizi tepe tepe kullanıyorlar. Biz burada, işsizlikten dolayı sermaye sahiplerinin köleliğine zorlanıyoruz."

4857 SAYILI İŞ KANUNU HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE DENKLEŞTİRME UYGULAMASI 

İlgili kısmı

Bununla birlikte, Kanun’un 41’inci maddesi uyarınca, denkleştirme uygulanan işyerlerinde, bazı haftalarda en fazla kırk beş saat olabilen haftalık normal çalışma süresinin üzerinde yapılan çalışmalar, fazla çalışma olarak değerlendirilemez ve denkleştirmeye katılan işçiler, söz konusu aşan çalışmaları için fazla çalışma ücreti veya serbest zaman kullandırılmasını talep edemez. 

Her ne kadar Kanun’da, denkleştirme döneminin sonunda, haftalık ortalama çalışma süresinin, en fazla kırk beş saat olabilen haftalık normal çalışma süresini aşmaması öngörülmüşse de haftalık ortalama çalışma süresinin, en fazla kırk beş saat olabilen haftalık normal çalışma süresini aşması halinde, en fazla kırk beş saat olabilen haftalık normal çalışma süresini aşan süreler, fazla çalışma olarak değerlendirilecek ve denkleştirmeye katılan işçiler, söz konusu aşan çalışmaları için fazla çalışma ücreti veya serbest zaman kullandırılması talep edebilecektir.