ABD'de aynı tas aynı hamam

ABD’de George W. Bush yönetiminin ardından umudun sembolü haline gelen yeni başkan Barack Obama’ya yönelik her ülke gibi Türkiye’nin de beklentileri vardı. Bush’un Büyük Ortadoğu Projesi’nde (BOP) Türkiye’ye biçilen rolden Ankara’da hükümet ve çevresi dışındakiler fazlasıyla rahatsız olmuş ve bunu sert bir dille eleştirmişti.

Obama’nın Kanada’dan sonra Türkiye’yi ikili düzeyde ziyaret ediyor olması Washington’da “Aman ne güzel Türkiye’nin önemini anladı. Hem de Avrupa gezisi kapsamında geliyor bu Türkiye’yi Batılı, NATO müttefiki olarak gördüğünün en güzel kanıtıdır. Stratejik ortaklık, Türkiye’nin bölgedeki deneyimi ve gücüne verilen önem öne çıkmıştır” gibi pek süslü, okşayıcı bir dizi yorum dinlemiştik.

Sonra Obama Türkiye’deki konuşmasını yaptı. Laiklik ve Atatürk’e “aksesuar” düzeydeki atıflarının ardından “Biz İslam’la savaşta değiliz” mesajını verdi tüm dünyaya. Zaten dünya kamuoyu Türkiye’nin, İngiltere, Fransa, Almanya kadar önemli bir ortak olduğu ve Obama’nın bu nedenle Ankara’ya gittiğini bir an için bile düşünmedi. Küresel medya Obama’nın Müslüman dünyasına yakınlaşma çabasının bir ayağı olarak gördü geziyi.

Obama’nın Mısır’da İslam dünyasına yönelik konuşmasının ardından ise Washington’daki yeni yönetimin bakış açısı tüm çıplaklığıyla ortaya konmuş oldu. Beyaz Saray sözcüsünün Türkiye’de yaptığı konuşmanın “Müslüman dünyasıyla ilişkileri yeniden başlatmak” yönündeki çabaların bir parçası olduğunu söylemesinin ardından Obama da konuşmasında sıklıkla Ankara’daki konuşmasına atıf yaparak aslında Türkiye’ye neden geldiğini geç de olsa duyurdu. 

Bunun ötesinde ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkilinin yeni yönetimin bakışını ortaya koyan değerlendirmeleri de ilginç. İsminin açıklanmasını istemeyen bu yetkili Washington’da düzenlediği bir bilgilendirme toplantısında gazetecilere Türkiye’yi “Ilımlı İslam ile demokrasiyi birleştiren” ve bu çerçevede Müslüman dünyasına yönelik bir rol oynaması gereken bir ülke olarak gördüğünü belirtti. ABD’li yetkili ayrıca Türkiye kendini öyle görmese bile Müslümanlar ve ABD tarafından “bir köprü ve bir model” olarak algılandığı yorumunu getirdi. Yetkili üstelik Türkiye’nin yalnızca Müslüman özelliğine vurgu yaparak laikliğe bir kere bile değinmedi.

Yani kısacası NATO üyesi ve AB adayı olan, kurulduğundan beri hedeflerini ve çağdaşlık düzeyini Batı ile belirleyen Türkiye Cumhuriyeti bu yeni dönemde de ABD’nin İslam dünyasına yönelik politikalarında bir araç olmaktan öteye gidemeyecek. Ankara hükümetinin bu rolden ötürü duyduğu memnuniyete bakılırsa Obama’nın Türkiye’ye yaklaşımı değişimden çok devama yol açacağa benziyor.