Anayasa paketindeki büyük çelişki

Anayasa değişikliği paketinin yürürlülük maddesinde yer alan bir çelişki, Cumhurbaşkanı’nın hem ‘partili’, hem de ‘tarafsız’ olmasına neden olacak. Buna göre anayasanın 101. maddesinde düzenlenen “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir” hükmü, anayasa değişikliğinin 16 Nisan’daki referandumda kabul edilmesiyle yürürlükten kalkacak. Ancak Cumhurbaşkanı’na ilişkin ‘nitelikleri ve tarafsızlığı’ başlıklı 101. maddede yapılan diğer değişikliklerin yürürlülük tarihi ise 2019 olarak belirlendi. Bu durumda 101. maddenin ‘tarafsızlığı’ başlığı da yürürlükte olmaya devam edecek. Anayasa değişikliği paketi ile, Cumhurbaşkanı’na tek başına bütçe yapma yetkisi de verildi. Paketin 15. maddesiyle Cumhurbaşkanı, bütçe yasa teklifini mali yılbaşından en az 75 gün önce TBMM’ye sunacak. Bütçe teklifi Bütçe Komisyonu’nda görüşülecek ve komisyonun 55 gün içinde kabul edeceği metin Meclis Genel Kurulu’nda görüşülerek mali yılbaşına kadar karara bağlanacak. Bütçe kanununun süresinde yürürlüğe konulamaması halinde, geçici bütçe kanunu çıkarılacak.

Seçimler 2019’da

17. madde ile anayasaya geçici 21. madde eklendi. Buna göre Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 27’nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi 3 Kasım 2019 tarihinde birlikte yapılacak. Seçimin yapılacağı tarihe kadar TBMM üyeleri ve Cumhurbaşkanı’nın görevi devam edecek. Ancak Meclis’in seçim kararı alması halinde, 27’nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacak. Yani, 3 Kasım 2019 tarihinin öne çekilmesi, Meclis kararıyla olacak.

İçtüzüğü değişecek

Öte yandan paketin yayımı tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde TBMM, bu yasayla yapılan değişikliklerin gerektirdiği Meclis İçtüzüğü değişikliği ile diğer kanuni düzenlemeleri yapacak. Bu tüzük değişikliğinde muhalefetin Meclis’te sesini kısacak maddelerin getirilmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleneceği belirtilen değişiklikler ise Cumhurbaşkanı’nın göreve başlama tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde Cumhurbaşkanı tarafından düzenlenecek.

Seçim kanunları

Geçici maddeye göre, anayasanın 67’nci maddesinin “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz” hükmünün, bu yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi bakımından uygulanmayacak. Bu da iktidarın, referandumdan sonra seçim kanunlarında değişiklik yapmayı düşündüğünü ortaya koydu.

Tarafsızlık çelişkisi

18’inci yani paketin son maddesi ile yürürlülük tarihi düzenlendi. Anayasa paketi ile getirilen düzenlemelerin büyük bölümü, birlikte yapılan TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanı’nın göreve başladığı tarihte yürürlüğe girecek. Cumhurbaşkanı’nın “adaylık ve seçimini” düzenleyen 101. maddesinin yürürlük tarihi ise Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte olacak. Ancak 101. maddenin son fıkrasında yer alan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir” ibaresi ise referandum sonuçlarının yayımı tarihinde yürürlükten kalkacak. Yani, mevcut anayasanın Cumhurbaşkanı’na ilişkin “nitelikleri ve tarafsızlığı” başlıklı 101. madde, “partili” bölümü dışındakiler 2019’a kadar yürürlükte olacak. Bu durumda anayasada Cumhurbaşkanı hem ‘tarafsız’, hem de ‘partili’ olacak.

Yazı dizisinin ilk bölümü: Anayasa değişikliği ile ne değişiyor?

Yazı dizisinin ikinci bölümü: Yetkisiz Meclis

Yazı dizisinin üçüncü bölümü: Anayasa değişikliği neler getiriyor: OHAL bitse de yetkileri kalıcı

Yazı dizisinin dördüncü bölümü: Erdoğan'a 15 yıllık saltanat imkanı

Yazı dizisinin beşinci bölümü:Anayasa değişikliği neler getiriyor: OHAL’de ‘Hitler yetkileri’